Syfilis en herpes behoren wereldwijd tot de bekendste seksueel overdraagbare infecties. Syfilis wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum, terwijl herpes wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus (HSV). Syfilis ontwikkelt zich in vier stadia met verschillende symptomen, terwijl herpes pijnlijke blaasjes veroorzaakt en meestal terugkerende episodes van huiduitslag heeft.

In dit artikel leggen we de verschillen uit tussen syfilis en herpes, zodat je beter begrijpt wat deze ziektes zijn, hoe ze zich uiten, hoe je ze kunt onderscheiden, hoe ze worden overgedragen en wat je kunt doen om jezelf te beschermen. Ons doel is om je betrouwbare en makkelijk te begrijpen medische informatie te geven, zodat je weloverwogen beslissingen kunt nemen voor je gezondheid.

Als je meer wilt weten over je seksuele gezondheid, biedt Homed-IQ je handige testmogelijkheden, zonder dat je naar een kliniek hoeft te gaan. Met de syfilis-test van Homed-IQ kun je je thuis testen op syfilis met een klein bloedmonster uit je vinger. Voor een uitgebreider overzicht van je seksuele gezondheid biedt Homed-IQ ook een uitgebreide SOA-test aan, die 11 van de meest voorkomende seksueel overdraagbare infecties test, waaronder herpes en syfilis. Beide tests zijn eenvoudig thuis uit te voeren en je krijgt binnen enkele werkdagen een betrouwbaar, door het laboratorium gecertificeerd resultaat.

Inhoudsopgave

• Syfilis en herpes in vergelijking
• Wat zijn de verschillen tussen de symptomen van syfilis en herpes?
• Hoe herken je of het syfilis of herpes is?
• Hoe lang duurt het voordat de eerste symptomen van syfilis of herpes optreden?
• Zijn de transmissieroutes van syfilis en herpes verschillend?
• Is het mogelijk om tegelijkertijd besmet te zijn met herpes en syfilis?
• Hoe worden syfilis en herpes gediagnosticeerd?
• Hoe worden syfilis en herpes behandeld?
• Kunnen syfilis en herpes genezen worden?
• Hoe kunnen syfilis en herpes worden voorkomen?
• Samenvatting

Syfilis en herpes in vergelijking

Syfilis en herpes zijn seksueel overdraagbare infecties (SOA’s). Syfilis wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum en verloopt in vier stadia met verschillende symptomen. Syfilis kan volledig genezen worden met antibiotica (CDC, 2024).

Herpes daarentegen wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV), ofwel HSV-1 of HSV-2, en leidt tot terugkerende, pijnlijke blaasjes. Herpes vereist antivirale therapie, maar kan niet volledig genezen worden (WHO, 2024).

Wat zijn de verschillen tussen de symptomen van syfilis en herpes?

Syfilis begint met pijnloze zweren (chancre), gevolgd door een huiduitslag; herpes veroorzaakt pijnlijke blaasjes en zweren, vaak vergezeld van jeuk en een branderig gevoel. Syfilis ontwikkelt systemische symptomen, terwijl herpes meestal lokaal blijft. Beide ziektes hebben terugkerende uitbraken, maar met verschillende verloop en complicaties.

Syfilis-symptomen

Primair stadium: Kleine, harde, pijnloze zweren (chancre) op de plaats van de infectie. Deze zweren komen vaak voor op de geslachtsdelen, in het rectum of in de mond en genezen vanzelf binnen enkele weken.

Secundair stadium: Huiduitslag (vaak niet jeukend, op de romp, ledematen, handpalmen en voetzolen).

• Wratachtige wonden in de mond of op de geslachtsdelen.
• Haaruitval.
• Spierpijn.
• Koorts.
• Keelpijn.
• Vermoeidheid, uitputting.
• Gewichtsverlies.
• Gezwollen lymfeklieren.

Latent stadium: Geen symptomen.

Tertiair stadium: Schade aan de hersenen, zenuwen, ogen, hart, bloedvaten, lever, botten en gewrichten.

Bronnen: Mayo Clinic, 2024, Cleveland Clinic, 2022.

