Allergieën zijn reacties van het immuunsysteem op normaal gesproken onschadelijke stoffen in onze omgeving. Een van de bekendste allergieën is hooikoorts, een reactie op pollen van bomen en grassen. Ongeveer 15 tot 20 procent van de Nederlandse bevolking heeft last van allergische symptomen (RIVM, 2024). De trend is stijgend, en naar verwachting zal tegen 2050 de helft van de Europeanen aan allergieën lijden (EAACI, 2024). Dit heeft verschillende oorzaken, waaronder klimaatveranderingen zoals verhoogde luchtvervuiling, stijgende temperaturen en verlengde pollenseizoenen. Bekende allergische symptomen zijn een loopneus, niezen, jeuk en ademhalingsproblemen. Maar kunnen allergieën ook tot vermoeidheid leiden? Het antwoord is ja. Allergieën kunnen op verschillende manieren tot vermoeidheid leiden, bijvoorbeeld door het verstoren van een gezonde slaap. In dit artikel leggen we uit hoe vermoeidheid door allergieën kan ontstaan, of alle allergieën dit veroorzaken, en geven we je tips voor de diagnose en verlichting van de symptomen.

Heb je terugkerende symptomen die op een allergie zouden kunnen wijzen, of wil je gewoon meer inzicht in je gezondheid krijgen? Met de Homed-IQ Inhalatie-Allergietest kun je jezelf testen op veelvoorkomende allergieën die via de lucht worden ingeademd, zoals allergenen van verschillende pollen of mijten. Deze test kan je helpen om mogelijke gevoeligheden vroegtijdig te herkennen, zodat je veranderingen in je dagelijks leven kunt aanbrengen. Alle monsters worden onderzocht in ISO-gecertificeerde laboratoria die ook door artsenpraktijken en klinieken worden gebruikt.

Inhoudsopgave

• Wat zijn allergieën precies?
• Waarom kunnen allergieën je moe maken?
• Hoe kan ik vaststellen of een allergie de oorzaak van mijn vermoeidheid is?
• Hoe kan ik vermoeidheid door allergieën voorkomen?
• Samenvatting

Wat zijn allergieën precies?

Allergieën ontstaan wanneer het immuunsysteem overgevoelig reageert op normaal gesproken onschadelijke stoffen, zogenaamde allergenen, en deze ten onrechte als schadelijk beschouwt. Een allergie ontwikkelt zich in twee stappen: eerst wordt het lichaam door herhaald contact met het allergeen, zoals bepaalde eiwitten in graspollen, gesensibiliseerd (gevoelig gemaakt). Tijdens deze sensibilisatiefase maakt het lichaam specifieke antilichamen, immunoglobuline E (IgE), aan tegen de vreemde stoffen. Bij opnieuw contact met het allergeen worden deze antilichamen geactiveerd en veroorzaken ze een afweerreactie van het immuunsysteem, wat leidt tot de typische allergische symptomen. Eigenlijk is de antilichaamreactie een beschermingsmechanisme van het lichaam, maar in het geval van allergieën veroorzaakt het immuunsysteem ten onrechte een reactie op deze onschuldige stoffen. De symptomen kunnen variëren afhankelijk van het type en de ernst van de allergie (Cleveland Clinic, 2022).

Welke vormen van allergieën zijn er?

Veel mensen hebben last van allergieën, waarbij de triggers heel verschillend kunnen zijn. Het is nuttig om op de hoogte te zijn van de verschillende triggers, zodat je je eigen allergenen beter kunt identificeren en vermijden. Allergieën worden als volgt onderscheiden:

Bron: Mayo Clinic, 2022

Waarom kunnen allergieën je moe maken?

Allergieën staan niet alleen bekend om de typische symptomen zoals niezen, jeuk en ademhalingsproblemen, maar ze kunnen ook vermoeidheid veroorzaken. Hier zijn de achtergronden:

1 – Allergieën zorgen voor de afgifte van stoffen die je moe maken.

Bij elk contact met een allergie-uitlokkende vreemde stof reageert je lichaam met een afweerreactie. Deze reactie van het immuunsysteem omvat de afgifte van histamine en andere chemische stoffen, die ontstekingen in het lichaam veroorzaken en leiden tot de bekende allergische symptomen. Dit proces verbruikt veel energie, wat kan leiden tot algemene vermoeidheid. De constante activiteit van het immuunsysteem brengt het lichaam bovendien in een staat van voortdurende paraatheid, wat extra belastend is. Daarom is het belangrijk om mogelijke allergenen te identificeren en zoveel mogelijk te vermijden om het lichaam te ontlasten (Goretzki et al., 2022).

