Geelzucht is een vergeling van de huid, slijmvliezen of ogen en is een symptoom van verschillende gezondheidsproblemen. Geelzucht ontstaat wanneer er te veel bilirubine in het bloed zit dat vervolgens oplost in de vetlaag onder de huid (Mount Sinai). Geelzucht ontstaat niet vanzelf, het wordt veroorzaakt door een andere aandoening die een ophoping van bilirubine in het bloed veroorzaakt. Dit is vaak een ziekte die de lever, de galblaas of de alvleesklier aan kan tasten.
Wat is geelzucht?
Wat is geelzucht? Geelzucht is een aandoening waarbij de huid, het oogwit en de slijmvliezen geel worden door een te hoog bilirubinegehalte in het bloed. Bilirubine is een afvalproduct dat ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen. Als er te veel bilirubine wordt geproduceerd of als bilirubine niet goed uit het bloed wordt verwijderd, kan geelzucht ontstaan.
De oorzaken van geelzucht
Geelzucht komt vrij vaak voor bij pasgeborenen. Dit is vaak onschuldig en treedt op wanneer de lever van een pasgeboren baby nog niet rijp genoeg is om bilirubine te verwijderen. Geelzucht bij pasgeborenen verdwijnt vaak na enkele dagen zonder behandeling. Bij volwassenen kan geelzucht worden veroorzaakt door verschillende ziekten of persoonlijke factoren:
- Hemolytische anemie: verhoogde afbraak van rode bloedcellen veroorzaakt verhoogde niveaus van bilirubine in het bloed.
- Auto-immuunziekten
- Virussen zoals hepatitis A, chronische hepatitis B en C, en Epstein-Barr virus
- Bepaalde medicijnen
- Leverziekte
- Problemen met de galblaas of de galwegen
- Genetische aandoeningen, zoals het syndroom van Gilbert
Bron: Cleveland Clinic, 2018
Symptomen van geelzucht
Geel worden van het oogwit, de slijmvliezen en de huid zijn de meest voorkomende symptomen van geelzucht. Hoewel de symptomen die optreden beïnvloed kunnen worden door de oorzaak van de geelzucht, zijn veel voorkomende symptomen:
- Misselijkheid
- Kleikleurige ontlasting
- Donkere urine
- Griepachtige symptomen
- Koorts
Bron: Cleveland Clinic, 2018
Hoe vaak komt geelzucht voor?
Geelzucht komt het meest voor bij pasgeboren baby’s. Het komt naar schatting voor bij 60% van de voldragen baby’s en 80% van de vroeggeboren baby’s (Assoku, 2022). Geelzucht bij volwassenen is zeldzaam en komt alleen voor door een andere gezondheidsaandoening die de bilirubine in het bloed verhoogt.
Hoe test je op geelzucht?
Testen op geelzucht gebeurt door het meten van de hoeveelheid bilirubine in het bloed. Het is mogelijk om deze test te doen bij een arts of met behulp van een thuistest. De Leverfunctietest van Homed-IQ controleert het bilirubinegehalte in het bloed samen met verschillende andere belangrijke markers voor de gezondheid van de lever, zoals AST en alkalische fosfatase. Nadat het monster is verzameld en naar een gecertificeerd laboratorium is gestuurd, wordt de test geanalyseerd en worden de resultaten gedeeld met de afnemer van de test.
Moet ik naar een arts?
Als je testresultaat van de bloedtest wijst op een hoog bilirubinegehalte of u merkt geelverkleuring van de huid of ogen op, ga dan naar uw arts. Er is meer onderzoek nodig om de oorzaak van de geelzucht vast te stellen en een noodzakelijke behandeling te beginnen.
Behandeling van geelzucht
Bij de behandeling van geelzucht is het belangrijk eerst de oorzaak vast te stellen. De behandeling is afhankelijk van de onderliggende ziekte of aandoening. Overigens is behandeling van geelzucht niet altijd nodig, omdat het geelzucht vanzelf kan verdwijnen.
Bronnen
Ansong-Assoku B, Shah SD, Adnan M, et al. Neonatal Jaundice. [Updated 2022 Aug 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532930/
Adult Jaundice: Symptoms, Causes, Diagnosis, Treatment & Prevention. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15367-adult-jaundice
Jaundice. (n.d.). Mount Sinai Health System. https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/jaundice