Neuropathie is een aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Maar wat is neuropathie precies? Hoe wordt het gediagnosticeerd en behandeld? Lees verder als je een beter begrip wilt krijgen van deze veelvoorkomende aandoening.

Wat is neuropathie?

Neuropathie verwijst naar elke aandoening waarbij de zenuwen in ons lichaam zijn aangetast. Ons zenuwstelsel bestaat uit twee hoofddelen: het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifere zenuwstelsel, dat signalen van ons centrale zenuwstelsel naar de rest van ons lichaam stuurt. Als deze zenuwen beschadigd zijn of niet goed functioneren, spreekt men van neuropathie. Verschillende symptomen kunnen optreden, zoals pijn, tintelingen en gevoelloosheid in verschillende delen van het lichaam. De symptomen zijn afhankelijk van welke zenuwen zijn aangetast (NCI, 2023).

Welke vormen van neuropathie zijn er?

Er zijn meer dan 100 verschillende soorten neuropathieën, die allemaal hun eigen symptomen en behandelingen hebben. Elke neuropathie beïnvloedt verschillende delen van het zenuwstelsel en kan worden veroorzaakt door verschillende factoren.

De eenvoudigste classificatie van neuropathie gebeurt op basis van het aantal aangetaste zenuwen en het type aangetaste zenuwen. De onderscheiding op basis van het aantal aangetaste zenuwen omvat:

1. Mononeuropathie: Hierbij is één enkele zenuw aangetast. Mononeuropathie kan worden veroorzaakt door een letsel, langdurige zenuwcompressie of medische aandoeningen zoals een beroerte of multiple sclerose.
2. Polyneuropathie: Polyneuropathie verwijst naar een aandoening waarbij meerdere perifere zenuwen in het lichaam tegelijkertijd zijn aangetast. Het kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan oorzaken, waaronder bepaalde infecties, stofwisselingsziekten (zoals diabetes) en toxische blootstelling. Dit is de meest voorkomende vorm van neuropathie.

Bovendien kunnen neuropathieën worden geclassificeerd op basis van het type aangetaste zenuw: Er wordt hier onderscheid gemaakt tussen:

1. Sensibele neuropathie: Bij sensorische neuropathieën zijn de sensorische zenuwen aangetast, die informatie van de zintuigen naar de hersenen doorsturen. Typische symptomen kunnen pijn, gevoelloosheid, tintelingen of veranderde pijn- of temperatuurwaarneming zijn.
2. Motorische neuropathie: Motorische neuropathieën treffen de motorische zenuwen, die de spieren aansturen, waardoor patiënten moeite kunnen hebben met bewegen of bepaalde lichaamsbewegingen te controleren. Ook kunnen ze spierzwakte of -atrofie ervaren, zoals bij amyotrofe laterale sclerose (ALS), waarbij de motorische zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg geleidelijk afsterven.
3. Autonome neuropathie: Deze vorm van neuropathie treft het autonome zenuwstelsel, dat de automatische functies van het lichaam regelt, zoals hartslag, ademhaling, spijsvertering en bloeddruk. Het kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan aandoeningen, waaronder diabetes en de ziekte van Parkinson.
4. Gemengde typen: In veel gevallen kunnen meerdere soorten zenuwen tegelijkertijd worden aangetast, wat leidt tot een combinatie van sensorische, motorische en autonome symptomen.

Enkele van de meest voorkomende neuropathieën die als gemengd worden beschouwd, zijn:

Bron: NIDDK, 2023

Wat zijn de oorzaken van neuropathieën?

De oorzaken van neuropathie zijn divers en kunnen genetisch bepaald zijn of veroorzaakt worden door een verscheidenheid aan factoren, waaronder:

• Diabetes: Diabetes is een van de meest voorkomende oorzaken van neuropathie. Hoge bloedsuikerspiegels kunnen zenuwschade veroorzaken die leidt tot diabetische neuropathie.
• Infecties of virussen: Infecties zoals de ziekte van Lyme, hepatitis C en HIV kunnen ook neuropathieën veroorzaken.
• Auto-immuunziekten: Auto-immuunziekten zijn aandoeningen waarbij het immuunsysteem de eigen cellen aanvalt. Dergelijke aandoeningen kunnen ook neuropathieën veroorzaken, zoals bij reumatoïde artritis, lupus of coeliakie.
• Zenuwletsel: Neuropathieën kunnen ook ontstaan als gevolg van verwondingen aan de zenuwen door trauma of medische ingrepen. Zwellen of uitrekken kan ook zenuwen beschadigen. Deze vorm van schade komt meestal slechts op één plek voor.
• Alcoholmisbruik: Langdurig en overmatig alcoholgebruik kan de zenuwen ernstig aantasten. Perifere neuropathie kan vaak worden toegeschreven aan alcoholmisbruik, dat ook kan leiden tot een tekort aan vitaminen, wat deze vorm van neuropathie bevordert.
• Vitaminetekort: Soms kan een tekort aan specifieke vitaminen zenuwschade veroorzaken. Met name een tekort aan koper en de vitamines B1, B6, B9, B12, foliumzuur (B9) en E kunnen verantwoordelijk zijn voor deze schade.