2 – Allergiemedicijnen kunnen vermoeidheid veroorzaken.

Ook medicijnen die worden gebruikt om allergieën te behandelen, kunnen vermoeidheid en slaperigheid veroorzaken. Antihistaminica zijn de eerste keus bij de behandeling van allergische reacties. Ze blokkeren de werking van histamine, dat bij een allergische reactie vrijkomt en de typische symptomen veroorzaakt. Er zijn twee generaties antihistaminica:

1. Eerste generatie antihistaminica: Deze oudere antihistaminica kunnen als bijwerkingen slaperigheid en vermoeidheid veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn Clemastine, Dimetinden en Doxylamine.
2. Tweede generatie antihistaminica: Bij deze nieuwere antihistaminica komt slaperigheid minder vaak voor, maar kan nog steeds optreden. Voorbeelden zijn Azelastine, Bilastine en Cetirizine.

De werking van antihistaminica kan per persoon sterk verschillen. Antihistaminica zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, waaronder tabletten, capsules, vloeistoffen, crèmes, oogdruppels en neussprays. Als je veel last hebt van vermoeidheid door je huidige medicatie, moet je met je arts overleggen over alternatieve behandelingsmogelijkheden (NHS, 2023; Mayo Clinic, 2024).

3 – Allergieën zorgen voor een slechte slaap.

Mensen met allergieën hebben meer dan twee keer zo vaak last van slapeloosheid in vergelijking met mensen zonder allergieën. Slapeloosheid is de medische term voor moeilijkheden bij het slapen, zoals problemen met in slaap vallen en/of doorslapen, te weinig slaap en een algemeen slechte slaapkwaliteit. Zonder gezonde slaap voel je je overdag moe en uitgeput. Vooral allergieën voor pollen, huisstofmijten, dierenharen en schimmels worden in verband gebracht met slaapproblemen, omdat hun allergenen zich in grotere hoeveelheden ophopen in de slaapkamer, zoals in kussens, dekbedden en matrassen. Hierdoor verergeren ze vooral ‘s nachts de belastende symptomen zoals een verstopte neus, niezen en jeuk. Slechte slaapkwaliteit door allergieën is daarom een belangrijke oorzaak van vermoeidheid, en het verminderen van allergenen in de slaapkamer is van groot belang om een goede slaaphygiëne te behouden (PachecoTruong, 2023; Pacheco Wright, 2023).

4 – Allergieën verhogen het risico op een bijholteontsteking.

Allergien, insbesondere Heuschnupfen, können das Risiko einer Nasennebenhöhlenentzündung (Sinusitis) erhöhen. Dabei entzündet sich das Allergieën, vooral hooikoorts, kunnen het risico op een bijholteontsteking (sinusitis) verhogen. Hierbij raakt het weefsel ontstoken dat de bijholten bekleedt. Allergieën laten de bijholten en neusslijmvliezen opzwellen, wat verhindert dat slijm en vloeistoffen goed kunnen afvloeien. Dit zorgt ervoor dat bacteriën zich eerder ophopen en sinusitis wordt bevorderd. Een bijholteontsteking kan druk en pijn in het gezicht veroorzaken, een verstopte neus en andere symptomen zoals hoofdpijn en vermoeidheid. Om het risico op een bijholteontsteking te verminderen, moeten allergische symptomen snel worden behandeld en moet contact met bekende allergietriggers zoveel mogelijk worden vermeden (Cleveland Clinic, 2023).

Leiden alle allergieën tot vermoeidheid?

In principe wel. Alle allergieën kunnen vermoeidheid veroorzaken, omdat je lichaam hard bezig is om op de allergenen te reageren. Dit verbruikt veel energie, wat kan leiden tot vermoeidheid. Hoewel de reacties individueel kunnen verschillen, zijn allergieën vooral belastend als je lichaam voortdurend aan het allergeen wordt blootgesteld of als de allergie ernstige slaapproblemen veroorzaakt (PennMedicine, 2024).

Als je last hebt van aanhoudende vermoeidheid en uitputting, of je nu allergische symptomen hebt of niet, moet je een arts raadplegen om de exacte oorzaak vast te stellen.

Hoe kan ik vaststellen of een allergie de oorzaak van mijn vermoeidheid is?

