Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Een fecale immunochemische test (FIT) is een screeningstest voor darmkanker. Deze test controleert op verborgen bloed in de ontlasting, wat een teken van darmkanker kan zijn. FIT-testen worden steeds vaker gebruikt om op darmkanker te screenen omdat ze thuis kunnen worden uitgevoerd en minder ingrijpend zijn dan een colonoscopie. Als het resultaat van de FIT positief is, kan verder onderzoek, zoals een colonoscopie, worden verricht. Vroegtijdige opsporing van darmkanker biedt de grootste kans op genezing.
Wat is een FIT?
De afkorting FIT staat voor fecale immunochemische test. Deze test controleert op sporen van menselijk bloed in de ontlasting die te klein zijn om te worden waargenomen met het blote oog (MedlinePlus). Bloed in de ontlasting kan een teken zijn van verschillende medische aandoeningen, ook van darmkanker. Een positief testresultaat betekent dat er bloed in het ontlastingmonster is aangetroffen.
Referentiewaarden FIT:
< 50 ng/ml: negatief
≥ 50 ng/ml: positief
Wat is occult bloed?
Occult bloed is bloed dat niet met het blote oog te zien is. Een FIT controleert op occult bloed in de ontlasting. Darmpoliepen en kankers kunnen in het spijsverteringskanaal bloeden, waardoor er bloed in de ontlasting verschijnt (Mayo Clinic, 2022). In een vroeg stadium is de hoeveelheid bloed meestal zo klein dat het alleen met een test kan worden opgespoord.
Waarom zijn FIT’s belangrijk?
Darmkanker is in een vroeg stadium goed te behandelen en daarom is het belangrijk om het vroeg te ontdekken. Bovendien heeft darmkanker in het begin vaak weinig tot geen symptomen, wat betekent dat screeningstesten nodig zijn om de kanker op te sporen (Mayo Clinic, 2022). FIT’s zijn een niet-invasieve, toegankelijke manier om op darmkanker te screenen. Behalve dat darmkanker eerder wordt ontdekt, kunnen met behulp van ontlastingstesten pre-kankerpoliepen opgespoord en verwijderd worden voordat ze zich tot kanker ontwikkelen.
Risico’s van FIT’s
FIT’s hebben een relatief laag risico omdat er alleen een ontlastingmonster nodig is. Geen enkele screeningstest is echter perfect en het is mogelijk dat een poliep of kanker wordt gemist als deze niet bloedt op het moment van de test (Mayo Clinic, 2022). Daarom wordt aanbevolen de FIT regelmatig te herhalen.
Het is ook mogelijk dat de FIT bloedingen ontdekt van poliepen die niet kankerverwekkend zijn Dit betekent dat je het proces van een colonoscopie en poliepverwijdering moet doorlopen zonder dat dit je gezondheid ten goede komt (NIH, 2022). Bij oudere volwassenen kan de FIT vormen van kanker ontdekken die iemands leven niet verkorten. Dit kan leiden tot onaangename operaties en behandelingen voor kanker die iemands leven niet zouden verlengen (NIH, 2022). De aanbevolen leeftijden voor screening op darmkanker zijn opgesteld om de risico’s van de test af te wegen tegen de voordelen. Daarom is de leeftijdsgroep voor screening ongeveer 50-55 tot 75 jaar.
Voor wie is een fecale occult bloedtest bedoeld?
Een fecaal occult bloedonderzoek is bedoeld voor mensen die voldoen aan de eisen voor screening op darmkanker en een gemiddeld risico hebben. Gemiddeld risico betekent personen binnen de screeningleeftijd zonder familiegeschiedenis van darmkanker, zonder persoonlijke geschiedenis van darmpoliepen en zonder inflammatoire darmziekten (American Cancer Society, 2020). De screeningleeftijd verschilt per land, maar ligt meestal tussen 50-55 en 74 jaar.
Mensen kunnen ervoor kiezen om op jongere leeftijd een FIT te doen als ze bepaalde factoren hebben die hun risico op het ontwikkelen van darmkanker vergroten. Als je een familiegeschiedenis hebt van darmkanker, genetische aandoeningen die je aanleg geven voor darmkanker, bepaalde inflammatoire darmziekten, of een persoonlijke geschiedenis van darmpoliepen, praat dan met je arts. Mogelijk heb je een colonoscopie nodig in plaats van een FIT (American Cancer Society, 2020). Als je symptomen van darmkanker hebt, wordt deze test ook niet aanbevolen. Ga direct naar de huisarts.
Hoe werkt een FIT?
Een FIT is gemakkelijk thuis uit te voeren. De testkit bevat alles wat je nodig hebt om de test uit te voeren. Voor deze test moet je een ontlastingmonster nemen en per post naar een laboratorium sturen voor analyse.
Oorzaken van occult bloed in de ontlasting
Bloed in de ontlasting kan om verschillende redenen voorkomen en houdt vaak geen verband met darmkanker. Als de FIT echter positief is, is meer onderzoek nodig om kanker uit te sluiten. Andere oorzaken van bloed in de ontlasting zijn:
- De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
- Aambeien
- Bloedingen in het maagdarmkanaal
- Darmpoliepen
- Irritatie van de maag of slokdarm
- Anale kloven
- Zweren in de mond (aften)
- Intestinale infecties
Bron: Ambardekar, 2020
Wat moet ik doen als mijn testresultaat positief is?
Als je FIT positief is voor occult bloed, ga dan naar je huisarts. Een positief testresultaat betekent niet noodzakelijk dat je darmkanker hebt, maar er is meer onderzoek nodig om het verloop van de bloeding te achterhalen. Je wordt waarschijnlijk doorverwezen voor een colonoscopie om te controleren op poliepen of afwijkingen in de dikke darm of het rectum.
Bronnen
Ambardekar, N. (2020, September 1). The Basics of Fecal Occult Blood Tests. WebMD. https://www.webmd.com/colorectal-cancer/guide/fecal-occult-blood-test
Colon cancer – Symptoms and causes. (2022, October 8). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/symptoms-causes/syc-20353669
Colorectal Cancer Guideline | How Often to Have Screening Tests. (n.d.). https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/detection-diagnosis-staging/acs-recommendations.html
Fecal immunochemical test (FIT). (n.d.). https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000704.htm
Fecal occult blood test – Mayo Clinic. (2022, May 4). https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/fecal-occult-blood-test/about/pac-20394112
National Institutes of Health. (2022, June 10). Colorectal Cancer Screening (PDQ®)–Patient Version. National Cancer Institute. https://www.cancer.gov/types/colorectal/patient/colorectal-screening-pdq