Herpes symptomen

Blaasjes of open zweren (ulcera) in of rond de mond of lippen (koortslip), op de geslachtsdelen of rond de anus (genitale herpes). Deze wonden en blaasjes zijn meestal pijnlijk. De blaasjes kunnen openbarsten, vocht afscheiden en korstvorming vertonen. Bij een eerste infectie kunnen de volgende symptomen optreden:

• Koorts
• Spierpijn
• Keelpijn (bij koortslip)
• Hoofdpijn
• Gezwollen lymfeklieren in de buurt van de infectieplek.

Bronnen: Cleveland Clinic, 2024, WHO, 2024

Heb je symptomen of wil je zelf de controle over je gezondheid nemen?

Met de syfilis test van Homed-IQ kun je thuis worden getest op syfilis met behulp van een klein bloedmonster uit je vinger. Voor een uitgebreid overzicht van je seksuele gezondheid biedt Homed-IQ ook een SOA Test Compleet die 11 van de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoeningen omvat. Er is ook een HPV-test die het virus detecteert dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Alle testen zijn eenvoudig uit te voeren en leveren binnen een paar werkdagen een betrouwbaar, door het laboratorium gecertificeerd resultaat.

Hoe herken je of het syfilis of herpes is?

Het onderscheid maken tussen syfilis en herpes kan moeilijk zijn zonder medische hulp, omdat de symptomen op elkaar kunnen lijken. Er zijn echter enkele aanwijzingen die kunnen helpen bij het maken van een onderscheid:

Bronnen: Cleveland Clinic, 2022, Bundesministerium für Soziales, Gesundheit, Pflege und Konsumentenschutz, 2024, Cleveland Clinic, 2024.

Hoe lang duurt het voordat de eerste symptomen van syfilis of herpes optreden?

Syfilis-symptomen verschijnen meestal gemiddeld na 21 dagen. Bij herpes treden de symptomen meestal binnen 6 tot 8 dagen na besmetting op. Beide infecties hebben verschillende incubatietijden, die afhankelijk zijn van individuele factoren zoals het immuunsysteem en de virulentie (WHO, 2024, Cleveland Clinic, 2024).

Zijn de transmissieroutes van syfilis en herpes verschillend?

Zowel syfilis als herpes worden meestal overgedragen door direct contact met geïnfecteerde lichaamsvloeistoffen of huidgebieden, vooral tijdens geslachtsgemeenschap, oraal, anaal en vaginaal. Beide infecties kunnen worden overgedragen zonder zichtbare symptomen. Herpes kan ook via druppel- en smeerinfectie worden overgedragen, bijvoorbeeld door het delen van een glas(Deutsche Aidshilfe, n.d., Deutsche Aidshilfe, n.d.).

Is het mogelijk om tegelijkertijd besmet te zijn met herpes en syfilis?

Ja, een gelijktijdige besmetting met herpes en syfilis is mogelijk, omdat beide door nauw seksueel contact worden overgedragen.

Bovendien hebben mensen die met herpes zijn geïnfecteerd een hoger risico om andere geslachtsziekten op te lopen, omdat de huidbarrière beschadigd is en ziekteverwekkers gemakkelijker kunnen binnendringen. Een co-infectie verhoogt het risico op een ernstiger ziekteverloop en vereist gerichte diagnostiek en behandeling van beide infect (InformedHealth, 2006).

Hoe worden syfilis en herpes gediagnosticeerd?

Syfilis wordt vastgesteld door middel van bloedonderzoek, maar ook door het nemen van vocht of weefsel uit een syfiliszweer en dit onder de microscoop te onderzoeken (Cleveland Clinic, 2022).

De diagnose van herpes hangt af van het type infectie. Herpes wordt meestal vastgesteld via een bloedtest (op antistoffen tegen HSV-1 of HSV-2) of door een wonduitstrijkje dat in het laboratorium wordt onderzocht (Cleveland Clinic, 2024).

Hoe worden syfilis en herpes behandeld?

Syfilis wordt primair behandeld met Penicilline G. In de vroege stadia is één enkele dosis voldoende, terwijl in de latere stadia meerdere doses over een periode van enkele weken nodig zijn (CDC, 2024).

