Hypotensie, ook wel lage bloeddruk genoemd, is een medische aandoening die optreedt wanneer de bloeddruk in de bloedvaten aanzienlijk daalt. Hypotensie wordt vaak over het hoofd gezien of niet volledig herkend omdat de symptomen vaak subtiel of aspecifiek zijn. Lees verder om meer te weten te komen over wat hypotensie is, welke symptomen kunnen optreden en hoe het kan worden gediagnosticeerd en behandeld.

Wat is bloeddruk?

Bloeddruk is een essentieel aspect van onze gezondheid en verwijst naar de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten duwt. Deze kracht wordt opgewekt door het hart, dat het bloed door het netwerk van slagaders, aders en haarvaten pompt. De bloedvaten bieden weerstand tegen de bloedstroom, de zogenaamde perifere weerstand. De bloeddruk die zo ontstaat is het resultaat van hoe hard het hart pompt en hoe smal of breed de bloedvaten zijn. Het wordt ook beïnvloed door de hoeveelheid bloed in het lichaam, hoe stroperig het bloed is en hoe flexibel de bloedvaten zijn.

Bloeddruk wordt gemeten in millimeter kwik (mmHg) en wordt weergegeven als twee waarden, meestal systolisch en diastolisch. De systolische waarde geeft de druk aan wanneer het hart klopt en bloed uitstoot (de hoogste druk in de bloedvaten), terwijl de diastolische waarde de druk weergeeft wanneer het hart ontspant en zich weer vult met bloed (de laagste druk in de bloedvaten). Een gezonde bloeddruk ligt meestal rond de 120/80 mmHg, hoewel er variaties kunnen optreden op basis van leeftijd, geslacht en gezondheidstoestand (Britannica, 2022).

Wat is hypotensie?

Hypotensie, of lage bloeddruk, wordt meestal vastgesteld wanneer de bloeddruk regelmatig lager is dan 90 mmHg systolisch (bovenste waarde) of 60 mmHg diastolisch (onderste waarde). Het is belangrijk op te merken dat deze waarden slechts richtlijnen zijn en dat een lage bloeddruk op zich niet noodzakelijk problematisch is, tenzij er symptomen aanwezig zijn. In feite kan een lage bloeddruk bij sommige mensen normaal zijn, vooral bij jonge, gezonde mensen of mensen die regelmatig sporten.

Er zijn ook verschillende subtypes van hypotensie:

• Orthostatische hypotensie: Dit type hypotensie treedt op wanneer je snel opstaat. Je bloeddruk daalt plotseling, wat kan leiden tot duizeligheid en soms flauwvallen.
• Postprandiale hypotensie: Dit is een lage bloeddruk die optreedt na de maaltijd. Dit komt vooral voor bij oudere mensen.
• Neuraal gemedieerde hypotensie (NMH): Dit type hypotensie komt vaak voor bij jonge mensen en zorgt ervoor dat de bloeddruk daalt na langdurig staan, wat kan leiden tot flauwvallen.
• Hypotensie bij liggen: Deze vorm treedt op wanneer de bloeddruk daalt wanneer je gaat liggen. Dit gebeurt vaak als gevolg van een zwangerschap of omdat het zenuwstelsel is aangetast.

Deze lijst is niet volledig en er zijn andere specifieke medische aandoeningen die hypotensie kunnen veroorzaken.

Bronnen: NHS, 2023; Mayo Clinic, 2022

Wat zijn de symptomen van hypotensie?

Hypotensie, of lage bloeddruk, kan een hele reeks symptomen veroorzaken. Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle mensen met een lage bloeddruk symptomen hebben. Sommige mensen hebben een lage bloeddruk en voelen zich kerngezond. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Duizeligheid of licht in het hoofd
• Flauwvallen (syncope)
• Wazig zien
• Misselijkheid
• Snelle, oppervlakkige ademhaling
• Vermoeidheid en zwakte

Als je één of meer van deze symptomen ervaart, moet je een arts raadplegen om de oorzaak vast te stellen en mogelijke behandelingen te bespreken. Het is belangrijk op te merken dat de symptomen ook kunnen wijzen op andere medische aandoeningen en niet noodzakelijkerwijs betekenen dat je een lage bloeddruk hebt (NHLBI, 2022).

