Leverfunctieonderzoek uitgelegd: waarden, betekenis en verloop

Een leverfunctieonderzoek is een medische test die belangrijke inzichten biedt in de gezondheid van je lever. Als een centraal orgaan van het lichaam speelt de lever een cruciale rol bij het ontgiften, het opslaan van voedingsstoffen en de aanmaak van essentiële eiwitten. Maar hoe weet je of je lever goed werkt en gezond is? Leverfunctieonderzoeken meten specifieke waarden zoals enzymen en bilirubine om mogelijke problemen zoals leverziekten of stofwisselingsstoornissen te identificeren. In deze blog lees je welke waarden bij een leverfunctieonderzoek worden geanalyseerd, wanneer zo’n onderzoek nuttig is en hoe je je erop kunt voorbereiden. Ook de uitvoering en de betekenis van de resultaten worden op een begrijpelijke manier uitgelegd.

Inhoudsopgave

• Wanneer wordt een leverfunctieonderzoek gebruikt?
• Welke waarden worden bij een leverfunctieonderzoek gemeten?
• Hoe worden de waarden van leverfunctieonderzoeken geïnterpreteerd?
• Welke soorten leverfunctieonderzoeken zijn er?
• Welke testmethoden worden gebruikt voor leverfunctieonderzoeken?
• Wat zijn de symptomen van een leveraandoening?
• Samenvatting

Wanneer wordt een leverfunctieonderzoek gebruikt?

Een leverfunctieonderzoek wordt vaak uitgevoerd als er een vermoeden is van een leveraandoening of om de werking van de lever te controleren. Hier zijn enkele veelvoorkomende situaties waarin zo’n test wordt ingezet:

• Onverklaarbare symptomen: Klachten zoals vermoeidheid, misselijkheid, geelverkleuring van de huid (geelzucht), donkere urine of lichte ontlasting kunnen wijzen op leverproblemen.
• Controle bij chronische aandoeningen: Mensen met bekende leveraandoeningen, zoals hepatitis, levercirrose of leververvetting, gebruiken de test om de voortgang te monitoren.
• Gebruik van medicijnen: Sommige medicijnen, zoals pijnstillers of cholesterolverlagers, kunnen de lever belasten. De test helpt om eventuele schade vroegtijdig te detecteren.
• Alcoholgebruik: Bij overmatig alcoholgebruik wordt de lever vaak zwaar belast. Een test kan aantonen of er schade is ontstaan.
• Risicofactoren: Personen met een verhoogd risico op leveraandoeningen – zoals mensen met overgewicht, diabetes of een erfelijke aanleg – laten regelmatig hun leverfunctie testen.
• Preventieve controle: Soms wordt de test uitgevoerd als onderdeel van een algemene gezondheidscheck.

Een leverfunctieonderzoek kan vroegtijdig aanwijzingen geven over aandoeningen, vaak nog voordat er ernstige symptomen optreden. Dit maakt een tijdige behandeling en het voorkomen van complicaties mogelijk (MedlinePlus, 2023).

Welke waarden worden bij een leverfunctieonderzoek gemeten?

Een breed scala aan markers kan worden onderzocht in verband met de levergezondheid. Elke marker heeft een specifieke functie en helpt om mogelijke problemen vroeg op te sporen. De meest gemeten waarden zijn:

• ALT (alanine-aminotransferase): Dit enzym wordt in de lever aangemaakt en duidt bij verhoogde waarden op celschade.
• AST (aspartaat-aminotransferase): Dit enzym komt voor in de lever en andere weefsels en wordt vaak samen met ALT beoordeeld.
• Bilirubine: Als afbraakproduct van hemoglobine laat het zien hoe goed de lever rode bloedcellen afbreekt en uitscheidt.
• Gamma-GT (gamma-glutamyltransferase): Deze marker wijst op verstoringen in de galstroom en is actief in de lever en galwegen.
• ALP (alkalische fosfatase): Verhoogde waarden kunnen wijzen op problemen met de galwegen of het skelet.
• Albumine: Dit belangrijke eiwit wordt door de lever geproduceerd en beoordeelt zowel de leverfunctie als de voedingsstatus.
• Prothrombinetijd (INR): Deze geeft aan hoe efficiënt de lever de bloedstolling regelt en kan bij leveraandoeningen verlengd zijn.

Quelle: Mayo Clinic, 2025

Hoe worden de waarden van leverfunctieonderzoeken geïnterpreteerd?

Hieronder vind je een overzicht van de normale waarden van de belangrijkste markers, typische afwijkingen en hun mogelijke betekenissen. Let op dat referentiewaarden kunnen variëren per laboratorium, gebruikte analysemethode of individuele factoren. De eenheid U/L staat voor “eenheden per liter” en geeft de concentratie van een enzym in het bloed aan.

Welke leverfunctieonderzoeken zijn er?

Leverfunctieonderzoeken bestaan vaak uit een combinatie van verschillende markers die worden afgestemd op de specifieke vraag over de levergezondheid. Hier zijn enkele veelvoorkomende leverfunctieonderzoeken:

• Volledig leverpanel-onderzoek: Een uitgebreide test die verschillende markers analyseert, zoals ALT, AST, ALP, bilirubine en albumine. Deze test geeft een compleet beeld van de levergezondheid en wordt vaak gebruikt bij verdenking van leverziekten of voor het monitoren van chronische aandoeningen.
• Bilirubine-test: Richt zich specifiek op bilirubine om geelzucht, galwegblokkades of problemen bij de afbraak van rode bloedcellen te diagnosticeren.
• Enzymtests (ALT en AST): Meten de concentratie van de enzymen ALT en AST. Deze tests worden gebruikt om celschade in de lever te detecteren, bijvoorbeeld door infecties of medicijnen.

