Homocysteïne, een aminozuur dat in ons bloed circuleert, heeft in de medische wereld steeds meer aandacht gekregen, vooral in verband met hart- en vaatgezondheid. Vitaminen zoals B6, B12 en foliumzuur spelen een doorslaggevende rol in de regulatie van het homocysteïnegehalte in het lichaam. Een tekort aan deze vitamines kan leiden tot een stijging van het homocysteïnegehalte en het cardiovasculaire risico verhogen. Maar wat is homocysteïne precies en waarom is het zo belangrijk voor onze gezondheid? Lees verder om meer te leren over het belang van homocysteïne. Met de vitaminetekort test van Homed-IQ kun je je B-vitaminen vanuit je luie stoel testen.

Inhoudsopgave

• Wat is homocysteïne?
• Welke waarden worden als normaal, verhoogd of te hoog beschouwd?
• Wie moet de homocysteïnewaarde laten testen?
• Welke ziekten of aandoeningen kunnen worden geassocieerd met hoge homocysteïnegehaltes?
• Hoe kan het homocysteïnegehalte worden verlaagd?
• Samenvatting

Wat is homocysteïne?

Homocysteïne is een zwavelhoudend aminozuur. Aminozuren zijn kleine bouwstenen waaruit eiwitten in ons lichaam zijn opgebouwd. Ons lichaam gebruikt verschillende aminozuren om talloze eiwitten te vormen die noodzakelijk zijn voor veel processen en structuren, zoals spieropbouw en enzymfunctie.

Homocysteïne speelt een speciale rol in het lichaam. Het wordt niet rechtstreeks uit ons voedsel opgenomen, maar is een bijproduct wanneer ons lichaam aminozuren genaamd methionine en cysteïne afbreekt. De concentratie van homocysteïne in het bloed wordt sterk gereguleerd door bepaalde B-vitamines, met name foliumzuur (vitamine B9), vitamine B6 en vitamine B12. Deze vitamines helpen homocysteïne om te zetten in andere nuttige stoffen. Als er niet genoeg van deze vitamines aanwezig is of het lichaam deze omzettingsprocessen niet efficiënt uitvoert, kan het homocysteïnegehalte in het bloed stijgen, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen (Linus Pauling Institute, 2023)

Een verhoogd homocysteïnegehalte kan niet alleen wijzen op een vitaminetekort, maar wordt ook beschouwd als een risicomarker en potentiële risicofactor voor hart- en vaatziekten zoals een hartaanval, beroerte, aderverkalking of trombose. De exacte rol van homocysteïne wordt nog steeds verder onderzocht (Cleveland Clinic, 2021, Martí-CarvajalIvan et al., 2017).

Welke waarden worden als normaal, verhoogd of te hoog beschouwd?

Een optimaal homocysteïnegehalte ligt normaal gesproken onder 10 µmol/L. Een waarde tussen 10 en 15 µmol/L kan worden beschouwd als licht verhoogd, terwijl waarden boven 15 µmol/L worden beschouwd als matig tot sterk verhoogd. Te lage homocysteïnewaarden zijn zeldzaam en hun klinische relevantie is momenteel niet goed gedefinieerd (Cleveland Clinic, 2021).

Wie moet de homocysteïnewaarde laten testen?

Mensen die een homocysteïnetest zouden moeten overwegen, zijn onder meer:

