Vitamine B12 is een essentieel vitamine met veel wetenschappelijk bewezen voordelen voor de gezondheid. Het speelt een belangrijke rol in de ondersteuning van het zenuwstelsel en bevordert de cardiovasculaire gezondheid door het verlagen van het homocysteïnegehalte. Daarnaast is het belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen, ondersteunt het immuunsysteem en stimuleert de energiestofwisseling, wat kan leiden tot meer energie. Vitamine B12 is ook van belang voor de mentale gezondheid en wordt in verband gebracht met het voorkomen van geboorteafwijkingen. Verder tonen studies aan dat vitamine B12 ook invloed heeft op de gezondheid van botten, haar, huid en nagels.

In dit artikel wordt uitgelegd wat vitamine B12 precies is, waarom het zo belangrijk is voor onze gezondheid en hoeveel vitamine B12 je zou moeten binnenkrijgen. Daarnaast wordt er uitgelegd hoe je een tekort aan vitamine B12 kunt herkennen en welke mensen extra risico lopen.

Om ervoor te zorgen dat je vitamine B12-waarden binnen een gezond bereik liggen, biedt Homed-IQ de mogelijkheid om hierop te testen aan de hand van een Vitamine B12 bloedtest (Holo-TC). Het testproces is anoniem en eenvoudig: neem een bloedmonster, verpak het in het meegeleverde gefrankeerde verzendenvelop en verstuur het naar ons ISO-gecertificeerd laboratorium. Na een paar dagen krijg je de resultaten in je eigen online portaal gepresenteerd, en wel in begrijpelijke taal in combinatie met een officieel laboratoriumrapport. Zo krijg je meer grip op je gezondheid!

Inhoudsopgave

• Wat je moet weten over vitamine B12?
• Gezondheidsvoordelen van vitamine B12
• 1. Ondersteunt het zenuwstelsel en beschermt tegen neurologische aandoeningen zoals Alzheimer
• 2. Bevordert de cardiovasculaire gezondheid door verlaging van het homocysteïnegehalte
• 3. Stimuleren van de aanmaak van bloedcellen, versterken van het immuunsysteem en verhogen van het energieniveau
• 4. Verbeterde mentale gezondheid
• 5. Draagt bij aan het voorkomen van geboorteafwijkingen
• 6. Beïnvloedt de gezondheid van de botten en kan het risico op osteoporose beïnvloeden
• 7. Beïnvloedt de gezondheid van haar, huid en nagels
• Hoeveel vitamine B12 heb ik per dag nodig?
• Hoe herken je een vitamine B12-tekort?
• Risicogroepen voor vitamine B12-tekort
• Samenvatting

Wat je moet weten over vitamine B12?

Vitamine B12, ook wel cobalamine genoemd, speelt een cruciale rol bij veel belangrijke functies in het lichaam. Het vitamine valt op door zijn vermogen om opgeslagen te worden. In tegenstelling tot veel andere wateroplosbare vitaminen kan vitamine B12 voor een lange periode, vaak jarenlang, in de lever worden opgeslagen. De kans op een overdosis vitamine B12 is relatief klein, omdat overtollige hoeveelheden efficiënt via de nieren en urine worden uitgescheiden (Harvard T.H. Chan, 2023).

Het menselijk lichaam kan vitamine B12 niet zelf aanmaken, dus moet het via voeding worden opgenomen. Van nature komt vitamine B12 vooral voor in dierlijke producten. Vlees, vis en zeevruchten zijn bijzonder rijk aan dit vitamine. Ook eieren en zuivelproducten zoals melk, kaas en yoghurt bevatten waardevolle hoeveelheden vitamine B12. Daarnaast kan vitamine B12 ook in verrijkte voedingsmiddelen zitten (voedingsmiddelen waaraan bepaalde vitaminen en voedingsstoffen zijn toegevoegd), zoals in sommige graansoorten, brood en voedingsgist (Cleveland Clinic, 2024).

