Bloedingen in het genitale gebied buiten de normale menstruatiecyclus kunnen voor veel vrouwen verontrustend zijn. Vaak zijn hormonale schommelingen, irritaties aan het slijmvlies of stress de oorzaak. Maar ook seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) zoals chlamydia of gonorroe kunnen de boosdoener zijn. Bij mannen kunnen bloedingen, bijvoorbeeld uit de urinebuis, ook voorkomen en wijzen op verwondingen of infecties. Dit artikel legt uit welke SOA’s bloedingen kunnen veroorzaken, hoe deze te onderscheiden zijn van andere oorzaken en welke stappen je kunt nemen.

Inhoudsopgave

• Wat is een SOA?
• Kunnen bloedingen wijzen op een SOA?
• Welke soa’s worden vaak geassocieerd met bloedingen?
• Andere oorzaken van bloedingen in het genitale gebied
• Symptomen: Wanneer moet je alert zijn?
• Wat moet ik doen als ik bloedingen en andere symptomen heb?
• Hoe kan ik mezelf beschermen tegen een SOA?
• Samenvatting

Wat is een SOA?

Een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) is een infectie die voornamelijk via onbeschermd seksueel contact wordt overgedragen. Het omvat infecties zoals chlamydia, gonorroe, syfilis, HPV, herpes of HIV. SOA’s kunnen veroorzaakt worden door bacteriën, virussen, parasieten of schimmels en leiden zowel tot acute klachten als tot langdurige complicaties, zoals onvruchtbaarheid, chronische pijn, ontstekingen in de onderbuik of een verhoogd risico op een HIV-infectie. Om ernstige gevolgen te voorkomen, is het belangrijk om signalen van een SOA vroegtijdig te herkennen en te behandelen (Cleveland Clinic, 2023).

Kunnen bloedingen wijzen op een SOA?

Ja, bloedingen kunnen een symptoom zijn van een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Veel ziekteverwekkers van SOA’s veroorzaken ontstekingsprocessen in slijmvliezen of weefsels, waardoor deze gevoeliger worden en makkelijker kunnen bloeden.

Welke SOA’s worden vaak in verband gebracht met bloedingen?

• Chlamydia en gonorroe: Dit zijn twee veelvoorkomende bacteriële infecties die via seksueel contact worden overgedragen en de slijmvliezen van de geslachtsorganen, urinebuis of endeldarm aantasten. Beide infecties kunnen door ontstekingen, bijvoorbeeld aan de baarmoederhals (cervicitis), bloedingen veroorzaken omdat gevoelige bloedvaten geïrriteerd of beschadigd raken. Als ze onbehandeld blijven, kunnen ze leiden tot ernstige complicaties.
• Trichomoniasis: Deze door een parasiet veroorzaakte infectie irriteert de vaginale slijmvliezen, wat kan leiden tot kleine scheurtjes. Geïrriteerd weefsel bloedt gemakkelijker, vooral na seksueel contact.
• Syphilis: In een later stadium van deze SOA ontstaan vaak pijnloze zweren (ulcera) op de slijmvliezen. Deze zweren zijn kwetsbaar en kunnen gemakkelijk bloeden.
• Herpes: Herpes wordt veroorzaakt door het herpes-simplex-virus (HSV) en is een seksueel overdraagbare aandoening die blaasjes en zweren in de genitale of mondstreek veroorzaakt. Bloedingen kunnen optreden wanneer de blaasjes openbarsten of door wrijving beschadigd raken.

Bronnen: NHS, 2024; CDC, 2024

Andere oorzaken van bloedingen in het genitale gebied

Een bloeding in het genitale gebied hoeft niet altijd te wijzen op een SOA, maar kan ook veroorzaakt worden door andere factoren, zoals:

• Hormonale schommelingen: Veranderingen in de hormoonspiegel, zoals tijdens de puberteit, zwangerschap of overgang, kunnen onverwachte bloedingen veroorzaken.
• Verwondingen: Mechanische irritaties of verwondingen, bijvoorbeeld door te intens seksueel contact of het onjuist gebruik van tampons of seksspeeltjes, kunnen bloedingen veroorzaken.
• Poliepen: Goedaardige gezwellen in de baarmoederhals of baarmoeder, die vaak geen symptomen geven, kunnen af en toe bloedingen of spotting veroorzaken.
• Myomen: Goedaardige tumoren in de baarmoeder, die vooral voorkomen bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, kunnen leiden tot hevige of onregelmatige bloedingen.
• Endometriose: Een aandoening waarbij baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit, wat kan leiden tot pijn en bloedingen die niet gerelateerd zijn aan de menstruatiecyclus.
• Kanker: Kwaadaardige tumoren, zoals baarmoederhalskanker of peniskanker, kunnen bloedingen veroorzaken, vooral in een gevorderd stadium van de ziekte.
• Infecties: Niet-seksueel overdraagbare infecties, zoals bacteriële vaginose of schimmelinfecties, kunnen af en toe bloedingen of irritatie veroorzaken in het genitale gebied.
• Stollingsstoornissen: Aandoeningen of medicijnen die de bloedstolling beïnvloeden, kunnen variëren van lichte tot ernstige bloedingen in het genitale gebied.

Bij aanhoudende of ongewone bloedingen in het genitale gebied, ongeacht de vermoedelijke oorzaak, is het belangrijk om direct een arts te raadplegen om de precieze oorzaak vast te stellen (MedlinePlus, 2022).

