Een peniszweer is een pijnlijke, open wond op de penis die vaak wordt veroorzaakt door seksueel overdraagbare infecties (SOA’s), zoals syfilis of herpes, maar ook door niet-infectieuze oorzaken zoals auto-immuunziekten. De medische term voor zulke zweren is ‘ulcus’ (meervoud: ulcera). Voorlichting over dit onderwerp is belangrijk, omdat schaamte mensen ervan kan weerhouden om op tijd medische hulp te zoeken. Vroege herkenning en behandeling zijn essentieel om gezondheidscomplicaties te voorkomen en de verspreiding van infecties tegen te gaan.

Dit artikel bespreekt wat peniszweren zijn, welke symptomen en herkenningstekenen belangrijk zijn, en de diagnose- en behandelingsmogelijkheden. Veelgestelde vragen worden ook beantwoord in dit verband.

Inhoudsopgave

• Wat zijn peniszweren?
• Wat zijn de symptomen en herkenningstekenen van zweren aan de penis?
• Wat zijn de oorzaken die tot zweren op de penis kunnen leiden?
• Hoe worden zweren aan de penis gediagnosticeerd?
• Welke behandelmogelijkheden zijn er voor peniszweren?
• Wat zijn maatregelen om peniszweren te voorkomen?
• Samenvatting

Wat zijn peniszweren?

Een peniszweer is een diepe, open wond op de penis die vaak pijnlijk is, waarbij weefsel wordt vernietigd en de wond vaak moeilijk geneest. Peniszweren komen vaak voor als een laat stadium van een onderliggende aandoening die zonder behandeling kan verergeren.

Wat zijn de symptomen en herkenningstekenen van zweren aan de penis?

De eerste zichtbare tekenen van een peniszweer zijn vaak lichte roodheid of kleine, pijnloze knobbeltjes op het getroffen gebied. Deze ontwikkelen zich tot open, pijnlijke wonden die zonder behandeling kunnen verergeren. Verder komen typische symptomen voor zoals:

• Pijnlijke, open wonden of zweren
• Roodheid en zwelling rondom de wond
• Vochtverlies of pusvorming bij de wond
• Jeuk of een branderig gevoel (ook tijdens het plassen)
• Vergrote lymfeklieren in de lies
• Koorts (in sommige gevallen)
• Onaangename geur

Als je deze symptomen ervaart, is het belangrijk om direct een arts te raadplegen voor een snelle diagnose en om meteen met de behandeling te starten (Cleveland Clinic, 2022).

Wat zijn de oorzaken die tot zweren op de penis kunnen leiden?

Peniszweren kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt, waarbij seksueel overdraagbare infecties vaak een rol spelen. De volgende oorzaken kunnen hieraan ten grondslag liggen:

Seksueel overdraagbare infecties als oorzaak:

1. Syfilis: Syfilis is een bacteriële SOA die wordt overgedragen via onbeschermde geslachtsgemeenschap of direct contact met syfilitische zweren. Onbehandeld kan dit zowel pijnloze als pijnlijke zweren op de penis veroorzaken.
2. Genitale herpes: Genitale herpes is een virale SOA die via huidcontact of geslachtsgemeenschap wordt overgedragen en leidt tot terugkerende, pijnlijke blaasjes en zweren in het genitale gebied.

Niet-seksueel overdraagbare oorzaken:

1. Ontstekingsziekten zoals lichen planus veroorzaken door chronische huidontstekingen pijnlijke, jeukende zweren op de penis en vereisen vaak een speciale behandeling van de huid.
2. Auto-immuunziekten zoals de ziekte van Behçet ontstaan door een verstoring van het immuunsysteem, waarbij het eigen weefsel wordt aangevallen. Deze reactie kan pijnlijke zweren op de penis veroorzaken, zonder dat er een infectie is. Deze zweren zijn vaak langdurig en moeilijk te behandelen.
3. Allergische reacties op bepaalde stoffen of chemicaliën (bijvoorbeeld latex in condooms) kunnen irritatie en soms open wonden in het genitale gebied veroorzaken die op zweren lijken.
4. Verwondingen of trauma door mechanische factoren zoals wrijving, druk of kleine verwondingen kunnen de huid beschadigen en open wonden veroorzaken, die geïnfecteerd kunnen raken en zo tot zweren kunnen ontwikkelen.

Bron: CDC, 2021

Is een peniszweer altijd besmettelijk?

Nee, peniszweren zijn niet altijd besmettelijk. Zweren die worden veroorzaakt door infecties zoals syfilis of herpes zijn wel besmettelijk. Niet-infectieuze oorzaken zoals verwondingen, auto-immuunziekten of allergische reacties zijn daarentegen niet besmettelijk (Cleveland Clinic, 2022).

Hoe worden zweren aan de penis gediagnosticeerd?

Zweren aan de penis worden onderzocht door een grondig lichamelijk onderzoek en gerichte diagnostische procedures om de exacte oorzaak te bepalen. De volgende stappen worden vaak genomen:

1. Uitstrijkje van het getroffen gebied: De arts neemt een uitstrijkje om mogelijke ziekteverwekkers zoals bacteriën of virussen, waaronder syfilis- of herpesverwekkers, te identificeren.
2. Bloedtesten: Bloedonderzoek wordt uitgevoerd om seksueel overdraagbare infecties (SOA’s) op te sporen of uit te sluiten.
3. Biopsie bij onduidelijke gevallen: Bij vermoeden van niet-infectieuze oorzaken wordt een klein stukje weefsel afgenomen en geanalyseerd om bijvoorbeeld auto-immuunziekten of kanker uit te sluiten.