Allergietesten kunnen duidelijkheid geven over of je op bepaalde allergenen reageert. De meest voorkomende allergietests zijn:

• Specifieke IgE-bloedtesten: Met deze testen wordt de hoeveelheid immunoglobuline E (IgE)-antistoffen in je bloed gemeten die op specifieke allergenen reageren. Zo kan de gevoeligheid van je immuunsysteem voor bepaalde allergenen worden bepaald. Een IgE-bloedtest kan bij de huisarts worden uitgevoerd of in de vorm van een thuistest zoals bij Homed-IQ worden aangeboden.
• Huidpriktest: Bij deze test worden kleine hoeveelheden allergenen op je huid aangebracht om de reactie van je lichaam te observeren. Een zichtbare huidreactie in de vorm van roodheid en zwelling kan erop wijzen dat je immuunsysteem op het betreffende allergeen reageert. Deze test wordt door een specialist uitgevoerd.

Bij beide tests moeten de resultaten samen met de opgetreden symptomen worden geïnterpreteerd om een definitieve diagnose te kunnen stellen (NHS, 2022).

Wil je zelf een overzicht krijgen?

Homed-IQ biedt de mogelijkheid om je eigen gevoeligheidsniveau voor een groot aantal allergenen te controleren. De allergietest uitgebreid meet 295 verschillende allergenen die tot 167 specifieke allergieën behoren, terwijl de inhalatie-allergietest zich specifiek richt op allergenen die via de lucht worden ingeademd. Beide tests zijn specifieke IgE-bloedtesten die je discreet en comfortabel vanuit huis kunt uitvoeren. De testresultaten, samen met je lichamelijke symptomen, kunnen waardevolle aanwijzingen geven over mogelijke allergieën. Het is belangrijk om deze resultaten met een arts te bespreken om een duidelijke diagnose te krijgen.

Hoe kan ik vermoeidheid door allergieën voorkomen?

Om vermoeidheid door allergieën te voorkomen, is het belangrijk om bepaalde maatregelen te nemen die helpen de symptomen te verlichten en de slaapkwaliteit te verbeteren. Hier zijn enkele tips die daarbij kunnen helpen:

1. Identificeer allergenen.

Als je een mogelijke allergie vermoedt, kan een priktest of een bloedtest op antilichamen (IgE) zoals Homed-IQ worden uitgevoerd. Deze tests kunnen worden gebruikt om je gevoeligheid voor bepaalde allergenen te analyseren. Het kan ook helpen om een symptoomdagboek bij te houden. Noteer wanneer, waar en onder welke omstandigheden je symptomen optreden. Je kunt bijvoorbeeld merken dat je klachten altijd verbeteren als het beddengoed pas gewassen is. Door je symptomen goed in de gaten te houden, voel je je niet alleen beter onder controle, maar kun je het allergeen ook gemakkelijker vermijden (Mayo Clinic, 2024).

2. Vermijd allergenen.

Zodra je een allergeen hebt geïdentificeerd, moet je maatregelen nemen om het contact met dit allergeen tot een minimum te beperken. De specifieke maatregelen die je neemt, hangen natuurlijk af van het allergeen en of het een allergeen voor binnen of buiten is. Als je bijvoorbeeld allergisch bent voor huisstofmijt, moet je je beddengoed regelmatig wassen op 60 °C. Als je allergisch bent voor pollen, is het raadzaam om de ramen in je slaapkamer gesloten te houden, vooral tijdens het pollenseizoen. Meer specifieke maatregelen voor bepaalde allergieën en meer informatie kun je vinden in de blogcategorie Allergieën op onze website.

3. Een goede slaaphygiëne creëren.

Om je minder moe te voelen, zijn maatregelen die de kwaliteit van je slaap verbeteren bijzonder nuttig. In de afbeelding vind je zes belangrijke tips die je kunnen helpen. Bij alle maatregelen geldt: hoe minder blootstelling aan het allergeen, hoe minder symptomen en dus minder inspanning voor je lichaam.

Bron: eigen weergave afgeleid van Pacheco Truong, 2023; Mayo Clinic, 2024.