Gezondheidsvoordelen van vitamine B12

Vitamine B12 biedt tal van gezondheidsvoordelen, die goed zijn gedocumenteerd door wetenschappelijke studies. Hier zijn enkele van de belangrijkste voordelen:

Bron: Eigen illustratie, ontleend aan: NHS, 2023, Nawaz, A. et al. 2020 , Lauer, A. et al., 2022, Harvard Health, 2014; Cleveland Clinic, 2021, NHI, 2022, Gersten, T., 2022, Batista, K. S. et al., 2022; Mikkelsen, K. et al., 2022, Mayo Clinic, 2018, Sangle, P. et al., 2020, Molloy, A. M. et al., 2009, Rogne, T. et al., 2017, Pawlak R., 2021, Brescoll, J. et al., 2015

1. Vitamine B12 ondersteunt het zenuwstelsel en beschermt tegen neurologische aandoeningen zoals Alzheimer

Vitamine B12 speelt een cruciale rol bij het gezond houden van het zenuwstelsel. Een tekort aan dit vitamine, dat essentieel is voor de neurologische gezondheid van kinderen, jongeren en ouderen, wordt meestal veroorzaakt door onvoldoende inname via de voeding. Een tekort kan leiden tot neurologische symptomen zoals gevoelloosheid, geheugenproblemen, prikkelbaarheid en groeistoornissen (NHS, 2023). Bijvoorbeeld, een tekort kan de vorming van de beschermlaag rond zenuwvezels vertragen of afbreken. Deze laag is essentieel voor de snelle overdracht van zenuwsignalen ( Nawaz, A. et al. 2020 ). Daarnaast hebben studies aangetoond dat een vitamine B12-tekort verband houdt met neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer, hoewel de exacte verbanden in de toekomst verder onderzocht moeten worden (Lauer, A. et al., 2022).

2. Vitamine B12 bevordert de cardiovasculaire gezondheid door verlaging van het homocysteïnegehalte

Homocysteïne is een aminozuur dat in het bloed kan worden aangetroffen. Normaal gesproken is de concentratie van homocysteïne laag, maar verhoogde niveaus worden in verband gebracht met aandoeningen zoals hartaandoeningen en beroertes. Vitamine B12 kan, samen met vitamine B6 en foliumzuur, homocysteïne afbreken en omzetten in andere chemische stoffen die het lichaam nodig heeft (Harvard Health, 2014; Cleveland Clinic, 2021). Vitamine B12 speelt dus een belangrijke rol in het reguleren van het homocysteïnegehalte en kan helpen om het risico op hartaandoeningen en beroertes te verlagen.

3. Vitamine B12 stimuleert de aanmaak van bloedcellen, versterkt het immuunsysteem en verhoogt het energieniveau

Vitamine B12 is essentieel voor de productie van rode bloedcellen, die verantwoordelijk zijn voor het transport van zuurstof in het bloed (NIH, 2022). Een tekort aan vitamine B12 kan leiden tot bloedarmoede, een aandoening waarbij het lichaam niet genoeg gezonde rode bloedcellen aanmaakt. Dit kan zorgen voor vermoeidheid en zwakte door een lager energieniveau (Gersten, T., 2022). Bovendien tonen studies aan dat vitamine B12 een belangrijke rol speelt bij het reguleren van immuunreacties. Een tekort aan (foliumzuur) en B12 kan de aanmaak van nucleïnezuren en eiwitsynthese verstoren, wat de werking van immuuncellen belemmert (Batista, K. S. et al., 2022; Mikkelsen, K. et al., 2022).

4. Vitamine B12 verbetert de mentale gezondheid

Er zijn aanwijzingen dat vitamine B12 een positieve invloed kan hebben op de geestelijke gezondheid. Vitamine B12 en andere B-vitamines helpen bij de aanmaak van hersenchemicaliën die de stemming en andere hersenfuncties beïnvloeden (Mayo Clinic, 2018). Een tekort aan vitamine B12 kan in verband worden gebracht met stemmingswisselingen of depressies (Cleveland Clinic, 2024). Uit onderzoek blijkt dat vroege suppletie van vitamine B12 de kans op depressies kan verkleinen en de werking van antidepressiva kan verbeteren (Sangle, P. et al., 2020). De exacte relatie tussen vitamine B12 en de invloed op de geestelijke gezondheid moet echter verder onderzocht worden in toekomstige studies.

