SOA-overdracht door tongzoenen: Is dat mogelijk?

Tongzoenen, ook wel bekend als “Franse kussen,” zijn een intieme uiting van genegenheid en passie. Daarbij wordt vaak speeksel uitgewisseld, wat onder bepaalde omstandigheden de overdracht van enkele aandoeningen kan bevorderen. Maar hoe groot is het risico om via deze vorm van contact een seksueel overdraagbare aandoening op te lopen? Sommige SOA’s kunnen inderdaad via tongzoenen worden overgedragen – al wordt het risico in de meeste gevallen als klein beschouwd. In deze blog ontdek je welke infecties mogelijk via tongzoenen worden overgedragen, hoe groot het risico daadwerkelijk is en welke maatregelen je kunt nemen om jezelf te beschermen.

Inhoudsopgave

• Kunnen SOA’s door tongzoenen worden overgedragen?
• Welke SOA’s kunnen via tongzoenen worden overgedragen?
  • SOA’s die zeer onwaarschijnlijk worden overgedragen
• Factoren die het overdrachtsrisico vergroten
• Hoe kun je een SOA door tongzoenen voorkomen?
• Samenvatting

Kunnen SOA’s door tongzoenen worden overgedragen?

Ja, seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) kunnen onder bepaalde omstandigheden via tongzoenen worden overgedragen. Het risico is weliswaar aanzienlijk kleiner in vergelijking met andere overdrachtsroutes, zoals onbeschermde seks, maar het is niet volledig uit te sluiten – vooral niet bij intensieve en frequente tongzoenen. Belangrijke factoren die het risico beïnvloeden, zijn onder andere het type infectie, de conditie van het mondslijmvlies (bijvoorbeeld kleine wondjes of ontstekingen) en de hoeveelheid ziekteverwekkers in het speeksel(Cleveland Clinic, 2024).

Welke SOA’s kunnen via tongzoenen worden overgedragen?

Sommige seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) kunnen onder specifieke omstandigheden via Franse kussen worden overgedragen. De belangrijkste infecties die hierbij een rol spelen zijn:

Herpes-simplex-virus (HSV)

Herpes is een van de meest voorkomende virale infecties. Vooral HSV-1, verantwoordelijk voor koortslippen, wordt gemakkelijk overgedragen door direct contact met blaasjes of geïnfecteerd speeksel. Je kunt het virus oplopen via een kus, zelfs als er geen zichtbare symptomen zijn, maar kussen met actieve blaasjes verhoogt het risico op overdracht aanzienlijk. HSV-2, dat vaker in het genitale gebied voorkomt, kan in zeldzame gevallen de mond aantasten, met name bij oraal-genitaal contact (WHO, 2024).

Syfilis

Syfilis is een bacteriële infectie die kan worden overgedragen via zichtbare of verborgen wondjes (laesies), bijvoorbeeld door direct contact met open wondjes in de mondholte of op de lippen. Als je iemand kust met een actieve syfiliswond of een snee in of rond de mond, loop je een verhoogd risico op besmetting. Het risico is vooral groot wanneer syfilitische zweren in de mond ongemerkt blijven en tijdens tongzoenen in direct contact komen met slijmvliezen of speeksel (NHS, 2024).

Humaan papillomavirus (HPV)

HPV is een veelvoorkomende virale infectie die wordt overgedragen via huid- en slijmvliescontact. In totaal kunnen ongeveer 40 varianten van dit virus een orale HPV-infectie (in de mondholte) veroorzaken, waarvan er negen mogelijk kunnen leiden tot keelkanker (oropharynxcarcinoom). Het risico op overdracht neemt toe als er kleine wondjes of scheurtjes in het mondslijmvlies aanwezig zijn. De meeste mensen met een orale HPV-infectie hebben geen symptomen, maar sommigen kunnen last krijgen van zweren of laesies op de lippen, in de mond of in de keel. Vaccinatie tegen HPV is een cruciale maatregel om infecties te voorkomen (Ucfs Health, 2023)

Gonorroe (druiper)

Gonorroe, veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae, is een seksueel overdraagbare aandoening die ook de keel kan infecteren (orale gonorroe). Lang werd aangenomen dat overdracht via tongzoenen onwaarschijnlijk was, maar recente studies tonen aan dat gonorroe via speekseluitwisseling kan worden overgedragen, vooral als er al een keelinfectie aanwezig is. Het risico neemt toe bij intensieve of frequente tongzoenen, vooral in combinatie met andere risicofactoren zoals open wondjes of een hoge bacteriële belasting (Charleson et al., 2023; Cleveland Clinic, 2024).

SOA’s die zeer onwaarschijnlijk worden overgedragen

Sommige seksueel overdraagbare aandoeningen hebben een uiterst klein risico op overdracht via intieme kussen. Hieronder vallen:

1. HIV: HIV wordt niet via speeksel of tongzoenen overgedragen, omdat de virale lading in speeksel extreem laag is. Besmetting is alleen denkbaar bij aanzienlijk bloedcontact, bijvoorbeeld door open wondjes in de mond.
2. Chlamydia: Chlamydia, een vaak asymptomatische infectie, treft voornamelijk de genitaliën, urinewegen, ogen en soms de keel. Er zijn echter geen aanwijzingen dat chlamydia via speeksel of intieme kussen kan worden overgedragen.
3. Trichomoniasis: De parasiet Trichomonas vaginalis wordt niet via speeksel of tongzoenen overgedragen.