3.1. Kann ich Antihistaminika auch zum besseren Schlafen verwenden?

Het kan verleidelijk klinken om antihistaminica te gebruiken om niet alleen de allergische symptomen te verlichten, maar ook om beter te slapen. Er wordt echter afgeraden om ze regelmatig te gebruiken voor het slapen. Bij frequent gebruik ontwikkel je snel een tolerantie, wat betekent dat de slaapbevorderende werking afneemt. Bovendien hebben antihistaminica, vooral die van de eerste generatie, andere bijwerkingen zoals oorsuizen, misselijkheid en buikpijn. Als je twijfels hebt of vragen, overleg dan met je arts over het juiste gebruik en onder welke omstandigheden je het medicijn ‘s avonds kunt innemen (Mayo Clinic, 2023; Mayo Clinic, 2024).

4. Zoek medische ondersteuning.

Overleg met je arts, vooral als je bij het gebruik van allergiemedicijnen steeds last hebt van vermoeidheid, om alternatieven te overwegen. Bij ernstige allergische symptomen die de kwaliteit van leven merkbaar beïnvloeden, kan het raadzaam zijn om medische hulp in te schakelen.

Een effectieve behandelmethode is immunotherapie, ook bekend als hyposensibilisatie. Het doel van deze therapie is om je lichaam geleidelijk aan het allergeen te laten wennen en zo de symptomen op de lange termijn te verminderen. Bij deze behandeling krijg je regelmatig kleine hoeveelheden van het allergeen toegediend, hetzij via injecties (allergiespuiten) of in andere vormen zoals tabletten of druppels. De immunotherapie kan zich over meerdere jaren uitstrekken en wordt onder medisch toezicht uitgevoerd (YaleHealth, 2024).

Samenvatting

Allergieën zijn overgevoeligheidsreacties van het immuunsysteem op normaal gesproken onschadelijke stoffen, zogenaamde allergenen. Deze reacties kunnen leiden tot vermoeidheid, omdat je lichaam energie besteedt aan het bestrijden van de allergenen en omdat allergiegerelateerde symptomen, zoals een verstopte neus en jeuk, de slaap kunnen verstoren. Bovendien hebben bepaalde allergiemedicijnen, zoals antihistaminica, als bijwerking dat ze vermoeidheid veroorzaken. Een goede slaaphygiëne en het vermijden van allergenen kunnen helpen de symptomen te verminderen en daardoor tot meer energie leiden.

Bronnen

Allergies and Sleep: Disturbances and Coping Strategies. (2023, December 21). Sleep Foundation. Retrieved August 7, 2024, from https://www.sleepfoundation.org/allergies-and-sleep

Allergies: Symptoms, Reaction, Treatment Management. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved August 6, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8610-allergies#symptoms-and-causes

Allergy Shots – What You Need to Know. (n.d.). Yale Health. Retrieved August 7, 2024, from https://yalehealth.yale.edu/topic/allergy-shots-what-you-need-know

Antihistamines. (n.d.). NHS. Retrieved August 7, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/antihistamines/

Can Allergies Make You Tired? Here’s How to Fix Allergy Fatigue | PA . (n.d.). Penn Medicine Becker ENT. Retrieved August 7, 2024, from https://www.beckerentandallergy.com/blog/fix-allergy-fatigue

Immune Metabolism–An Opportunity to Better Understand Allergic Pathology and Improve Treatment of Allergic Diseases? (n.d.). NCBI. Retrieved August 7, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8974690/

Journal of Health Monitoring | S4/2023 | Auswirkungen des Klimawandels auf allergische Erkrankungen in Deutschland. (2023, September 6). RKI. Retrieved August 6, 2024, from https://www.rki.de/DE/Content/Gesundheitsmonitoring/Gesundheitsberichterstattung/GBEDownloadsJ/Focus/JHealthMonit_2023_S4_Allergien_Sachstandsbericht_Klimawandel_Gesundheit.pdf?__blob=publicationFile

Sinus Infection (Sinusitis): Causes, Symptoms Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved August 7, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17701-sinusitis

Sleep aids: Could antihistamines help me sleep? (n.d.). Mayo Clinic. Retrieved August 7, 2024, from https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/expert-answers/sleep-aids/faq-20058393

The Top Allergens That Impact Sleep. (2023, December 21). Sleep Foundation. Retrieved August 7, 2024, from https://www.sleepfoundation.org/allergies-and-sleep/allergens-that-impact-sleep

World Meteorological Day – Climate change: a profound impact on asthma and allergy sufferers – EAACI Patients. (n.d.). Patients. Retrieved August 6, 2024, from https://patients.eaaci.org/world-meteorological-day-climate-change-a-profound-impact-on-asthma-and-allergy-sufferers/