5. Vitamine B12 draagt bij aan het voorkomen van geboorteafwijkingen

Vitamine B12 speelt een cruciale rol in de gezonde ontwikkeling van de foetus, vooral tijdens de vroege zwangerschap. Studies tonen aan dat een tekort aan dit belangrijke vitamine het risico op ernstige geboorteafwijkingen, zoals neurale buisdefecten (spina bifida, anencefalie, encefalocele), aanzienlijk kan verhogen (Molloy, A. M. et al., 2009). De neurale buis is een smalle buis waaruit later de hersenen en het ruggenmerg ontstaan. Daarnaast wees een studie (met meer dan 11.200 waarnemingen) uit dat een vitamine B12-tekort geassocieerd is met een verhoogd risico op een laag geboortegewicht en dat er een lineair verband is tussen lage B12-niveaus en een verhoogd risico op vroeggeboorte (Rogne, T. et al., 2017).

6. Vitamine B12 beïnvloedt de gezondheid van de botten en kan het risico op osteoporose beïnvloeden

Uit studies blijkt dat mensen die dierlijke producten vermijden, vaker botbreuken oplopen dan mensen met een ander voedingspatroon. Een mogelijke oorzaak hiervan is het veelvoorkomende vitamine B12-tekort bij veganisten. Een tekort aan vitamine B12 kan botten op verschillende manieren verzwakken. Het vermindert bijvoorbeeld het aantal botvormende cellen en verhoogt het aantal botafbrekende cellen. Daarnaast kan een B12-tekort de bloedtoevoer naar het botweefsel verslechteren en de collageenvernetting, die belangrijk is voor de botstabiliteit, verstoren (Pawlak R., 2021). Het gebruik van vitamine B12 als indicator voor botbreuken is echter nog niet volledig wetenschappelijk onderbouwd en vereist verder onderzoek.

7. Een gezond Vitamine B12 gehalte bevordert de gezondheid van het haar, de huid en de nagels

Studies tonen aan dat veranderingen in het vitamine B12-niveau kunnen leiden tot veranderingen in de huid, het haar en de nagels. Huidproblemen die vaak voorkomen bij een tekort zijn onder andere pigmentveranderingen, vitiligo (witte vlekken), mondzweren, eczeem en acne. Ook haar- en nagelveranderingen en ontstekingen in de mond kunnen worden gekoppeld aan een tekort aan vitamine B12 (Brescoll, J. et al., 2015). De exacte impact van micronutriënten zoals vitaminen op de gezondheid van haar, huid en nagels is nog niet volledig onderzocht, maar toekomstige studies zullen hier meer duidelijkheid over geven.

Hoeveel vitamine B12 heeft iemand per dag dan nodig?

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 verschilt per leeftijd, geslacht en levensomstandigheden. In de onderstaande tabel vind je algemene richtlijnen voor verschillende leeftijdsgroepen.

Bron: NHI, 2024

Let op dat deze aanbevelingen gelden voor gezonde volwassenen en kunnen variëren afhankelijk van je persoonlijke behoeften. Mensen met specifieke gezondheidsproblemen of gewoontes kunnen andere hoeveelheden nodig hebben.

Hoe herken je een vitamine B12-tekort?

Een tekort aan vitamine B12 kan verschillende symptomen veroorzaken die je gezondheid flink kunnen beïnvloeden. Het is belangrijk om deze symptomen vroegtijdig te herkennen en bij een vermoeden van een tekort een arts te raadplegen, zodat eventuele gezondheidsproblemen op tijd aangepakt kunnen worden.

