Voedselintoleranties, ook bekend als voedselonverdraagzaamheden, ontstaan wanneer het lichaam moeite heeft met het verteren van bepaalde voedingsmiddelen of hun bestanddelen. Een van de meest voorkomende intoleranties is bijvoorbeeld lactose-intolerantie. Een voedselintolerantie is voor de getroffenen uiterst onaangenaam en gaat gepaard met een reeks symptomen zoals opgeblazen gevoel en/of diarree. In deze blog gaan we dieper in op verschillende voedselintoleranties, hun typische symptomen en aandoeningen die onderscheiden moeten worden van voedselintoleranties.

Een adequate vitamine-inname speelt een belangrijke rol voor de algemene gezondheid, maar is vooral belangrijk bij het bestaan van mogelijke voedselintoleranties. Beperkingen in het dieet kunnen leiden tot onvoldoende vitamine-opname, wat het risico op vitaminegebrek kan verhogen (Cleveland Clinic, 2021). Met de Homed-IQ Vitaminetekort test kun je de status van belangrijke vitamines zelfstandig vanuit huis controleren.

Inhoudsopgave

• Wat is het verschil tussen een voedselintolerantie en een voedselallergie?
• Overzicht van de meest voorkomende voedselintoleranties
• Welke symptomen treden algemeen op bij een voedselintolerantie?
• Welke symptomen treden algemeen op bij een voedselintolerantie?
• Hoe ontstaat een voedselintolerantie?
• Samenvatting

Wat is het verschil tussen een voedselintolerantie en een voedselallergie?

Het belangrijkste verschil tussen een voedselintolerantie en een voedselallergie ligt in de reactie van het immuunsysteem op het betreffende voedsel. De verschillen worden uitvoerig uitgelegd in de tabel:

Bronnen: Mayo Clinic, 2022; NHS, 2022; NHS, 2023

Overzicht van de meest voorkomende voedselintoleranties

Lactose-intolerantie:

Lactose-intolerantie is een veelvoorkomende spijsverteringsstoornis waarbij het lichaam niet genoeg van het enzym lactase produceert om de in zuivelproducten aanwezige suiker lactose volledig af te breken. Mensen met lactose-intolerantie ervaren vaak symptomen zoals opgeblazenheid, buikpijn en diarree na het consumeren van lactose-bevattende voedingsmiddelen. Tot de lactose-bevattende voedingsmiddelen die vaak symptomen veroorzaken, behoren koemelk, yoghurt, room en zachte kazen zoals camembert of brie. Het moet worden onderscheiden van melkallergie, die levensbedreigend kan zijn.

Bron: John Hopkins University, 2024

Histamine-intolerantie:

Histamine-intolerantie verwijst naar een intolerantiereactie die optreedt wanneer het lichaam moeite heeft met het afbreken van histamine. Histamine, een van nature voorkomende stof in ons lichaam en in bepaalde voedingsmiddelen, kan door mensen met een histamine-intolerantie niet goed worden verwerkt vanwege een tekort of disfunctie van een enzym. Deze intolerantie manifesteert zich in symptomen die niet typisch zijn voor andere voedselintoleranties, zoals huidroodheid, ernstige hoofdpijn en migraine-achtige symptomen. Vanwege deze symptomen wordt histamine-intolerantie vaak geclassificeerd als een pseudoallergie. Een pseudoallergie veroorzaakt reacties die kunnen lijken op echte allergische reacties – inclusief huiduitslag, jeuk, ademhalingsproblemen en maag-darmklachten – zonder dat het immuunsysteem op de voor echte allergieën typerende manier betrokken is.

Tot de histamine-rijke voedingsmiddelen die bij mensen met histamine-intolerantie symptomen kunnen veroorzaken, behoren:

• Gerijpte kazen
• Gerookt vlees
• Bepaalde vissoorten
• Gefermenteerde producten zoals zuurkool
• Groenten (tomaten, aubergines en spinazie)
• Alcoholische dranken, vooral rode wijn

Bron: Cleveland Clinic, 2023

Fruktosemalabsorptie:

Malabsorptie van fructose is een spijsverteringsstoornis waarbij de darm moeite heeft met het effectief verwerken van fructose – een suiker die voorkomt in veel fruit en groenten (vooral uien, artisjokken, erwten, asperges) en honing. Dit leidt tot spijsverteringssymptomen zoals winderigheid, buikpijn, diarree en soms misselijkheid, vooral na het eten van voedsel dat fructose bevat. In tegenstelling tot hereditaire fruktose-intolerantie, een ernstigere, genetisch bepaalde stofwisselingsstoornis waarbij de opname van fruktose niet alleen spijsverteringsproblemen veroorzaakt, maar ook kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals leverschade. Fruktosemalabsorptie is dus een voedselintolerantie, terwijl hereditaire fruktose-intolerantie een specifieke metabole aandoening is die verder gaat dan eenvoudige voedselintoleranties. Het woord intolerantie kan dus misleidend zijn in de context van hereditaire fruktose-intolerantie.

Bron: Cleveland Clinic, 2021

Niet-coeliakie glutengevoeligheid (NCGS):

Glutengevoeligheid, ook bekend als niet-coeliakie glutengevoeligheid (NCGS), is een aandoening waarbij personen die niet aan coeliakie of een tarweallergie lijden, klachten ontwikkelen na het consumeren van glutenbevattende voedingsmiddelen. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst. Symptomen van glutengevoeligheid kunnen van gastro-intestinale aard zijn, zoals opgeblazenheid en buikpijn, maar ook systemische reacties zoals hoofdpijn, vermoeidheid en gewrichtspijn omvatten. De behandeling is voornamelijk gebaseerd op een glutenvrij dieet, wat bij veel getroffenen leidt tot een aanzienlijke verbetering van de symptomen (Catassi et al., 2015).