Wat veroorzaakt hypotensie?

Medische aandoeningen

Er zijn veel medische aandoeningen die kunnen leiden tot een lage bloeddruk. Dit zijn onder andere:

• Hartproblemen: Aandoeningen zoals hartfalen, een hartaanval of problemen met de hartkleppen kunnen het vermogen van het hart om voldoende bloed te pompen aantasten. Deze aandoeningen kunnen zo leiden tot een lage bloeddruk.
• Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap gaat er veel extra bloed naar de placenta om de vrucht te voeden. Zo kan de bloeddruk (tijdelijk) dalen.
• Hormonale stoornissen: Hormonen zijn stoffen die worden geproduceerd door klieren in ons lichaam. Z e regelen veel verschillende functies in ons lichaam, waaronder de bloeddruk. Bij sommige mensen kan de hormoonproductie uit balans zijn of verstoord zijn, wat invloed heeft op de bloeddruk. Voorbeelden hiervan zijn onder andere schildklierproblemen zoals hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie of de ziekte van Addison (een zeldzame aandoening waarbij de bijnieren niet genoeg hormonen produceren). Ook diabetes (waarbij het lichaam niet genoeg insuline aanmaakt of er niet goed op reageert) kan een lage bloeddruk veroorzaken.
• Bloedvergiftiging (septikemie): Wanneer een infectie in het lichaam verergert, kan dit een ernstige reactie veroorzaken die bekend staat als ‘septikemische shock’. Dit kan gebeuren wanneer bacteriën van een infectie in onze bloedbaan terechtkomen en een extreme en levensbedreigende reactie veroorzaken. Een van de eerste tekenen hiervan is vaak een plotselinge en dramatische daling van de bloeddruk.
• Vitaminegebrek: Een gebrek aan vitamine B12, foliumzuur of ijzer kan leiden tot bloedarmoede. Het lichaam is dan niet meer in staat om voldoende rode bloedcellen aan te maken. Het resultaat is bloedarmoede, wat kan leiden tot een daling van de bloeddruk (Rehberg, C., n.d.).

Medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen ook leiden tot een lage bloeddruk:

• Bloeddrukmedicatie: Diuretica en andere medicijnen die gebruikt worden om een verhoogde bloeddruk (hypertensie) te behandelen, kunnen de bloeddruk teveel verlagen. Diuretica bevorderen bijvoorbeeld de urineproductie in de nieren. Overmatig vochtverlies uit het lichaam leidt tot een lagere bloeddruk omdat het bloedvolume wordt verlaagd.
• Medicatie voor het hart: Medicatie zoals bèta-blokkers of calciumkanaal-blokkers kunnen ook de bloeddruk verlagen.
• Medicijnen voor Parkinson: Sommige medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van de ziekte van Parkinson kunnen een lage bloeddruk veroorzaken.
• Bepaalde antidepressiva: Sommige soorten antidepressiva kunnen de bloeddruk verlagen door de bloedvaten wijder te maken.

Uitdroging en gebrek aan voedselinname

Uitdroging is een aandoening die optreedt wanneer het lichaam meer vocht verliest dan het binnenkrijgt, waardoor de lichaamsvloeistoffen uit balans raken. Het wordt veroorzaakt door zware inspanning, werken in warm weer of ziekte en kan leiden tot zwakte, vermoeidheid en lage bloeddruk. Als het lichaam niet genoeg energie via voeding binnenkrijgt, kan de bloeddruk ook verlagen. Houd er rekening mee dat de oorzaken van een lage bloeddruk uiteenlopen en van persoon tot persoon kunnen verschillen. Je moet altijd een arts raadplegen als je symptomen of zorgen hebt.

Bron: Cleveland Clinic, 2023

Hoe wordt hypotensie gediagnosticeerd?