Symptomen van een vitamine B12-tekort kunnen zijn:

• Vreemde gevoelens, gevoelloosheid of tintelingen in de handen, benen of voeten
• Moeite met lopen (wankelen, evenwichtsproblemen)
• Problemen met zien
• Zweren in de mond of op de tong
• Moeite met nadenken (cognitieve problemen) of geheugenverlies
• Vermoeidheid en zwakte
• Misselijkheid, braken of diarree
• Gelige huid
• Verandering in emoties en gedrag, depressie, prikkelbaarheid
• Geen hongergevoel, gewichtsverlies

Bronnen: Cleveland Clinic, 2024, Harvard Health, 2022

Voel je je vaak moe, heb je een van de andere genoemde symptomen opgemerkt of wil je je algemene gezondheid in de gaten houden?

Met de gecertificeerde testen van Homed-IQ krijg je nauwkeurige informatie over je bloedwaarden, zodat je weet of alles normaal is of dat je stappen moet ondernemen om je gezondheid te verbeteren. Met de Vitamine B12 bloedtest (Holo-TC) kun je je vitamine B12-status eenvoudig thuis testen, zonder een afspraak bij de dokter te hoeven maken. Neem thuis een bloedmonster, stuur het per post naar ons ISO-gecertificeerde laboratorium en ontvang je resultaat eenvoudig online in de vorm van een officieel laboratoriumrapport. Wil je meer dan alleen vitamine B12 controleren? Met de uitgebreide Vitaminetekort test kun je niet alleen je vitamine B12-niveau, maar ook de waarden van andere belangrijke vitamines zoals B9 en D testen, om je gezondheid optimaal te ondersteunen.

Risicogroepen voor vitamine B12-tekort

Een tekort aan vitamine B12 kan problematisch zijn omdat je lichaam dit vitamine niet zelf kan aanmaken en het via voeding of supplementen moet binnenkrijgen. Sommige groepen mensen zijn extra kwetsbaar voor een tekort, omdat ze moeite hebben om voldoende vitamine B12 op te nemen. Dit zijn onder andere:

Bronnen: NHI, 2024, Harvard Health, 2022, Cleveland Clinic, 2024

Samenvatting

Vitamine B12 is een essentieel vitamine dat het zenuwstelsel ondersteunt, de hart- en vaatgezondheid bevordert, de productie van rode bloedcellen stimuleert, het immuunsysteem versterkt en de energiestofwisseling verbetert. Het draagt ook bij aan de geestelijke gezondheid, helpt geboortedefecten te voorkomen en heeft een positieve invloed op de gezondheid van botten, haar, huid en nagels. Vitamine B12 kan in het lichaam worden opgeslagen, maar moet via voeding worden ingenomen. Een tekort aan dit vitamine kan leiden tot gezondheidsproblemen, en vooral risicogroepen (zoals veganisten/vegetariërs) zouden regelmatig hun vitamine B12-niveau moeten controleren om een optimale gezondheid te behouden.

Bronnen

Batista, K. S., Cintra, V. M., Lucena, P. A. F., Manhães-de-Castro, R., Toscano, A. E., Costa, L. P., Queiroz, M. E. B. S., de Andrade, S. M., Guzman-Quevedo, O., & Aquino, J. S. (2022). The role of vitamin B12 in viral infections: a comprehensive review of its relationship with the muscle-gut-brain axis and implications for SARS-CoV-2 infection. Nutrition reviews, 80(3), 561–578. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuab092

Brescoll, J., & Daveluy, S. (2015). A review of vitamin B12 in dermatology. American journal of clinical dermatology, 16(1), 27–33. https://doi.org/10.1007/s40257-014-0107-3

Cleveland Clinic. (2021). Homocysteine: Levels, Tests, High Homocysteine Levels. Cleveland Clinic. Opgehaald op 10 september 2024 van https://my.clevelandclinic.org/health/articles/21527-homocysteine

Cleveland Clinic. (2024). Vitamin B12 Deficiency: Symptoms, Causes & Treatment. Cleveland Clinic. Opgehaald op 10 september 2024 van https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22831-vitamin-b12-deficiency

Gersten, T. (2022). Anemia – Symptoms and Causes. Penn Medicine. Opgehaald op 10 september 2024 van https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/anemia