Valt coeliakie onder voedselintoleranties?

Coeliakie is geen gewone voedselintolerantie of -onverdraagzaamheid, maar een auto-immuunziekte die wordt getriggerd door een reactie op gluten. In tegenstelling tot een voedselintolerantie, waarbij het lichaam moeite heeft met het verteren of verwerken van bepaalde voedingsmiddelen, leidt bij coeliakie het consumeren van gluten tot een immuunrespons en ontstekingen die de dunne darm ernstig beschadigen. Het woord glutenintolerantie wordt vaak misleidend gebruikt, maar als verzamelterm omvat het verschillende aandoeningen, waaronder coeliakie, tarweallergie en de glutengevoeligheid (NIDDK, 2020; MedlinePlus,2017).

Welke symptomen treden algemeen op bij een voedselintolerantie?

Bron: Cleveland Clinic, 2021

Welke symptomen treden algemeen op bij een voedselintolerantie?

Bij het diagnosticeren van een voedselintolerantie is het belangrijk om andere ziekten met vergelijkbare symptomen uit te sluiten, waaronder voedselallergieën, het prikkelbare darmsyndroom (PDS), coeliakie, ontstekingsziekten van de darm zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, en maag-darm infecties. Deze aandoeningen kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken, maar vereisen verschillende behandelingsbenaderingen. Bij het optreden van onduidelijke klachten is het cruciaal om medisch advies in te winnen.

Wil je zelf een overzicht krijgen?

Voor degenen die specifieke klachten vanuit huis nader willen onderzoeken, kunnen de thuistests van Homed-IQ ondersteunen. Naast de Uitgebreide Allergietest die de IgE-reactiviteit op 295 verschillende allergenen meet, kan ook een darminflammatoire test meer duidelijkheid geven over je symptomen.

Hoe ontstaat een voedselintolerantie?

De exacte mechanismen die leiden tot voedselintoleranties zijn complex en nog niet volledig onderzocht. Ze kunnen van persoon tot persoon verschillen. Het optreden van een voedselintolerantie kan beïnvloed worden door de volgende factoren:

• Genetische aanleg: Een genetische predispositie kan ervoor zorgen dat bepaalde personen gevoeliger zijn voor bepaalde voedingsmiddelen of voedselcomponenten.
• Veranderingen in het spijsverteringsstelsel: Stoornissen of veranderingen in het spijsverteringsstelsel, zoals een tekort aan spijsverteringsenzymen of een verstoorde darmflora, kunnen leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen.
• Eetgewoonten: Frequente consumptie van bepaalde voedingsmiddelen of een eenzijdig dieet kunnen ook het risico op voedselintoleranties verhogen.
• Medische aandoeningen: Bepaalde medische aandoeningen zoals het prikkelbare darmsyndroom of coeliakie kunnen het optreden van voedselintoleranties bevorderen.
• Leaky Gut Syndroom: Een verstoorde darmbarrière, ook bekend als leaky gut syndroom, kan ervoor zorgen dat onverteerde voedselbestanddelen in de bloedbaan terechtkomen en een immuunreactie uitlokken, wat leidt tot intolerantiesymptomen.
• Voedseladditieven: Bepaalde additieven in voedingsmiddelen zoals conserveermiddelen, kleurstoffen of smaakversterkers kunnen bij sommige mensen intoleranties veroorzaken.

Bron: NHS, 2022

Samenvatting

Voedselintoleranties, ook bekend als voedselonverdraagzaamheden, zijn spijsverteringsproblemen die optreden wanneer het lichaam bepaalde voedingsmiddelen of bestanddelen niet goed kan verteren, waarbij lactose-intolerantie een van de meest voorkomende vormen is. Deze intoleranties leiden tot een scala aan klachten, waaronder een opgeblazen gevoel, buikpijn en diarree, en verschillen van voedselallergieën, die een immuunreactie veroorzaken. Het is cruciaal om andere ziekten met vergelijkbare symptomen uit te sluiten om een correcte diagnose te stellen en een gerichte behandeling van voedselintoleranties mogelijk te maken.

Bronnen

Definition & Facts for Celiac Disease – NIDDK. (n.d.). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Retrieved March 1, 2024, from https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/celiac-disease/definition-facts

Diagnosis of Non-Celiac Gluten Sensitivity (NCGS): The Salerno Experts’ Criteria. (2015, June 18). NCBI. Retrieved March 29, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4488826/

Food allergy. (n.d.). NHS. Retrieved March 1, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/food-allergy/

Food intolerance. (n.d.). NHS. Retrieved March 1, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/food-intolerance/

Food Intolerance: Symptoms, Causes and Treatment Options. (2021, August 11). Cleveland Clinic. Retrieved March 1, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21688-food-intolerance

Gluten Sensitivity | Gluten Intolerance. (2017, January 12). MedlinePlus. Retrieved March 1, 2024, from https://medlineplus.gov/glutensensitivity.html

Histamine Intolerance: Causes, Symptoms & Treatment. (2023, December 1). Cleveland Clinic. Retrieved March 29, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/histamine-intolerance

Lactose Intolerance. (n.d.). Johns Hopkins Medicine. Retrieved March 29, 2024, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/lactose-intolerance

Louwagie, V. (2022, May 12). Food intolerance or food allergy? Mayo Clinic Health System. Retrieved March 29, 2024, from https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/food-intolerance-or-food-allergy

What Is Fructose Intolerance? (2021, February 28). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved March 29, 2024, from https://health.clevelandclinic.org/what-is-fructose-intolerance