Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Voedselallergieën zijn een reactie van het immuunsysteem van je lichaam na het eten van bepaalde voedingsmiddelen (NHS, 2019). Zelfs een kleine hoeveelheid van een bepaald voedingsmiddel kan een allergische reactie uitlokken, waardoor symptomen ontstaan die kunnen variëren van onaangenaam tot levensbedreigend. Voedselallergieën onstaan door een reactie uit het immuunsysteem en verschillen van andere voedselgerelateerde aandoeningen zoals gevoeligheden of intoleranties.
Wat is een voedselallergie?
Voedselallergieën ontstaan wanneer het immuunsysteem een voedingsmiddel ziet als een bedreiging of indringer, waardoor een immuunreactie op gang komt in een poging het lichaam te beschermen (Mayo Clinic, 2021). Deze voedingsmiddelen kunnen ook allergenen worden genoemd. Tijdens deze reactie worden cellen aangespoord om immunoglobuline E (IgE) antilichamen af te geven om het allergeen te neutraliseren. Wanneer het lichaam wordt blootgesteld aan een allergeen, zetten IgE-antilichamen chemische stoffen zoals histamine in de bloedbaan aan. Dit veroorzaakt de herkenbare symptomen van een allergische reactie, zoals jeuk, bulten of zwelling.
Allergische reacties treden niet op bij de eerste keer dat je met een allergeen in aanraking komt. Tijdens de eerste blootstelling herkent het immuunsysteem het allergeen als een bedreiging en maakt het er specifieke IgE-antistoffen tegen aan. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd (More, 2022). Bij de volgende blootstelling aan het allergeen maakt het immuunsysteem er IgE-antistoffen tegen aan, waardoor de allergische reactie op gang komt.
Symptomen van voedselallergieën
Voedselallergieën ontwikkelen zich meestal binnen enkele minuten of enkele uren na het eten van een bepaald voedingsmiddel. De symptomen kunnen variëren van mild tot levensbedreigende anafylaxie. Symptomen van voedselallergieën die kunnen optreden:
- Jeuk, netelroos, roodheid, uitslag of eczeem
- Zwelling van de lippen, ogen, gezicht, tong of keel
- Kortademigheid, piepende ademhaling of ademhalingsmoeilijkheden
- Misselijkheid, braken en buikpijn
- Verstopping (obstipatie)
- Diarree
- Flauwvallen of duizeligheid
- Vermoeidheid
- Hoofdpijn
Symptomen van anafylaxie zijn:
- Zwelling en vernauwing van de luchtwegen
- Bloeddrukdaling en shock
- Snelle pols
- Duizeligheid, licht in het hoofd of flauwvallen
Bron: Mayo Clinic, 2021
Veel voorkomende voedselallergieën
Veel voorkomende voedselallergieën zijn pinda’s of noten, maar ook schaaldieren, tarwe, melk, ei, vis, sesam en soja (FDA, 2023). Veel landen eisen dat voedselverpakkingen veel voorkomende allergenen op hun ingrediëntenlijst vermelden, zodat mensen met een allergie ze gemakkelijker kunnen vermijden.
Verschil tussen een voedselintolerantie en een allergie
Voedselintoleranties kunnen soms soortgelijke symptomen veroorzaken als voedselallergieën en daarom worden ze vaak door elkaar gehaald. Het grootste verschil tussen een voedselallergie en een voedselintolerantie is dat allergieën worden veroorzaakt door het immuunsysteem. Voedselintoleranties veroorzaken geen IgE-reactie en kunnen worden veroorzaakt door een gebrek aan bepaalde spijsverteringsenzymen (zoals lactose-intolerantie), prikkelbare darmsyndroom of gevoeligheid voor voedseladditieven (Li, 2022). Symptomen van bijvoorbeeld voedselintoleranties zijn vaak milder dan allergieën en in sommige gevallen kan de persoon kleine hoeveelheden van het betreffende voedingsmiddel consumeren zonder enige lichamelijke reactie hierop.
Oorzaken van voedselallergieën
De precieze oorzaak van voedselallergieën is niet bekend. Er zijn verschillende risicofactoren vastgesteld die het risico op het ontwikkelen van voedselallergieën verhogen.
Risicofactoren voor voedselallergieën zijn:
- Een broer of zus of ouder hebben die allergieën, astma, hooikoorts, netelroos of eczeem heeft.
- Andere allergieën, zoals voor pollen
- Leeftijd: kinderen hebben meer kans om allergieën te ontwikkelen dan volwassenen. Sommige kinderen ontgroeien hun allergie na verloop van tijd.
- Eczeem
Bron: Mayo Clinic, 2021
Testen op voedselallergieën
De diagnose van een voedselallergie kan een uitdaging zijn, omdat er niet één enkele test voor voedselallergieën bestaat. Meestal is een combinatie van allergietesten, symptomen na het eten van het voedsel en een familiegeschiedenis van allergieën nodig om een diagnose te stellen. Andere testmethoden zijn:
- Huidpriktest: bij deze test worden kleine hoeveelheden vermoedelijke allergenen op de huid aangebracht, meestal de onderarm of de rug. Vervolgens wordt met een naald in de huid geprikt en t wijzen de gebieden waar een reactie of bult optreed op een mogelijke allergie.
- Bloedtest: een bloedtest voor allergieën meet het niveau van voedselspecifieke IgE-antilichamen in het bloed. Dit bloed wordt meestal bij een arts afgenomen en voor analyse naar een laboratorium gestuurd.
- Orale voedseluitdaging: deze test wordt vaak uitgevoerd als wordt vermoed dat iemand zijn allergie is ontgroeid. Onder toezicht van een allergoloog worden op gezette tijden kleine hoeveelheden van het allergeen voedsel gegeven. Als er geen reactie is, kan de persoon het voedsel opnieuw eten. Als er wel een allergische reactie optreedt, kan deze in een medische omgeving worden behandeld.
Bron: Mayo Clinic, 2021
Gevolgen van een voedselallergie
De gevolgen van het eten van een voedingsmiddel bij een allergie zijn de symptomen die kort daarna optreden. Deze symptomen kunnen variëren van onaangenaam (netelroos, jeuk, buikpijn) tot levensbedreigend (anafylaxie).
Wat kan ik doen aan een voedselallergie?
Als bij jou een voedselallergie is vastgesteld, is het raadzaam het allergeen voedsel volledig te vermijden. Als de allergie anafylaxie veroorzaakt, is dit extra belangrijk. Dit betekent vaak dat je voedseletiketten moet controleren of met het personeel van een restaurant moet praten om er zeker van te zijn dat het voedsel dat je eet geen potentieel allergeen bevat.
Bronnen
Center for Food Safety and Applied Nutrition. (2023, January 3). Food Allergies. U.S. Food And Drug Administration. https://www.fda.gov/food/food-labeling-nutrition/food-allergies
Food allergy – Symptoms and causes. (2021, December 31). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/food-allergy/symptoms-causes/syc-20355095
Li, J. (2022, April 21). Food allergy vs. food intolerance: What’s the difference? Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/food-allergy/expert-answers/food-allergy/faq-20058538
More, D. (2022, June 3). Learn Everything You Should Know About Sensitization and True Allergy. Verywell Health. https://www.verywellhealth.com/what-is-sensitization-82988
NHS website. (2021, November 18). Food allergy. nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/food-allergy/