Symptomen: Wanneer moet je alert zijn?

Bij vrouwen komen bloedingen vaak voor als tussentijdse bloedingen, spotting na seksueel contact of bloederige afscheiding. Deze symptomen zijn meestal het gevolg van ontstekingen in het baarmoederslijmvlies of de baarmoederhals. Bij mannen komen bloedingen minder vaak voor, maar ze kunnen zich manifesteren als bloed in de urine, in het sperma of als lichte bloedingen uit de urinebuis. Deze symptomen kunnen worden veroorzaakt door infecties van de urinebuis of mechanische verwondingen in verband met SOA’s.

Bloedingen in het genitale gebied zijn zelden het enige symptoom van een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Als er symptomen optreden – aangezien veel SOA’s lange tijd symptoomloos kunnen blijven – kunnen daarnaast de volgende klachten voorkomen:

• Ongewone afscheiding uit de vagina of penis
• Pijn of branderig gevoel bij het plassen
• Jeuk of roodheid in de schaamstreek
• Pijn in de onderbuik
• Pijn tijdens seksueel contact
• Huiduitslag, blaasjes of zweren in het genitale gebied

Zelfs zonder bijkomende symptomen moet elke onverklaarbare bloeding door een arts worden onderzocht om ernstige oorzaken uit te sluiten (Mayo Clinic, 2023).

Wat moet ik doen als ik bloedingen en andere symptomen heb?

Als je bloedingen opmerkt samen met andere symptomen zoals pijn, ongewone afscheiding of een branderig gevoel bij het plassen, volg dan deze stappen:

• Een arts raadplegen: Maak zo snel mogelijk een afspraak bij een gynaecoloog, uroloog of huisarts om de oorzaak te laten onderzoeken.
• Symptomen documenteren: Noteer het tijdstip, de duur en de intensiteit van de bloedingen, evenals andere aanwezige symptomen, zodat je de arts nauwkeurige informatie kunt geven.
• Onbeschermde seks vermijden: Vermijd onbeschermde geslachtsgemeenschap totdat de oorzaak is vastgesteld om een mogelijke overdracht van infecties te voorkomen.
• Medische tests laten doen: Bij een vermoeden van een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) moeten specifieke diagnostische tests worden uitgevoerd. In Nederland kun je je laten testen op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) bij je huisarts of bij de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). Daarnaast bieden online zelftests, zoals die van Homed-IQ, een eenvoudige en anonieme manier om jezelf te laten testen.

Bron: WHO, 2024

Hoe kan ik mezelf beschermen tegen een SOA?

De kans op een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) kan aanzienlijk worden verkleind door gerichte preventieve maatregelen. De volgende stappen zijn bijzonder belangrijk:

1. Nut gebruik condooms en beflapjes om contact met infectieuze lichaamsvloeistoffen te vermijden en het risico op een besmetting te minimaliseren.
2. Laat je regelmatig testen, vooral bij wisselende partners of wanneer je een nieuwe relatie aangaat, aangezien veel SOA’s lange tijd symptoomloos kunnen blijven.
3. Zorg voor een open communicatie over je SOA-status om vertrouwen en veiligheid in je relatie te versterken.
4. Maak gebruik van beschikbare vaccinaties, zoals die tegen HPV en hepatitis B.
5. nformeer jezelf over de manieren waarop SOA’s worden overgedragen, de symptomen en de risico’s, zodat je bewuste keuzes kunt maken, ook met betrekking tot orale seks.

Bron: WHO, 2024

Samenvatting

Bloedingen in het genitale gebied kunnen een waarschuwingssignaal zijn voor seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s), zoals chlamydia of gonorroe, vooral als deze gepaard gaan met symptomen zoals ongewone afscheiding, pijn of een branderig gevoel. Naast SOA’s zijn er andere mogelijke oorzaken, zoals hormonale schommelingen, verwondingen of kanker, die door een arts moeten worden onderzocht. Regelmatige tests, veilige seks en vaccinaties, bijvoorbeeld tegen HPV, zijn belangrijke maatregelen om het risico op een SOA te minimaliseren. Een vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om ernstige complicaties te voorkomen.

Bronnen

About Sexually Transmitted Infections (STIs) | STI. (2024, March 25). CDC. Retrieved November 24, 2024, from https://www.cdc.gov/sti/about/index.html

Global Sexually Transmitted Infections Programme. (n.d.). Global Sexually Transmitted Infections Programme. Retrieved November 24, 2024, from https://www.who.int/teams/global-hiv-hepatitis-and-stis-programmes/stis/prevention

Sexually transmitted diseases (STDs) – Symptoms and causes. (2023, September 8). Mayo Clinic. Retrieved November 24, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/symptoms-causes/syc-20351240

Sexually Transmitted Infections (STIs): Sexually Transmitted Diseases (STDs). (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved November 24, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9138-sexually-transmitted-diseases–infections-stds–stis

Torgovnik, J. (2024, May 21). Sexually transmitted infections (STIs). World Health Organization (WHO). Retrieved November 24, 2024, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-(stis)

Vaginal bleeding between periods or after sex. (n.d.). NHS. Retrieved November 24, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/vaginal-bleeding-between-periods-or-after-sex/Vaginal or uterine bleeding. (2022, November 10). MedlinePlus. Retrieved November 24, 2024, from https://medlineplus.gov/ency/article/007496.htm