Bron: Cleveland Clinic, 2022

Wat zijn de risicofactoren voor neuropathie?

• Een voorgeschiedenis van diabetes, vooral als de bloedsuikerspiegel niet goed onder controle is.
• Genetische factoren, omdat sommige vormen van neuropathie erfelijk kunnen zijn.
• Leeftijd ouder dan 40, omdat het risico op neuropathie toeneemt met de leeftijd.
• Bepaalde levensstijlfactoren zoals alcoholgebruik en roken, die het zenuwstelsel kunnen beschadigen.

Bron: Mayo Clinic, 2022

Wat zijn de typische symptomen van neuropathie?

De symptomen van neuropathie kunnen divers zijn en variëren sterk afhankelijk van het type aangetaste zenuwen en de specifieke vorm van neuropathie.

Symptomen van perifere neuropathie:

Perifere neuropathie, die meestal wordt veroorzaakt door diabetes, treft voornamelijk de ledematen, met name de voeten en handen. De symptomen kunnen variëren van persoon tot persoon, maar kunnen het volgende omvatten:

1. Pijn en ongemak: Veel mensen met perifere neuropathie ervaren brandende, stekende of schietende pijn. Soms kan de pijn chronisch zijn en de kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen.
2. Gevoelloosheid en tintelingen: Er kan een gevoel van “slapende” of “tintelende” sensatie optreden in de getroffen gebieden. Dit gevoel kan af en toe voorkomen of permanent zijn.
3. Spierzwakte: Sommige mensen kunnen moeite hebben om bepaalde bewegingen uit te voeren of voorwerpen vast te pakken. Dit wordt veroorzaakt door beschadigde motorische zenuwen.
4. Evenwichtsproblemen: Perifere neuropathie kan de zenuwen aantasten die verantwoordelijk zijn voor het evenwicht, wat kan leiden tot onzekerheid bij het lopen of staan.

Symptomen van autonome neuropathie:

Autonome neuropathie beïnvloedt de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor de controle van lichaamsfuncties die we niet bewust kunnen beheersen, zoals hartslag, spijsvertering en blaasfunctie. De symptomen kunnen het volgende omvatten:

1. Hart- en vaatproblemen: Dit kan een onregelmatige hartslag, lage bloeddruk en flauwvallen omvatten.
2. Maag-darmproblemen: Symptomen kunnen misselijkheid, braken, obstipatie, diarree en slikproblemen omvatten.
3. Blaas- en seksuele functie: Dit kan problemen met plassen, urine-incontinentie en erectiestoornissen bij mannen omvatten.
4. Temperatuurregulatie: Mensen met autonome neuropathie kunnen moeite hebben om hun lichaamstemperatuur te reguleren, wat kan leiden tot overmatig zweten of warmte-intolerantie.

Symptomen van diabetische neuropathie:

Omdat diabetische neuropathie een vorm van perifere neuropathie is, kunnen veel van de symptomen vergelijkbaar zijn. Het kan echter ook symptomen van autonome neuropathie vertonen.

Tekenen van zenuwbeschadiging ontwikkelen zich meestal langzaam. Daarom is het belangrijk om uw symptomen tijdig op te merken om verslechtering van de aandoening te voorkomen. Aangezien elke vorm verschillende symptomen en behandelingsbenaderingen heeft, is het belangrijk om bij symptomen medisch advies in te winnen. De duur van neuropathie kan sterk variëren en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij sommige mensen kunnen de symptomen binnen enkele weken of maanden na behandeling van de onderliggende oorzaak verdwijnen. Bij anderen kan neuropathie echter chronisch worden en jaren of zelfs levenslang aanhouden.

Bronnen: CDC,2022; Cleveland Clinic, 2020; Cleveland Clinic, 2022

Hoe wordt neuropathie gediagnosticeerd?