Harvard Health. (2014, March 9). In brief: B vitamins and homocysteine. Harvard Health. Opgehaald op 10 september 2024 van https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/In_brief_B_vitamins_and_homocysteine

Harvard Health. (2022, March 23). Vitamin B12 deficiency can be sneaky and harmful. Harvard Health. Opgehaald op 10 september 2024 van https://www.health.harvard.edu/blog/vitamin-b12-deficiency-can-be-sneaky-harmful-201301105780

Harvard T.H. Chan. (2023). Vitamin B12 – The Nutrition Source. The Nutrition Source. Opgehaald op 10 september 2024 van https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/vitamin-b12/

Lauer, A. A., Grimm, H. S., Apel, B., Golobrodska, N., Kruse, L., Ratanski, E., Schulten, N., Schwarze, L., Slawik, T., Sperlich, S., Vohla, A., & Grimm, M. O. W. (2022). Mechanistic Link between Vitamin B12 and Alzheimer’s Disease. Biomolecules, 12(1), 129. https://doi.org/10.3390/biom12010129

Mayo Clinic. (2018). Vitamin B-12 and depression: Are they related? Mayo Clinic. Opgehaald op 10 september 2024 van https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/depression/expert-answers/vitamin-b12-and-depression/faq-20058077

Mikkelsen, K., Apostolopoulos, V. (2019). Vitamin B12, Folic Acid, and the Immune System. In: Mahmoudi, M., Rezaei, N. (eds) Nutrition and Immunity. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-16073-9_6

Molloy, A. M., Kirke, P. N., Troendle, J. F., Burke, H., Sutton, M., Brody, L. C., Scott, J. M., & Mills, J. L. (2009). Maternal vitamin B12 status and risk of neural tube defects in a population with high neural tube defect prevalence and no folic Acid fortification. Pediatrics, 123(3), 917–923. https://doi.org/10.1542/peds.2008-1173

National Health Service (NHS). (2023). Vitamin B12 or folate deficiency anaemia – Symptoms. NHS. Opgehaald op 10 september 2024 van https://www.nhs.uk/conditions/vitamin-b12-or-folate-deficiency-anaemia/symptoms/

National Heart, Lung and Blood Institute (NHI). (2022, March 24). Anemia – Vitamin B12–Deficiency Anemia. NHLBI. Opgehaald op 10 september 2024 van https://www.nhlbi.nih.gov/health/anemia/vitamin-b12-deficiency-anemia

National Institutes of Health (NHI). (2024, March 26). Vitamin B12 – Health Professional Fact Sheet. NIH Office of Dietary Supplements. Opgehaald op 10 september 2024 van https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/

Nawaz, A., Khattak, N.N., Khan, M.S. et al. Deficiency of vitamin B12 and its relation with neurological disorders: a critical review. JoBAZ 81, 10 (2020). https://doi.org/10.1186/s41936-020-00148-0

Pawlak R. (2021). Vitamin B12 status is a risk factor for bone fractures among vegans. Medical hypotheses, 153, 110625. https://doi.org/10.1016/j.mehy.2021.110625

Rogne, T., Tielemans, M. J., Chong, M. F., Yajnik, C. S., Krishnaveni, G. V., Poston, L., Jaddoe, V. W., Steegers, E. A., Joshi, S., Chong, Y. S., Godfrey, K. M., Yap, F., Yahyaoui, R., Thomas, T., Hay, G., Hogeveen, M., Demir, A., Saravanan, P., Skovlund, E., Martinussen, M. P., … Risnes, K. R. (2017). Associations of Maternal Vitamin B12 Concentration in Pregnancy With the Risks of Preterm Birth and Low Birth Weight: A Systematic Review and Meta-Analysis of Individual Participant Data. American journal of epidemiology, 185(3), 212–223. https://doi.org/10.1093/aje/kww212

Sangle, P., Sandhu, O., Aftab, Z., Anthony, A. T., & Khan, S. (2020). Vitamin B12 Supplementation: Preventing Onset and Improving Prognosis of Depression. Cureus, 12(10), e11169. https://doi.org/10.7759/cureus.11169