Herpes kan tijdens een uitbraak kortstondig behandeld worden met antivirale medicijnen om de symptomen te verlichten. Afhankelijk van het type en de ernst van de infectie zijn deze beschikbaar in de vorm van tabletten, crèmes, infusen of oogdruppels. Medicijnen zoals aciclovir, valaciclovir of famciclovir worden vaak gebruikt voor langdurige behandeling en om frequente of ernstige uitbraken te voorkomen, vooral bij genitale herpes veroorzaakt door HSV-2 (Cleveland Clinic, 2024).

Kunnen syfilis en herpes genezen worden?

Syfilis is volledig te genezen met antibiotica, maar kan onbehandeld ernstige langdurige schade veroorzaken. Herpes daarentegen is niet te genezen en blijft levenslang in het lichaam aanwezig, waarbij het opnieuw kan worden geactiveerd en steeds weer tot uitbraken kan leiden. De symptomen kunnen echter onder controle worden gehouden. Beide infecties kunnen met de juiste behandeling een normale levensverwachting hebben (Cleveland Clinic, 2022, Cleveland Clinic, 2024).

Hoe kunnen syfilis en herpes worden voorkomen?

Syfilis en herpes kunnen worden voorkomen door veiligere seksmethoden, zoals het consequent gebruik van condooms. Ook het beperken van het aantal seksuele partners, open communicatie en regelmatige testen verminderen het risico op infectie aanzienlijk.

Bron: Eigen afbeelding

Samenvatting

Syfilis en herpes zijn twee veelvoorkomende seksueel overdraagbare infecties. Terwijl syfilis wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum en met antibiotica kan worden genezen, is herpes een virusinfectie (veroorzaakt door het herpes-simplex-virus, HSV) die niet te genezen is, maar wel met antivirale medicatie kan worden gecontroleerd. De symptomen van syfilis en herpes lijken op elkaar, maar verschillen in hun pijnniveau en uiterlijk. Als je symptomen hebt of bang bent dat je een infectie hebt opgelopen, aarzel dan niet om je te laten testen, zodat je snel en effectief behandeld kunt worden.

Bronnen

Bundesministerium für Soziales, Gesundheit, Pflege und Konsumentenschutz. (2024). Syphilis (Lues). Bundesministerium für Soziales, Gesundheit, Pflege und Konsumentenschutz. Retrieved October 7, 2024, from https://www.sozialministerium.at/Themen/Gesundheit/Uebertragbare-Krankheiten/Infektionskrankheiten-A-Z/Syphilis.html

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024). Syphilis – STI Treatment Guidelines. CDC. Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/std/treatment-guidelines/syphilis.htm

Cleveland Clinic. (2022). Syphilis: Cause, Symptoms, Diagnosis, Treatment & Prevention. Cleveland Clinic. Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4622-syphilis#symptoms-and-causes

Cleveland Clinic. (2024). Herpes Simplex Virus (HSV): Types Symptoms, & Treatment. Cleveland Clinic. Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22855-herpes-simplex#symptoms-and-causes

Deutsche Aidshilfe. (n.d.). Syphilis: Übertragung, Schutz, Symptome und Behandlung. Deutsche Aidshilfe. Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://www.aidshilfe.de/syphilis#wie-bekommt-man-syphilis-

Deutsche Aidshilfe. (n.d.). Herpes: Symptome, Übertragung, Behandlung. Deutsche Aidshilfe. Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://www.aidshilfe.de/herpes#-bertragung-von-herpes

InformedHealth. org [Internet]. (2006). Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). Depression: What Is Burnout?.

Mayo Clinic. (2024). Syphilis – Symptoms and causes. Mayo Clinic. Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/syphilis/symptoms-causes/syc-20351756

World Health Organization (WHO). (2024, May 21). Syphilis. World Health Organization (WHO). Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/syphilisWorld Health Organization (WHO). (2024, September 13). Herpes simplex virus. World Health Organization (WHO). Op 7 oktober 2024 ontleend aan https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/herpes-simplex-virus