Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Hormonen zijn chemische boodschappers in het lichaam die worden aangemaakt in de endocriene klieren. Deze boodschappers regelen de meeste belangrijke lichaamsfuncties, van basisbehoeften zoals honger tot complexe processen zoals voortplanting. Voortplantingshormonen zijn verantwoordelijk voor de seksuele ontwikkeling en voortplanting bij zowel mannen als vrouwen. Oestrogeen wordt algemeen erkend als een vrouwelijk geslachtshormoon, maar het speelt ook een cruciale rol in de gezondheid van mannen. Bij mannen draagt oestrogeen – naast andere hormonen zoals testosteron, cortisol, follikelstimulerend hormoon en prolactine – bij aan tal van biologische functies en beïnvloedt het de gezondheid van botten, hersenen, seksuele functie en vruchtbaarheid. Lees verder om meer te weten te komen over het belang van oestrogeen bij mannen en over mogelijke tekenen van een hormonale disbalans.
Wat zijn androgenen en oestrogenen?
Androgenen en oestrogenen zijn belangrijke categorieën voortplantingshormonen. Hoewel ze in zowel mannen als vrouwen voorkomen, hebben ze verschillende functies en verschillende concentratieniveaus, afhankelijk van het geslacht. Androgenen, waaronder testosteron en dehydroepiandrosteron (DHEA), worden vaak beschouwd als “mannelijke hormonen”. Ze worden in grotere hoeveelheden geproduceerd bij mannen en zijn verantwoordelijk voor mannelijke fysieke kenmerken en reproductieve activiteit. Androgenen worden voornamelijk geproduceerd in de testikels, bijnieren en eierstokken (bij vrouwen) (Cleveland Clinic, 2021). Ze helpen bij het reguleren van de ontwikkeling en het onderhoud van mannelijke kenmerken, zoals lichaamsbeharing, spiermassa en een diepe stem.
Oestrogeen verwijst naar een groep geslachtshormonen die voornamelijk worden geassocieerd met de vrouwelijke seksuele en reproductieve ontwikkeling (Cleveland Clinic, 2022). Deze hormonen worden voornamelijk geproduceerd in de eierstokken bij vrouwen, maar worden ook in kleinere hoeveelheden geproduceerd door mannen. Er zijn drie soorten oestrogeen: estron, estradiol en estriol. Estradiol is de belangrijkste vorm die aanwezig is bij vrouwen tijdens hun voortplantingsjaren en is ook de vorm van oestrogeen die een rol speelt bij de gezondheid van mannen. Het is belangrijk om te weten dat oestrogeen, ondanks dat het wordt geclassificeerd als een “vrouwelijk hormoon”, ook essentieel is voor veel processen in het mannelijk lichaam.
Hoe mannen oestrogeen aanmaken
Bij mannen wordt oestrogeen op een iets andere manier aangemaakt dan bij vrouwen. Het proces begint met de productie van androgenen in de testes en bijnieren. Het androgeen testosteron wordt vervolgens omgezet in estradiol, de biologisch meest actieve vorm van oestrogeen, in de testikels, hersenen, vetweefsel (lichaamsvet), huid en botten (Cooke et al, 2017). Deze omzetting wordt vergemakkelijkt door een enzym genaamd aromatase.
Wat is de functie van oestrogeen bij mannen?
Oestrogeen speelt een belangrijke rol bij mannen door het reguleren van het libido, de spermaproductie, de botdichtheid en het onderhouden van de cardiovasculaire gezondheid. Het helpt ook bij het balanceren van testosteron, wat essentieel is voor hormonale stabiliteit en algehele gezondheid. Zie voor meer details:
- Het voortplantingssysteem: Oestrogeen is essentieel voor het behoud van de gezondheid van het mannelijke voortplantingssysteem en draagt bij aan de vruchtbaarheid en seksuele functie (Schulster et al., 2016).
- Gezondheid van het bot: Oestrogeen helpt bij het reguleren van de botdichtheid bij mannen en speelt een centrale rol bij het voorkomen van botverlies en aandoeningen zoals osteoporose (Cauley, 2014).
- Cardiovasculaire gezondheid: Oestrogeen is belangrijk voor de gezondheid van het hart, het helpt bij het reguleren van cholesterol en beschermt tegen hartaandoeningen. Onderzoekers hebben ontdekt dat mannen met hartaandoeningen lagere oestrogeen- en testosteronniveaus hadden (Bajelan et al., 2019).
- Gezondheid van de hersenen: Dit hormoon draagt bij aan de gezondheid, functie en cognitie van de hersenen bij zowel vrouwen als mannen (Luine, 2014).
