Wat is Herpes 1 en 2?

Herpes 1 en 2 zijn de twee typen van het herpes simplex virus (HSV). Herpes 1 (HSV-1) kan een koortslip rond de mond of blaasjes op de geslachtsdelen veroorzaken en Herpes 2 (HSV-2) veroorzaakt herpes genitalis. HSV is een van de meest voorkomende virussen bij mensen en komt overal ter wereld voor. Naar schatting heeft 67% van de wereldbevolking HSV-1, terwijl 13% HSV-2 heeft (WHO, 2022).

Wat is herpes?

Herpes is een overkoepelende term voor ziekten veroorzaakt door het herpes simplex virus, zoals HSV-1 en HSV-2. Deze virussen veroorzaken meestal pijnlijke blaren en zweren.

Wat is het verschil tussen herpes 1 en herpes 2?

HSV-1, of herpes labialis, is een infectie van de slijmvliezen en treft vooral de lippen en de mond en veroorzaakt blaren die bekend staan als koortslip. HSV-1 kan ook de genitaliën besmetten door oraal-genitaal contact. HSV-2, of genitale herpes, tast alleen het genitale gebied aan en kan niet worden verspreid naar de mond of lippen (Johns Hopkins, 2021).

Hoe vaak komt herpes voor?

Herpes komt overal ter wereld voor en is één van de meest voorkomende virussen bij mensen. Meer dan de helft van de volwassenen is drager van minstens één type HSV, omdat het virus levenslang in je lichaam aanwezig blijft. In Nederland werden in 2020 bijna dertigduizend diagnoses genitale herpes gesteld, waarvan driekwart werd gevonden bij vrouwen (RIVM, 2022). De meeste mensen die genitale herpes hebben bezoeken een huisarts of seksuele gezondheidskliniek voor de diagnose. Het is echter ook mogelijk om een thuistest te doen, zoals met de Soa Test Uitgebreid van Homed-IQ, die test op herpes 1 en 2 samen met zes andere veel voorkomende soa’s.

Wie kan herpes krijgen?

Iedereen kan herpes krijgen, want het herpes simplex virus is zeer besmettelijk en kan worden verspreid door zowel seksueel als niet-seksueel contact. Er bestaat daarbij geen vaccin tegen herpes.

Wat zijn de symptomen van herpes?

Orale herpes veroorzaakt meestal de eerste symptomen van roodheid en een lichte zwelling op of rond de lippen en mond. Na de beginfase ontstaan pijnlijke, met vocht gevulde blaasjes die uiteindelijk openspringen en zweren worden. Na een paar dagen zullen de zweren korsten vormen en genezen (Planned Parenthood).

Genitale herpes veroorzaakt pijnlijke blaasjes op en rond de vagina, penis, anus, billen of dijen. Het kan ook spierpijn, koorts of gezwollen lymfeklieren veroorzaken. Symptomen van herpes genitalis bij vrouwen zijn tintelingen, jeuk of pijn rond de vagina of billen of verhoogde vaginale afscheiding (Planned Parenthood).

Het is belangrijk om te weten dat niet iedereen die met herpes besmet is geraakt symptomen zal hebben en het virus lange tijd kan sluimeren voordat de symptomen optreden. Een eerste herpesuitbraak treedt meestal 2 tot 20 dagen na besmetting op, maar kan jaren op zich laten wachten (Planned Parenthood). De eerste uitbraak van herpes is meestal ernstiger en langduriger dan latere uitbraken en duurt 2 tot 4 weken. Latere uitbraken verdwijnen meestal na een week of twee.

Herpes-infecties worden soms verward met andere aandoeningen van de mond of genitaliën. Om zeker te weten of je herpes hebt of niet, kun je overwegen om je te laten testen.

Hoe wordt herpes verspreid?