De diagnose van lage bloeddruk omvat meestal verschillende stappen om de exacte oorzaak van de hypotensie vast te stellen. De typische diagnostische methoden worden hieronder beschreven:

• Medisch onderzoek: Hierbij worden de medische voorgeschiedenis en huidige symptomen van de patiënt besproken.
• Bloeddrukmeting: Bij deze methode wordt een bloeddrukmeter gebruikt om de systolische en diastolische druk te meten.
• Staand en liggend meten: Bij deze test wordt de bloeddruk zowel liggend als staand gemeten om orthostatische hypotensie vast te stellen.
• Bloedonderzoek: Dit wordt uitgevoerd om tekenen van infectie, bloedarmoede of hormonale stoornissen op te sporen.
• Elektrocardiogram (ECG): Deze test meet de elektrische activiteit van het hart om mogelijke hartproblemen op te sporen.
• Echocardiogram: Deze ultrasone test kan gedetailleerde beelden van het hart maken en structurele hartaandoeningen opsporen.
• Stress tests: Deze tests controleren de reactie van het lichaam op fysieke stress en kunnen helpen bepalen of een lage bloeddruk komt doordat het lichaam verkeerd op stress reageert.
• 24-uurs bloeddrukmeting: Bij sommige patiënten kan het nodig zijn om de bloeddruk gedurende 24 uur te controleren om patronen te identificeren en meer inzicht te krijgen.

Een goed zicht hebben op de aandoening en de oorzaken van hypotensie is cruciaal voor het opstellen van een effectief behandelplan. Het is belangrijk om alle symptomen en gezondheidsproblemen met een arts te bespreken om een nauwkeurige diagnose te kunnen stellen (PennMedicine, 2021).

Hoe wordt hypotensie behandeld?

De behandeling van een lage bloeddruk hangt af van de onderliggende oorzaak en de ernst van de symptomen. Hier volgen enkele van de meest voorkomende behandelingsopties:

• Aanpassing van de levensstijl: Vaak kunnen eenvoudige veranderingen in de levensstijl voldoende zijn om milde symptomen van hypotensie te verlichten. Denk dan aan genoeg water drinken om uitdroging te voorkomen, het vermijden van alcohol, dat de bloeddruk kan verlagen, en het langzaam veranderen van lichaamshouding, vooral bij het opstaan, om duizeligheid te voorkomen.
• Veranderingen in het dieet: Een gezond en evenwichtig dieet kan een belangrijke rol spelen bij het omgaan met hypotensie (Richards, 2020):
  • Zout: De bloeddruk verhoogt als je zout binnenkrijgt , het consumeren ervan kan dus nuttig zijn bij hypotensie. Maar wees voorzichtig, te veel zout kan leiden tot hart- en nierproblemen, dus het is belangrijk dat er een arts bij betrokken is.
  • Hydratatie: Het drinken van voldoende water en andere vloeistoffen is cruciaal om uitdroging te voorkomen. Uitdroging kan een lage bloeddruk veroorzaken of verergeren.
  • Cafeïne: Dranken zoals koffie, thee en sommige frisdranken kunnen de bloeddruk op korte termijn verhogen. Het is echter belangrijk om de consumptie van deze dranken te matigen, omdat overmatige consumptie van cafeïne kan leiden tot hartproblemen.
  • B-vitamines: Vitamine B9 (foliumzuur) en B12 spelen een belangrijke rol in de gezonde werking van het zenuwstelsel, de hematopoëse, de hartfunctie en de gezondheid van het vaatstelsel. Een tekort aan vitamine B12 en foliumzuur kan anaemie veroorzaken, wat kan bijdragen aan een lage bloeddruk. Goede bronnen van vitamine B12 zijn vlees, vis, eieren en zuivelproducten, terwijl vitamine B9 (foliumzuur) te vinden is in groene bladgroenten, peulvruchten en verrijkte granen.
  • Kleinere, frequentere maaltijden: Grote maaltijden kunnen de bloedstroom naar het spijsverteringsstelsel verhogen en de bloedstroom naar andere delen van het lichaam verlagen, wat kan leiden tot een daling van de bloeddruk. Het is daarom aan te raden om verspreid over de dag kleinere maaltijden te eten in plaats van drie grote maaltijden.
• Compressiekousen: Bij mensen met orthostatische hypotensie worden vaak compressiekousen gebruikt. Deze kunnen helpen om het bloed uit de benen omhoog te duwen en zo de bloeddruk te verhogen.
• Medicatie: In bepaalde gevallen kan een arts medicijnen voorschrijven om een lage bloeddruk te behandelen.
  • Fludrocortison kan gebruikt worden om het bloedvolume te vergroten en zo de bloeddruk te verhogen.
  • Midodrine, een ander medicijn, kan de bloedvaten vernauwen en zo de bloeddruk verhogen.
• Behandeling van de onderliggende aandoening: Als de lage bloeddruk wordt veroorzaakt door een andere medische aandoening, moet dit meestal worden behandeld om de hypotensie te verlichten. Dit kan bijvoorbeeld het stoppen van bloeddrukverlagende medicijnen zijn of het behandelen van infecties of auto-immuunziekten die een lage bloeddruk veroorzaken.

