Een zwangerschap is een periode vol vreugde en verwachtingen – maar ook een tijd waarin de gezondheid van de aanstaande moeder en het ongeboren kind extra beschermd moet worden. Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) spelen hierbij een belangrijke rol: ze kunnen ongemerkt aanwezig zijn en ernstige gevolgen hebben voor zowel moeder als kind. In dit artikel lees je welke SOA’s tijdens de zwangerschap kunnen voorkomen, welke risico’s er zijn en hoe je jezelf effectief kunt beschermen.

Inhoudsopgave

• Welke SOA’s kunnen tijdens de zwangerschap voorkomen?
• Hoe kunnen SOA’s de zwangerschap en het ongeboren kind beïnvloeden?
• Welke SOA’s worden tijdens de zwangerschap getest?
• Hoe worden SOA’s tijdens de zwangerschap vastgesteld?
• Welke behandelmogelijkheden zijn er voor SOA’s tijdens de zwangerschap?
• Hoe kun je jezelf tijdens de zwangerschap beschermen tegen SOA’s?
• Samenvatting

Welke SOA’s kunnen tijdens de zwangerschap voorkomen?

De seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) die tijdens een zwangerschap kunnen voorkomen, verschillen niet van die bij vrouwen die niet zwanger zijn. Denk hierbij aan chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv, genitale herpes, trichomoniasis, hepatitis B, hepatitis C en humaan papillomavirus (HPV). Wat deze infecties bijzonder problematisch maakt, is dat ze tijdens de zwangerschap ernstige gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid van zowel de moeder als het ongeboren kind (CDC, 2024).

Hoe kunnen SOA’s de zwangerschap en het ongeboren kind beïnvloeden?

SOA’s tijdens de zwangerschap kunnen een grote impact hebben op de gezondheid van de moeder en het kind. Afhankelijk van het moment en het type infectie kunnen de gevolgen voor het ongeboren kind variëren:

• Laag geboortegewicht (minder dan 2,5 kilo)
• Ooginfectie
• Longontsteking
• Bloedinfectie bij de baby
• Hersenschade
• Gebrek aan coördinatie van lichaamsbewegingen
• Blindheid
• Doofheid
• Acute hepatitis
• Hersenvliesontsteking
• Chronische leveraandoening die kan leiden tot littekenvorming van de lever (cirrose)
• Doodgeboorte

Bron: NIH, 2019

Welke SOA’s worden tijdens de zwangerschap getest?

Tijdens de zwangerschap is het testen op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) een belangrijk onderdeel van de zwangerschapszorg. Een vroege diagnose en behandeling kan het risico op overdracht van moeder op kind aanzienlijk verminderen of zelfs voorkomen. Bij de routinecontroles worden meestal tests gedaan voor chlamydia, gonorroe, hiv en syfilis. Bij een verhoogd risico of een specifieke medische indicatie kunnen aanvullende tests worden uitgevoerd om de gezondheid van moeder en kind zo goed mogelijk te beschermen (Bundesministerium für Gesundheit, 2024; Deutsche Apotheker Zeitung, 2024).

Hoe worden SOA’s tijdens de zwangerschap vastgesteld?

SOA’s tijdens de zwangerschap worden vastgesteld door middel van specifieke tests. Dit omvat onder andere bloedonderzoek (bijvoorbeeld voor hiv, syfilis en hepatitis B), uitstrijkjes van de baarmoederhals of vagina (bijvoorbeeld voor chlamydia en gonorroe) en urineonderzoek (bijvoorbeeld voor trichomonas). Deze onderzoeken maken deel uit van de zwangerschapscontroles en zorgen voor een tijdige behandeling (MedlinePlus, 2024).

Discrete thuistests, zoals de SOA Test Basic-4, de Chlamydia- en Gonorroe-Test of de SOA Test Plus van Homed-IQ, bieden een eenvoudige manier om infecties vroegtijdig te ontdekken. Deze tests kun je makkelijk vanuit huis doen en ze ondersteunen een snelle behandeling.