Bron: Cleveland Clinic, 2024

Factoren die het overdrachtsrisico vergroten

Het risico op de overdracht van seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) via tongzoenen hangt af van verschillende factoren die de kans op een infectie kunnen verhogen. De belangrijkste factoren zijn:

• Verwondingen en ontstekingen: Kleine scheurtjes, open wondjes of ontstekingen in het mondslijmvlies (bijvoorbeeld door parodontitis), evenals tandinfecties of microverwondingen door piercings, bieden ziekteverwekkers zoals herpesvirussen of syfilisbacteriën een toegangspoort bij intiem zoenen.
• Droge mond: Verminderde speekselproductie verzwakt de beschermende functie van het mondslijmvlies en vergemakkelijkt de overdracht van ziekteverwekkers die zich via speeksel of slijmvliescontact verspreiden.
• Hoge hoeveelheid ziekteverwekkers: Wanneer iemand een hoge virale of bacteriële belasting in het speeksel heeft (bijvoorbeeld bij een actieve herpesinfectie, syfilis of gonorroe), neemt de kans toe dat deze ziekteverwekkers via tongzoenen worden overgedragen.
• Zoengedrag: Intensief, langdurig kussen of het hebben van vaak wisselende partners verhoogt de kans dat slijmvliezen in contact komen met infectieus speeksel of verborgen laesies.
• Verzwakt immuunsysteem: Mensen met een verzwakt immuunsysteem zijn minder goed in staat zich te verdedigen tegen ziekteverwekkers die via tongzoenen kunnen worden overgedragen.
• Zichtbare infectiesymptomen: Duidelijke symptomen zoals herpesblaasjes, syfilitische zweren of ontstoken plekken in de mond vergroten het risico op overdracht door direct contact.

Bron: CDC, 2024

Hoe kun je een SOA door tongzoenen voorkomen?

Het risico op een SOA door intiem kussen kan effectief worden verminderd door de volgende maatregelen:

1. Goede mondhygiëne: Regelmatig tandenpoetsen en het verzorgen van je tandvlees verkleinen de kans op wondjes en ontstekingen die als toegangspoorten voor ziekteverwekkers kunnen dienen.
2. Vermijd kussen bij symptomen: Vermijd tongzoenen als jij of je partner zichtbare symptomen hebt, zoals koortslipblaasjes, zweren of ontstekingen in de mond.
3. Regelmatige SOA-tests: SOA-tests helpen om infecties vroegtijdig te herkennen en onbedoelde overdracht te voorkomen. Dit is vooral belangrijk omdat veel SOA’s asymptomatisch kunnen verlopen, wat betekent dat je de infectie kunt doorgeven zonder het zelf door te hebben.
4. Voorlichting: Zorg dat je goed geïnformeerd bent over symptomen en risico’s, zodat je snel kunt handelen bij twijfel. Homed-IQ biedt een breed scala aan blogs over seksuele gezondheid om je te helpen meer kennis op te doen.
5. Open communicatie met seksuele partners: Een eerlijke en open communicatie met je seksuele partners is essentieel om het risico op SOA-overdracht te minimaliseren. Bespreek eerdere testresultaten, je huidige gezondheidstoestand en het gebruik van beschermingsmiddelen.

Wil je je laten testen?

In Nederland kun je je bij GGD’s (Gemeentelijke Gezondheidsdiensten), bij de huisarts of met thuistests op SOA’s laten testen. Homed-IQ biedt 100% discrete thuistests aan, die een eenvoudige, privé en veilige test op SOA’s mogelijk maken. Alle resultaten worden geanalyseerd in ISO-gecertificeerde laboratoria, die ook door klinieken en huisartsenpraktijken worden gebruikt.

Samenvatting

Tongzoenen zijn een uiting van genegenheid, maar kunnen onder bepaalde omstandigheden leiden tot de overdracht van seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s). Het risico is afhankelijk van verschillende factoren, zoals wondjes in het mondslijmvlies, een hoge hoeveelheid ziekteverwekkers in het speeksel of zichtbare infectiesymptomen. Sommige SOA’s, zoals herpes, syfilis en HPV, kunnen via tongzoenen worden overgedragen, terwijl het risico voor HIV, chlamydia en trichomoniasis vrijwel uitgesloten is. Regelmatige SOA-tests, goede mondhygiëne, vaccinaties en open communicatie met seksuele partners zijn belangrijke maatregelen om overdracht te voorkomen.

Bronnen

About Sexually Transmitted Infections (STIs) | STI. (2024, March 25). CDC. Retrieved January 3, 2025, from https://www.cdc.gov/sti/about/index.html

Can You Get an STI From Kissing? (2024, July 19). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved January 3, 2025, from https://health.clevelandclinic.org/can-you-get-std-from-kissing

Charleson, F., & et al. (2023). A Systematic Review of Kissing as a Risk Factor for Oropharyngeal Gonorrhea or Chlamydia. Sexually Transmitted Diseases, 50(7), 395-401. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10259206/pdf/std-50-395.pdf

Herpes simplex virus. (2024, December 11). World Health Organization (WHO). Retrieved January 3, 2025, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/herpes-simplex-virus

Oral human papillomavirus infection – San Francisco. (2023, June 4). UCSF Health. Retrieved January 3, 2025, from https://www.ucsfhealth.org/medical-tests/oral-human-papillomavirus-infection

Syphilis. (n.d.). NHS. Retrieved January 3, 2025, from https://www.nhs.uk/conditions/syphilis/