Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
De afkorting HDL staat voor High Density Lipoproteïne. Dit wordt ook wel het goede cholesterol genoemd. Het is mogelijk om je HDL waarde te testen met een thuistest. Zo controleer je of je cholesterolwaarden goed zijn. Een hoog algemeen cholesterolgehalte zorgt meestal niet voor specifieke symptomen, maar vormt wel een hoger risico op hart- en vaatziekten. HDL speelt daar een rol in.
Wat betekent HDL?
HDL-cholesterol zorgt ervoor dat overbodig cholesterol uit het bloed verdwijnt. De vetachtige stof komt in minibolletjes voor in je lichaam. Het laagje eiwit om deze bolletjes maakt het mogelijk om cholesterol door het bloed te transporteren. Een teveel aan cholesterol komt hierdoor in de lever terecht die het vervolgens afbreekt (Hartstichting).
Waarom is HDL-cholesterol belangrijk?
HDL is een stof die voor het lichaam van belang is als bouwstof voor lichaamscellen en voor de aanmaak van gal en hormonen. Waar HDL bekend staat als goed cholesterol, is LDL slecht cholesterol. Deze ‘slechte’ variant blijft aan de binnenkant van bloedvaten plakken. HDL werkt vervolgens als een bezem die het slechte cholesterol opruimt. De afgebroken deeltjes verlaten het lichaam via ontlasting. Deze afvoer geeft je bescherming tegen aderverkalking en hart- en vaatziekten.
Hoe hoog mag het HDL zijn?
Er is geen vastgestelde streefwaarde voor HDL-cholesterol, maar het is wel zo dat dat het vermoeden bestaat dat een hoger gehalte goed cholesterol het risico op hart- en vaatziekten verlaagt. Dat komt omdat HDL het slechte cholesterol verwijdert uit de bloedbaan en een hogere waarde hiervan dit proces positief beïnvloedt (Nederlands Huisartsen Genootschap). Overigens speelt niet alleen de waarde van HDL daarbij een rol, maar ook de werkzaamheid van de deeltjes goed cholesterol. Een goede HDL-waarde die mogelijk het risico op hart- en vaatziekten beperkt, verschilt bij mannen en vrouwen.
Wat is een goede HDL waarde?:
- Bij mannen: > 1,0 mmol/l
- Bij vrouwen: > 1,2 mmol/1
Kan je HDL te hoog zijn?
De HDL waarde kan hoog of laag zijn, maar het beste is het wanneer de waarde hoger is dan een bepaald niveau. Bij mannen is dat meer dan 1,0 mmol/l en bij vrouwen meer dan 1,2 mmol/l. Een hoge HDL waarde is goed voor de bloedvaten en een te lage waarde verhoogt het risico op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Je kan van een te lage waarde spreken wanneer deze beneden de 0,8 mmol/l is.
Hoe hoog mag je cholesterol zijn?
Er is sprake van een verhoogd cholesterolgehalte wanneer de totale cholesterolwaarde uitkomt boven 5 mmol/l. Voor deze totale waarde worden naast het HDL gehalte ook de waardes van LDL en triglyceriden (een soort vet dat in ons bloed zit) meegenomen.
Hoe kan ik mijn HDL waarde testen?
Met de Homed-IQ Cholesterol & Lipiden thuistest meet je jouw HDL-cholesterol gehalte. Daarnaast meet je ook de LDL waarde en je totale cholesterolgehalte. De test voer je uit door middel van een vingerprik. Een gecertificeerd laboratorium voert de analyse van je bloedmonster uit, waarna je binnen enkele dagen het resultaat kan inzien.
Hoe vaak moet je HDL testen?
Er is geen algemene richtlijn voor de frequentie van het testen van HDL. Het is op elk moment mogelijk om via een thuistest jouw HDL waarde te laten vaststellen. Doorgaans geldt voor volwassen personen, dat de cholesterolspiegel redelijk in balans blijft. Eventuele veranderingen in je levensstijl of eetpatroon kunnen aanleiding zijn om opnieuw een HDL test uit te voeren. Voorbeelden hiervan zijn:
- Een plotselinge gewichtstoename
- Het bereiken van de leeftijd van 50 jaar
- Na de menopauze
- Bij een toename van alcoholgebruik
Wat zijn de oorzaken van een te hoge of lage HDL waarde?
Een belangrijke oorzaak van een te hoge of lage HDL waarde is erfelijkheid. Bij een laag gehalte is het ABC1-eiwit hiervoor verantwoordelijk. Deze functioneert niet goed meer, waardoor cholesterol zich in de cellen ophoopt (Dullaart, 2000). Een te lage HDL waarde kan ook veroorzaakt worden door roken, door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen of diabetes. Personen bij wie dit niet aan de orde is, met een gezonde levensstijl, hebben meer kans op een hogere HDL waarde.
Zijn er ziektes gerelateerd aan HDL-cholesterol?
Een te laag HDL-cholesterolgehalte verhoogt het risico op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Dit risico is net zo groot als het risico van een te hoog LDL gehalte.
Hoeveel mensen hebben een te laag HDL-cholesterol gehalte?
Naar schatting heeft ongeveer een kwart van de volwassenen in Nederland te maken met een te laag HDL-gehalte.
Wat zijn de gevolgen van een te hoge of lage HDL?
Een te hoge HDL waarde heeft geen negatieve invloed op je gezondheid en kan zelfs als bescherming dienen tegen hart- en vaatziekten. De enige uitzondering hierbij is als het om extreem hoge waarden gaat. Gevaarlijker is het wanneer je HDL te laag is of niet in verhouding staat met het LDL gehalte. Doorgaans is er een goede balans bij de aanwezigheid van twee delen slecht cholesterol tegen één deel goed cholesterol.
Wat als je goede cholesterol te laag is?
Als uit de HDL thuistest blijkt dat de waarde niet goed is, zijn er verschillende maatregelen die je kan nemen. Bij een te lage waarde is het bijvoorbeeld mogelijk om je voedingspatroon aan te passen. Vette vissoorten zijn goed om regelmatig te eten. Dit geld ook voor noten, zaden, avocado en plantaardige olie. Ook het toevoegen van voldoende vezels heeft een positieve invloed op je cholesterolgehalte. Er zijn bovendien een aantal fruitsoorten die flavonoïden bevatten. Dit zijn stoffen met een ontstekingsremmende werking en een positieve invloed op je cholesterolgehalte. Het gaat om bijvoorbeeld grapefruit, limoen, citroen en druiven (Voedingscentrum).
Andere tips voor het verbeteren van je HDL waarde zijn:
- Voldoende bewegen
- Overgewicht verhelpen
- Stoppen met roken
