Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Alkalische fosfatase (ALP) is een enzym dat overal in het lichaam wordt geproduceerd. Hoewel de precieze functie van ALP niet bekend is, wordt aangenomen dat het belangrijk is bij veel lichaamsprocessen (Cleveland Clinic, 2021). ALP wordt voornamelijk gevonden in de lever, maar is ook aanwezig in de botten, nieren, galwegen en darmen. Hoge niveaus van ALP in het bloed kunnen wijzen op een leverziekte of bepaalde botaandoeningen. Omdat een ALP-test alleen geen leverziekte kan vaststellen, wordt het meestal samen met andere belangrijke markers van de leverfunctie gemeten, waaronder ALT, AST en Gamma-GT.
Wat is alkalische fosfatase?
ALP is een enzym dat eiwitten helpt afbreken en komt in bijna alle delen van het lichaam voor. ALP komt in verschillende vormen voor, afhankelijk van waar het vandaan komt. De lever is de primaire bron van ALP. Als de lever beschadigd is of de afvoerkanalen van de lever verstopt zijn, kan het ALP-niveau in het bloed stijgen (URMC Rochester).
Wanneer wordt alkalische fosfatase getest?
ALP wordt vaak getest bij de diagnose van lever- of botziekten. Omdat de test de oorzaak van een hoog ALP niet kan aangeven, zijn meer onderzoeken nodig om een diagnose te stellen. Daarom wordt ALP meestal samen met andere biomarkers van de leverfunctie of de gezondheid van de botten getest.
Hoe meet je je alkalische fosfatase niveau?
ALP kan worden gemeten met een bloedtest. Deze kan worden uitgevoerd bij een arts of met een thuistest. Voor een thuistest is alleen een bloedmonster uit je vingertop nodig.
Waarom is het belangrijk om alkalische fosfatase te meten?
Het is belangrijk om ALP te meten bij onderzoek naar een mogelijke aandoening of ziekte van de lever, botten of galwegen. Als de testresultaten een hoog ALP laten zien, kunnen meer testen worden uitgevoerd om de oorzaak van het probleem vast te stellen. Verschillende testen zijn:
- Een ALP-iso-enzymtest: Deze test bepaalt waar in het lichaam het ALP vandaan komt.
- Andere leverfunctie onderzoeken zoals Gamma-GT: Als de oorzaak van het hoge ALP geen verband houdt met de lever, zullen de markers van de leverfunctie normaal zijn.
Bron: MedlinePlus
Wat betekenen de resultaten van de alkalische fosfatase test?
Hoge ALP-niveaus kunnen een teken zijn van een probleem met de lever of met de botten. Leverproblemen en botaandoeningen produceren verschillende soorten ALP. Uit de testresultaten kan echter niet worden afgeleid welk type ALP verhoogd is. Vervolgonderzoek is nodig om de oorzaak te achterhalen.
Een normale ALP-spiegel bij volwassenen is meestal lager dan 147 IU/L (Cleveland Clinic, 2021). Dit kan enigszins variëren per leeftijd en geslacht en het testlaboratorium. Kinderen hebben meestal veel hogere ALP-niveaus, vooral tijdens de puberteit of een groeispurt.
Hoog ALP
Een hoog ALP wijst meestal op een lever- of botziekte. Aanvullend onderzoek is nodig om vast te stellen of een hoog ALP wordt veroorzaakt door de botten of de lever. Hoog ALP kan worden veroorzaakt door cirrose, hepatitis, galweg verstoppingen, mononucleosis, of bepaalde botziekten. Matig verhoogde ALP-niveaus kunnen worden veroorzaakt door Hodgkin lymfoom, hartfalen of infecties (MedlinePlus).
Laag ALP
Een laag ALP komt minder vaak voor, maar vereist ook opvolging. Een gebrek aan zink, ondervoeding, pernicieuze anemie, schildklieraandoeningen of bepaalde genetische aandoeningen kunnen een laag ALP veroorzaken (MedlinePlus).
Wanneer moet ik de dokter bellen?
Als blijkt dat je ALP-niveau buiten het normale bereik ligt, neem dan contact op met je arts voor een follow-up. Mogelijk heb je aanvullende onderzoeken en behandeling nodig voor de aandoening die abnormale niveaus van ALP in je bloed veroorzaakt. Wil je je ALP in de gaten houden? Met de Leverfunctietest van Homed-IQ kunnen gebruikers ALP en andere belangrijke biomarkers thuis controleren.
Bronnen
Alkaline Phosphatase. (n.d.-a). https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167
Alkaline Phosphatase. (n.d.-b). https://medlineplus.gov/lab-tests/alkaline-phosphatase/
Alkaline Phosphatase (ALP): What It Is, Causes & Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22029-alkaline-phosphatase-alp