Herpes wordt voornamelijk overgedragen door huid-op-huid contact met zweertjes of blaasjes. Orale herpes wordt meestal verspreid door zoenen en kan niet worden verspreid door het delen van drankjes of gerechten. Genitale herpes wordt meestal verspreid door orale, vaginale en anale seks of door nauw huid-op-huid contact. Herpes wordt het meest verspreid wanneer iemand een uitbraak heeft, maar kan ook worden overgedragen zonder dat er symptomen aanwezig zijn (Johns Hopkins, 2021).

Testen op herpes

Het is mogelijk om een herpes test te doen bij je huisarts of bij een seksuele gezondheidskliniek. Testen op herpes bestaat meestal uit een lichamelijk onderzoek als er blaren aanwezig zijn en een uitstrijkje of bloedtest. Als je liever anoniem op herpes test zonder een kliniek te bezoeken, is het mogelijk om thuis een bloedtest te doen met de Homed-IQ Soa Test Uitgebreid. Deze test controleert op acht veel voorkomende soa’s, waaronder HSV-1 en HSV-2. Een bloedtest op herpes moet minstens drie weken, maar idealiter twaalf weken na een mogelijke besmetting worden uitgevoerd.

Is herpes besmettelijk?

Ja, herpes is zeer besmettelijk. Dit is één van de redenen waarom het virus wereldwijd zo veel voorkomt. Elk huid-op-huidcontact kan herpes overbrengen, dus het is zelfs mogelijk dat de infectie wordt overgedragen tijdens veilige seks op plaatsen waar condooms of andere beschermmiddelen geen dekking bieden (CDC). Herpes kan ook worden verspreid als je de zweertjes met je vingers aanraakt en vervolgens een ander deel van je gezicht of lichaam aanraakt. Daarom is het belangrijk je handen te wassen na elk contact met blaasjes op jezelf.

Het behandelen van herpes

Het is niet altijd nodig om herpes te behandelen omdat de symptomen vaak vanzelf overgaan. Wel kan behandeling het ongemak van de symptomen verminderen en ervoor zorgen dat ze sneller verdwijnen. Zo kunnen pijnstillende crèmes de jeuk en het branden van de blaasjes verminderen. Sommige mensen kiezen ervoor dagelijks antivirale medicijnen te nemen om de hoeveelheid en ernst van de uitbraken te verminderen, of de kans op het doorgeven van het virus aan een partner te verkleinen (Mayo Clinic, 2022).

Herpes voorkomen

Omdat herpes wordt verspreid door huid-op-huid contact is de beste manier om herpes te voorkomen het vermijden van contact met andermans mond of genitaliën. Aangezien de meeste mensen tijdens hun leven zullen zoenen of seks zullen hebben, kunnen stappen worden ondernomen om het risico op herpes te voorkomen. Deze stappen zijn:

• Kus niemand als je een koortslip hebt – vooral geen baby’s, kinderen of zwangere vrouwen
• Gebruik altijd condooms of andere beschermingsmiddelen tijdens de seks
• Heb geen seks als je een herpes uitbraak hebt of het gevoel hebt dat er één aan zit te komen
• Was je handen als je bestaande blaasjes aanraakt
• Bespreek het gebruik van antivirale medicijnen met een arts

Bron: Planned Parenthood

Bronnen:

Centres for Disease Control and Prevention. (n.d.). Genital Herpes: the facts. https://www.cdc.gov/std/herpes/the-facts/genital_herpes_508.pdf

Genital Herpes. (2021, August 8). Johns Hopkins Medicine. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/herpes-hsv1-and-hsv2/genital-herpes

Genital herpes – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. (2022, November 22). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/genital-herpes/diagnosis-treatment/drc-20356167

Herpes genitalis. (2022, June 6). https://www.google.com/url?q=https://www.rivm.nl/herpes-genitalis

Herpes simplex virus. (2022, March 10). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/herpes-simplex-virus

How Do You Prevent Herpes? | Prevention Tips. (n.d.). Planned Parenthood. https://www.plannedparenthood.org/learn/stds-hiv-safer-sex/herpes/how-is-herpes-prevented