Welke testmethoden worden gebruikt voor leverfunctieonderzoeken?

Voor het uitvoeren van leverfunctieonderzoeken zijn er verschillende methoden beschikbaar, afhankelijk van de situatie en voorkeur:

• Bloedafname bij de huisarts of in een laboratorium: Dit is de meest gebruikelijke methode. Een kleine hoeveelheid bloed wordt afgenomen uit een ader en in het laboratorium geanalyseerd op verschillende markers.
• Thuistesten: Thuistesten maken het mogelijk om leverfunctieonderzoeken anoniem en comfortabel vanuit huis uit te voeren. Met een vingerprik wordt een bloedmonster afgenomen, dat naar een gecertificeerd laboratorium wordt gestuurd. Deze optie is ideaal voor mensen die hun gezondheid regelmatig willen monitoren.
• Urinetests: Sommige leverproblemen kunnen ook via urine worden opgespoord, zoals bij tests op bilirubine of urobilinogeen. Deze methode wordt echter minder vaak gebruikt dan bloedtesten.

Bron: MedlinePlus, 2023

Homed-IQ biedt praktische thuistesten waarmee je eenvoudig en betrouwbaar inzicht krijgt in je levergezondheid – zonder dat je een afspraak bij de arts hoeft te maken. De leverfunctieonderzoeken van Homed-IQ meten belangrijke markers zoals ALT, AST, bilirubine en gamma-GT om een uitgebreid beeld te geven van de leverfunctie.
De analyses worden uitgevoerd in ISO-gecertificeerde laboratoria die ook door huisartsenpraktijken en klinieken worden gebruikt, wat de hoogste kwaliteits- en veiligheidsnormen garandeert. Een gedetailleerde instructie over hoe de test uitgevoerd moet worden, vind je op ons YouTube-kanaal.

Wat zijn de symptomen van een leveraandoening?

Leverziekten kunnen een breed scala aan symptomen veroorzaken, afhankelijk van het type en de ernst van de aandoening. Vaak zijn de symptomen in eerste instantie vaag, maar bij het voortschrijden van de ziekte worden ze duidelijker:

Veelvoorkomende symptomen van leveraandoeningen

• Vermoeidheid en zwakte: Een algemeen gevoel van uitputting is vaak een van de eerste signalen.
• Verminderde eetlust en gewichtsverlies: Problemen met de lever kunnen de stofwisseling en eetlust beïnvloeden.
• Geelzucht (icterus): Een gele verkleuring van de huid en ogen, veroorzaakt door verhoogde bilirubinewaarden in het bloed.
• Donkere urine en lichte ontlasting: Veranderde uitscheidingen kunnen wijzen op problemen met de bilirubineafbraak.
• Buikpijn en een opgeblazen gevoel: Pijn in de rechter bovenbuik kan duiden op een leverontsteking of vergroting.
• Jeuk (pruritus): Veroorzaakt door ophoping van galzouten in de huid.

Symptomen in een gevorderd stadium

• Zwellingen in benen en buik (ascites): Vochtophopingen komen vaak voor bij levercirrose of gevorderde leverziekten.
• Bloedingsneiging en blauwe plekken: Door een verminderde productie van stollingsfactoren door de lever.
• Verwarring of geheugenproblemen: Een aanwijzing voor hepatische encefalopathie, veroorzaakt door de ophoping van toxines in het bloed.
• Spinvormige vaatveranderingen (spider naevi): Kleine, verwijde bloedvaatjes die zichtbaar zijn onder de huid.

Bron: Cleveland Clinic, 2023

Als een of meerdere van deze symptomen optreden, met name geelzucht, extreme vermoeidheid of buikpijn, is het belangrijk om direct een arts te raadplegen. Vroege diagnose kan helpen om ernstige complicaties, zoals leverfalen, galwegblokkades of levensbedreigende infecties, te voorkomen.

Hoe bereid ik me voor op een leverfunctieonderzoek?

Om de nauwkeurigheid van een leverfunctieonderzoek te waarborgen, kan het belangrijk zijn om vooraf op bepaalde gewoontes te letten, bijvoorbeeld het vermijden van alcohol. Meer informatie ontvang je van je arts of de aanbieder van de test.

Wat te doen bij afwijkende waarden?

Bij afwijkende waarden moet je deze met een arts bespreken. Alleen op die manier kunnen de resultaten in de context van je gezondheid juist worden beoordeeld en indien nodig aanvullende onderzoeken of behandelingen worden gestart.

Samenvatting

Een leverfunctieonderzoek biedt waardevolle inzichten in de gezondheid van de lever door markers zoals enzymen, bilirubine en albumine te analyseren. Het wordt vaak ingezet bij onduidelijke symptomen, voor het monitoren van aandoeningen of als onderdeel van preventieve onderzoeken. De resultaten helpen om mogelijke leverproblemen vroegtijdig te herkennen en bij afwijkingen passende maatregelen te nemen. Voor een betrouwbare analyse van leverwaarden biedt Homed-IQ praktische thuistesten, waarvan de resultaten worden geanalyseerd in gecertificeerde laboratoria.

Bronnen

Liver Disease: Signs & Symptoms, Causes, Stages, Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved January 22, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17179-liver-disease

Liver function tests. (n.d.). Mayo Clinic. Retrieved January 22, 2025, from https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/liver-function-tests/about/pac-20394595

Liver Function Tests. (2023, December 5). MedlinePlus. Retrieved January 22, 2025, from https://medlineplus.gov/lab-tests/liver-function-tests/

Liver Function Tests: Types, Purpose & Results Interpretation. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved January 22, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/17662-liver-function-tests