Welke behandelmogelijkheden zijn er voor SOA’s tijdens de zwangerschap?

De behandeling van seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) tijdens de zwangerschap hangt af van het type infectie. Antibiotica, zoals azitromycine of penicilline, worden vaak gebruikt om bacteriële infecties zoals chlamydia of gonorroe effectief te behandelen. Bij virusinfecties, zoals hiv of herpes, worden antivirale middelen zoals aciclovir of antiretrovirale therapieën ingezet. Vaccinaties zijn een andere mogelijkheid, bijvoorbeeld om de overdracht van hepatitis B op de baby te voorkomen. De keuze van de behandeling wordt altijd afgestemd op de gezondheid van de moeder en de veiligheid van het ongeboren kind (NIH, 2019).

Hoe kun je jezelf tijdens de zwangerschap beschermen tegen SOA’s?

Tijdens de zwangerschap staat jouw gezondheid en die van je ongeboren kind voorop. Met eenvoudige maar effectieve maatregelen kun je het risico op een SOA aanzienlijk verminderen:

• Gebruik condooms: Een betrouwbare bescherming die het infectierisico sterk verlaagt.
• Regelmatige controles: Het vroegtijdig opsporen en behandelen van infecties beschermt jou en je baby.
• SOA-tests voor of aan het begin van de zwangerschap: Voor een veilige start van deze bijzondere periode.
• Trouw en vertrouwen in je relatie: Dit vermindert het risico op nieuwe infecties en versterkt jullie band.
• Vaccinaties vóór de zwangerschap: Een vaccinatie, bijvoorbeeld tegen HPV, biedt preventieve bescherming tegen bepaalde ziekteverwekkers.
• Open communicatie: Deel je zorgen en vragen met je partner – samen zorgen jullie voor een goede seksuele gezondheid.

Met deze maatregelen zorg je voor een gezonde zwangerschap en geef je je kind de best mogelijke start in het leven.

Samenvatting

Seksueel overdraagbare aandoeningen tijdens de zwangerschap kunnen zowel de moeder als het ongeboren kind in gevaar brengen en leiden tot miskramen, ontwikkelingsstoornissen en complicaties bij de bevalling. Regelmatige tests en een vroege behandeling zijn essentieel om deze risico’s te verkleinen. Met beschermende maatregelen zoals het gebruik van condooms, regelmatige controles en open communicatie kunnen aanstaande ouders actief bijdragen aan hun seksuele gezondheid.

Bronnen

Bundesministerium für Gesundheit. (2024). Sexuell übertragbare Infektionen (STI) | BMG. Bundesministerium für Gesundheit. Retrieved December 30, 2024, from https://www.bundesgesundheitsministerium.de/service/begriffe-von-a-z/s/sexuell-uebertragbare-infektionen-sti.html

CDC. (2024, February 6). About STIs and Pregnancy | STI. CDC. Retrieved December 30, 2024, from https://www.cdc.gov/sti/about/about-stis-and-pregnancy.html

Deutsche Apotheker Zeitung. (2024, July 8). Wie Geschlechtskrankheiten während der Schwangerschaft das Ungeborene schädigen können. Deutsche Apotheker Zeitung. Retrieved December 30, 2024, from https://www.deutsche-apotheker-zeitung.de/news/artikel/2024/07/08/wie-geschlechtskrankheiten-waehrend-der-schwangerschaft-das-ungeborene-schaedigen-koennen

MedlinePlus. (2024, October 3). Sexually Transmitted Infection (STI) Tests. MedlinePlus. Retrieved December 30, 2024, from https://medlineplus.gov/lab-tests/sexually-transmitted-infection-sti-tests/National Institutes of Health (NIH). (2019). Sexually Transmitted Infections, Pregnancy, and. ORWH. Retrieved December 30, 2024, from https://orwh.od.nih.gov/research/maternal-morbidity-and-mortality/information-for-women/sexually-transmitted-infections