De onbalans van hormonen bij mannen begrijpen
Hoewel voldoende oestrogeen nodig is voor een optimale gezondheid, kan een hoog oestrogeengehalte bij mannen verschillende nadelige symptomen veroorzaken, waaronder:
- Gynaecomastie (vergrote borsten)
- Erectiestoornissen
- Verminderde libido
- Gewichtstoename, vooral rond de buik
- Vermoeidheid
- Stemmingswisselingen of depressie
- Verminderde spiermassa
- Onvruchtbaarheid
Bron: Haghighi, 2020
Een laag oestrogeengehalte bij mannen is meestal geen reden tot zorg, maar kan soms wel symptomen veroorzaken die nader onderzoek vereisen. Laag oestrogeen kan het gevolg zijn van hypogonadisme, een aandoening waarbij de geslachtsklieren (gonaden) van het lichaam niet genoeg hormonen produceren (Jewell, 2023). De symptomen van laag oestrogeen bij mannen zijn:
- Verminderde libido
- Erectiestoornissen
- Verhoogd lichaamsvet
- Verminderde botdichtheid (osteoporose)
- Stemmingswisselingen of prikkelbaarheid
Wil je je testosteronniveau thuis controleren? Homed-IQ’s Testosteron Test is een bloedtest die het testosteronniveau controleert met behulp van alleen een vingerprik bloedmonster.
Oorzaken van hoog en laag oestrogeen bij mannen
Een hoog oestrogeengehalte bij mannen kan worden veroorzaakt door medicijnen, waaronder bepaalde antibiotica, kruiden supplementen zoals ginseng en fenothiazines (een medicijn dat wordt gebruikt om verschillende psychische aandoeningen te behandelen). Verhoogd oestrogeen kan ook worden beïnvloed door verschillende gezondheidsaandoeningen, waaronder stress, obesitas, bepaalde leverziekten en ziekten die de hormoonproductie beïnvloeden, zoals hypogonadisme of bijniertumoren (Jewell, 2023).
Hypogonadisme dat een laag oestrogeengehalte bij mannen veroorzaakt, kan worden veroorzaakt door verschillende aandoeningen, waaronder auto-immuunziekten, nier- of leveraandoeningen, bepaalde genetische aandoeningen, snel gewichtsverlies, ondervoeding, een tumor bij de hypofyse of testikels die niet indalen (Jewell, 2023).
Oestrogeenspiegels bij mannen in balans houden
Het handhaven van evenwichtige hormoonspiegels is belangrijk voor de algehele gezondheid en het welzijn. Er zijn een aantal medische aandoeningen die hormonale disbalans kunnen veroorzaken en het behandelen van de onderliggende oorzaak onder begeleiding van een zorgverlener is de meest effectieve manier om de hormoonspiegels weer normaal te krijgen. Naast medische behandeling kan het beperken van alcoholinname ook gunstig zijn voor gezonde hormoonspiegels, omdat overmatig alcoholgebruik de leverfunctie negatief kan beïnvloeden en de hormoonbalans kan veranderen, waaronder het verlagen van testosteron (Yafi et al., 2016). Tot slot is een gezonde leefstijl waarbij regelmatige lichaamsbeweging, slaap en gezonde voeding prioriteit hebben, goed voor zowel de hormoonbalans als de algehele gezondheid.
Als je je zorgen maakt over je hormoonspiegel, praat dan met je zorgverlener. Hij of zij kan je persoonlijk advies, onderzoeken en behandelingen geven die je kunnen helpen om de oorzaak van je klachten te achterhalen en je weer op je best te voelen.
Bronnen
Bajelan, M., Roodi, N. E., Daloee, M. H., Farhangnia, M., & Kuchaksaraei, A. S. (2019). The Effect of Low Testosterone and Estrogen Levels on Progressive Coronary Artery Disease in Men. PubMed, 8(2), 168–171. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31832441
Cauley, J. A. (2015). Estrogen and bone health in men and women. Steroids, 99, 11–15. https://doi.org/10.1016/j.steroids.2014.12.010
Cleveland Clinic. (2021, October 24). Androgens. https://my.clevelandclinic.org/health/articles/22002-androgens
Cleveland Clinic. (2022, February 8). Estrogen. https://my.clevelandclinic.org/health/body/22353-estrogen
Cooke, P. S., Nanjappa, M. K., Ko, C., Prins, G. S., & Hess, R. A. (2017). Estrogens in Male Physiology. Physiological Reviews, 97(3), 995–1043. https://doi.org/10.1152/physrev.00018.2016
Haghighi, A. S. (2020, November 9). What to know about estrogen in men. https://www.medicalnewstoday.com/articles/estrogen-in-men
Jewell, T. (2023, March 16). Risk Factors of Having High or Low Estrogen Levels in Males. Healthline. https://www.healthline.com/health/estrogen-in-men
Luine, V. N. (2014). Estradiol and cognitive function: Past, present and future. Hormones and Behavior, 66(4), 602–618. https://doi.org/10.1016/j.yhbeh.2014.08.011
Schulster, M., Bernie, A. M., & Ramasamy, R. (2016). The role of estradiol in male reproductive function. Asian Journal of Andrology, 18(3), 435. https://doi.org/10.4103/1008-682x.173932
Yafi, F. A., Jenkins, L., Albersen, M., Corona, G., Isidori, A. M., Goldfarb, S., Maggi, M., Nelson, C. J., Parish, S. J., Salonia, A., Tan, R. B., Mulhall, J. P., & Hellstrom, W. J. (2016). Erectile dysfunction. Nature Reviews Disease Primers, 2(1). https://doi.org/10.1038/nrdp.2016.3