Een diagnose van neuropathie begint meestal met een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek door een arts. Aanvullende testen kunnen omvatten:

1. Neurologisch onderzoek: De arts controleert reflexen, spierkracht en -tonus, het gevoel en de coördinatie. Dit onderzoek kan aanwijzingen geven over de mate en locatie van de zenuwbeschadiging.
2. Bloedonderzoek: Dit kan worden gebruikt om vitaminegebrek, diabetes, infecties en andere onderliggende aandoeningen te identificeren die neuropathieën kunnen veroorzaken. Homed-IQ kan in deze context bijdragen aan gezondheidsbevordering, omdat u bijvoorbeeld met de vitaminegebrektest, de bloedglucosetest of de ontstekingstest regelmatig je vitamine- of bloedsuikerspiegel kunt controleren vanuit huis.
3. Nerve conduction velocity tests (NCV): Met deze tests worden elektroden op de huid geplaatst en worden kleine elektrische impulsen afgegeven om te zien hoe snel de zenuwen signalen kunnen doorgeven. Een vertraagde geleidingssnelheid kan duiden op neuropathie.
4. Elektromyografie (EMG): Deze test meet de elektrische activiteit in de spieren tijdens samentrekking en rust. Afwijkende resultaten kunnen wijzen op beschadigde zenuwen of spieren zelf.
5. Beeldvorming: Dit kan röntgenfoto’s, CT-scans of MRI’s omvatten om andere mogelijke oorzaken voor de symptomen te identificeren.

Bron: NHS, 2022

Wat zijn de behandelingsmogelijkheden voor neuropathieën?

De behandeling van neuropathie richt zich meestal op het behandelen van de onderliggende oorzaak en het verlichten van symptomen. Dit kan het volgende omvatten:

• Controle van de bloedsuikerspiegel: Bij diabetische neuropathie is het belangrijk om de bloedsuikerspiegel goed onder controle te houden om verdere zenuwschade te voorkomen.
• Medicatie: Verschillende medicijnen kunnen worden gebruikt om symptomen te verlichten, waaronder pijnstillers, antidepressiva en anti-epileptica (medicijnen voor de behandeling van epileptische aanvallen).
• Fysiotherapie: Fysiotherapie kan helpen bij het verbeteren van spierkracht, coördinatie en mobiliteit.
• Gezonde leefstijl: Een uitgebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en stoppen met alcohol en roken kunnen bijdragen aan een verbetering van de algehele gezondheid van de zenuwen en het verlichten van symptomen.
• Invasieve procedures: In sommige gevallen kunnen invasieve procedures zoals zenuwblokkades of implantaten voor pijnstillende pompen nodig zijn om ernstige pijn te verlichten.

Iedereen die neuropathie heeft of symptomen van neuropathie heeft, moet met zijn of haar arts overleggen over de beste behandelingsopties (Mayo Clinic, 2022).

Samenvatting

Neuropathie is een complexe aandoening die veel verschillende vormen kan aannemen en een breed scala aan symptomen kan veroorzaken. Hoewel neuropathie vaak pijnlijk en invaliderend kan zijn, zijn er veel effectieve behandelingsopties om symptomen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren. Als je denkt dat je aan neuropathie lijdt of symptomen van neuropathie heeft, zoek dan medische hulp.

Bronnen:

Definition of neuropathy – NCI Dictionary of Cancer Terms – NCI. (n.d.). National Cancer Institute. Retrieved July 5, 2023, from https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/neuropathy

Diabetes and Nerve Damage | CDC. (n.d.). Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved July 5, 2023, from https://www.cdc.gov/diabetes/library/features/diabetes-nerve-damage.html

Diabetic Neuropathy – NIDDK. (n.d.). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Retrieved July 5, 2023, from https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/nerve-damage-diabetic-neuropathies

Dysautonomia: Symptoms, Causes, Types, & How to Live With. (2020, July 10). Cleveland Clinic. Retrieved July 6, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6004-dysautonomia

Peripheral neuropathy – Diagnosis and treatment. (2022, August 11). Mayo Clinic. Retrieved July 5, 2023, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peripheral-neuropathy/diagnosis-treatment/drc-20352067

Peripheral Neuropathy: What It Is, Symptoms & Treatment. (2022, October 14). Cleveland Clinic. Retrieved July 5, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14737-peripheral-neuropathy

Peripheral Neuropathy: What It Is, Symptoms & Treatment. (2022, October 14). Cleveland Clinic. Retrieved July 6, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14737-peripheral-neuropathy