Bron: Mayo Clinic, 2022

Het is belangrijk op te merken dat de behandeling van hypotensie moet worden afgestemd op de patiënt, afhankelijk van de specifieke oorzaken en symptomen. Een grondig medisch consult is cruciaal om een effectieve en veilige behandelingsstrategie te ontwikkelen.

Wil je zelf een overzicht krijgen?

De Homed-IQ vitaminetekort test is een bloedtest voor thuisgebruik die een gedetailleerd inzicht geeft in je vitaminebalans. Het meet het gehalte vitamine D, vitamine B9 (foliumzuur) en B12, die een belangrijke rol spelen bij het reguleren van de bloeddruk. Als je last hebt van hypotensie, kan deze test nuttig zijn om te bepalen of een tekort aan bepaalde vitamines een rol speelt. Je moet altijd een arts raadplegen voor een nauwkeurige diagnose en de juiste behandelingsopties.

Samenvatting

Hypotensie, of lage bloeddruk, is een aandoening waarbij de druk in de bloedvaten daalt en het hart en de hersenen mogelijk niet voldoende bloed krijgen. Symptomen zijn duizeligheid, licht in het hoofd, wazig zien, misselijkheid en vermoeidheid. Maar niet alle mensen met hypotensie hoeven symptomen te ervaren. Er zijn veel mogelijke oorzaken van een lage bloeddruk, waaronder uitdroging, bepaalde medicijnen, zwangerschap en problemen met het hart of de hormonen. De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak en kan bestaan uit veranderingen in levensstijl, medicatie of behandeling van onderliggende aandoeningen.

Bronnen

Hypotension | Low Blood Pressure, Symptoms & Treatment. (2023, June 5). Britannica. Retrieved July 30, 2023, from https://www.britannica.com/science/hypotension

Kubala, J. (2020, September 28). Low blood pressure diet: Foods and other dietary tips. Medical News Today. Retrieved July 30, 2023, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/low-blood-pressure-diet

Low blood pressure (hypotension). (2023, April 14). NHS inform. Retrieved July 30, 2023, from https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/heart-and-blood-vessels/conditions/low-blood-pressure-hypotension#diagnosing-low-blood-pressure

Low blood pressure (hypotension) – Symptoms and causes. (2022, May 14). Mayo Clinic. Retrieved July 30, 2023, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/low-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20355465

Low Blood Pressure – Low Blood Pressure. (2022, March 24). NHLBI. Retrieved July 30, 2023, from https://www.nhlbi.nih.gov/health/low-blood-pressure

Rehberg, C. (n.d.). Niedriger Blutdruck – Ursachen und Lösungen. Zentrum der Gesundheit. Retrieved September 23, 2024, from https://www.zentrum-der-gesundheit.de/krankheiten/herz-kreislauf-erkrankungen/weitere-herz-kreislauferkrankungen/niedriger-blutdruck

Zieve, D., & Conaway, B. (n.d.). Low Blood Pressure – Symptoms and Causes. Penn Medicine. Retrieved July 30, 2023, from https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/low-blood-pressure