Bronnen: Roet, 2022; Cleveland Clinic, 2022

Wil je zelf een overzicht krijgen?

Veel mensen stellen een bezoek aan de dokter uit, en daarom biedt Homed-IQ de mogelijkheid om je comfortabel vanuit huis op verschillende infecties en allergieën te laten testen. Met de Syfilis test en de SOA Test Extra Uitgebreid kun je je gericht laten testen op een of meerdere veelvoorkomende seksueel overdraagbare infecties. De analyses worden uitgevoerd in ISO-gecertificeerde laboratoria die ook door artsen en klinieken worden gebruikt om maximale nauwkeurigheid en betrouwbaarheid te garanderen. Bij een vermoeden van een allergie, zoals een latexallergie, kan de uitgebreide allergietest 295 allergenen testen, die in totaal 167 specifieke allergieën, inclusief latex, omvatten, en nauwkeurige resultaten leveren voor een uitgebreide beoordeling van de allergische reacties.

Wanneer moet je naar de dokter gaan?

Medisch advies moet worden ingewonnen als:

• De wond niet binnen enkele dagen geneest of erger wordt.
• Er bijkomende symptomen zoals koorts, pijn of gezwollen lymfeklieren optreden.
• Er een vermoeden van een SOA bestaat of als er klachten optreden na seksueel contact.

Bron: Cleveland Clinic, 2022

Welke behandelmogelijkheden zijn er voor peniszweren?

De juiste behandeling hangt af van de oorzaak. Tot de gebruikelijke behandelmethoden behoren:

• Antivirale therapie: Voor zweren die door virussen zoals genitale herpes worden veroorzaakt, worden antivirale medicijnen voorgeschreven. Deze verminderen de ernst en duur van de symptomen en verlagen het risico op terugkerende uitbraken.
• Antibiotica: Bacteriële infecties zoals syfilis worden meestal met antibiotica behandeld. Een volledige antibioticakuur is nodig om de infectie te genezen en de vorming van nieuwe zweren te voorkomen.
• Wondverzorging: Goede hygiëne en verzorging zijn essentieel om infecties te voorkomen en de genezing te bevorderen.
• Pijnverlichting: Indien nodig kunnen pijnstillers in overleg met de arts worden ingenomen.
• Speciale behandelingen: Chronische of moeilijk genezende zweren, zoals die bij auto-immuunziekten, vereisen vaak op maat gemaakte therapieën en behandelingen.

De aanbevelingen van de arts moeten nauwkeurig worden opgevolgd, en bij verslechtering van de symptomen moet opnieuw medisch advies worden gezocht (Ahmed, 2022).

Kunnen peniszweren vanzelf verdwijnen?

Peniszweren kunnen in zeldzame gevallen vanzelf genezen, bijvoorbeeld wanneer ze worden veroorzaakt door kleine, onschuldige verwondingen. Zweren door infecties zoals syfilis of herpes en door chronische aandoeningen zoals auto-immuunziekten genezen echter meestal niet vanzelf en vereisen medische behandeling.

Hoe lang duurt het voordat een peniszweer geneest?

De genezingsduur van een peniszweer varieert afhankelijk van de oorzaak, behandeling en individuele gezondheid. Infecties door het herpesvirus genezen aan de buitenkant vaak binnen 2-4 weken, maar het virus blijft levenslang in het lichaam aanwezig. Het virus kan sluimeren en door factoren zoals stress of een verzwakt immuunsysteem opnieuw geactiveerd worden. “Niet te genezen” betekent dat het virus permanent in het lichaam blijft en herhaalde uitbraken mogelijk zijn.

Bacteriële infecties zoals syfilis genezen meestal binnen enkele weken alleen met een consequente antibioticakuur. Niet-infectieuze zweren, bijvoorbeeld door auto-immuunziekten, kunnen langer nodig hebben om te genezen en vereisen vaak speciale behandelingen.

Wat zijn maatregelen om peniszweren te voorkomen?

Maatregelen om peniszweren te voorkomen zijn gericht op het voorkomen van infecties, het minimaliseren van huidirritaties en het tijdig herkennen van vroege symptomen. In de onderstaande afbeelding vind je een overzicht van de belangrijkste maatregelen.

Bron: Ahmed, 2022

Samenvatting

Peniszweren zijn open, vaak pijnlijke wonden op de penis, meestal veroorzaakt door seksueel overdraagbare infecties zoals syfilis en herpes of door auto-immuunziekten. Ze kunnen besmettelijk zijn, vooral wanneer ze worden veroorzaakt door infecties, en vereisen een nauwkeurige diagnose door een arts. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak en omvat vaak antivirale middelen, antibiotica en speciale verzorging. Preventieve maatregelen zoals veilig vrijen en goede hygiëne zijn belangrijk om het risico op peniszweren te verkleinen.

Bronnen

Dhawan, B. (n.d.). Genital ulcer disease: A review – PMC. PubMed Central. Retrieved October 26, 2024, from https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9638565/

Diseases Characterized by Genital, Anal, or Perianal Ulcers. (2021, July 22). CDC. Retrieved October 26, 2024, from https://www.cdc.gov/std/treatment-guidelines/genital-ulcers.htm

Genital Ulcers: Causes, Symptoms, Diagnosis & Treatment. (2022, June 21). Cleveland Clinic. Retrieved October 26, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23320-genital-ulcers

Roett, M. A. (2020, March 15). Genital Ulcers: Differential Diagnosis and Management. PubMed. Retrieved October 26, 2024, from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32163252/