• Personen met een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten: Vooral als er geen andere bekende risicofactoren zoals hoge bloeddruk, diabetes of hoog cholesterolgehalte aanwezig zijn. Een onverklaarbaar verhoogd risico zou te wijten kunnen zijn aan een hoog homocysteïnegehalte.
• Mensen met een vitamine B-tekort of vermoeden daarvan: Symptomen van een vitamine B-tekort omvatten vermoeidheid, zwakte, constipatie, gewichtsverlies en neurologische symptomen zoals gevoelloosheid en tintelingen in handen en voeten. Vooral de volgende mensen moeten hun vitamine B-status in de gaten houden (NIH, 2022):
  • Vegetariërs en veganisten: Omdat ze mogelijk niet genoeg vitamine B12 uit hun dieet krijgen, aangezien deze vitamine voornamelijk in dierlijke producten voorkomt
  • Mensen met een ongezond dieet: Omdat B-vitamines een cruciale rol spelen bij de regulering van het homocysteïnegehalte, kan een dieet dat arm is aan deze vitamines leiden tot een stijging van het homocysteïnegehalte (Weikert et al., 2005).
  • Oudere mensen: Met het ouder worden kan het vermogen van het lichaam om vitamine B12 uit voedsel op te nemen afnemen.
  • Mensen met een alcoholverslaving: Overmatig alcoholgebruik kan de vitamine B-stofwisseling verstoren, de opname van vitamine B in de darm remmen en daardoor het homocysteïnegehalte verhogen(Uździcki et al., 2022).
• Personen met een familiegeschiedenis van hoog homocysteïne: Een genetische factor kan ervoor zorgen dat bepaalde families een hogere neiging hebben tot verhoogde homocysteïnegehaltes. Als naaste familieleden door dit probleem worden getroffen, kan dit het eigen risico verhogen.
• Personen met nierziekten: De nieren spelen een rol bij de regulering van het homocysteïnegehalte in het bloed. Mensen met nierziekten kunnen daarom gevoeliger zijn voor hoge homocysteïnegehaltes.
• Hypothyreoïdie:Een onderactieve schildklier kan de homocysteïnestofwisseling beïnvloeden.
• Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken: Sommige medicijnen, waaronder bepaalde anti-epileptica en cholesterolverlagers, kunnen het homocysteïnegehalte beïnvloeden.

Bronnen: Cronkleton, 2022; Cleveland Clinic, 2021

Deze lijst is niet uitputtend, en er kunnen andere groepen of individuele redenen zijn die iemand ertoe zouden kunnen brengen om een homocysteïnetest te overwegen. Het is altijd raadzaam om met een arts te praten over je eigen risicofactoren en de noodzaak van dergelijke tests.

Welke ziekten of aandoeningen kunnen worden geassocieerd met hoge homocysteïnegehaltes?

Een gebalanceerd homocysteïnegehalte is om verschillende redenen cruciaal voor onze gezondheid:

• Hart- en vaatgezondheid: Verhoogde homocysteïnegehaltes kunnen de binnenwanden van de slagaders beschadigen, wat leidt tot ontstekingen. Dit kan de vorming van plaques (vette afzettingen) bevorderen en de ontwikkeling van atherosclerose begunstigen. Bij deze aandoening vernauwen of blokkeren de plaques de slagaders en belemmeren ze de bloedstroom. Na verloop van tijd kan dit leiden tot een verhoogde bloeddruk en het risico op hartaanvallen en beroertes verhogen.
• Hersenfunctie: Een hoog homocysteïnegehalte is in verband gebracht met een verhoogd risico op Alzheimer en dementie en andere cognitieve stoornissen. Dit kan te wijten zijn aan circulatiestoornissen in de hersenen of een direct schadelijk effect van homocysteïne op de zenuwcellen (Hermann & Obeid, 2011).
• Botgezondheid: Verhoogde homocysteïnegehaltes kunnen ook het risico op osteoporose, een aandoening waarbij de botten zwak en broos worden, verhogen (Behera et al., 2017)
• Metabolisme: Homocysteïne speelt een rol in het metabolisme, met name in processen die te maken hebben met het gebruik en de opslag van energie in de cellen.

Bron: Cleveland Clinic, 2021

Wil je zelf een overzicht krijgen?

De Homed-IQ vitaminetekort test meet de essentiële B-vitamines, foliumzuur (B9) en B12, die het homocysteïnegehalte in het bloed beïnvloeden. Een hoog homocysteïnegehalte kan wijzen op een tekort aan deze vitamines. Deze test kan gemakkelijk thuis worden uitgevoerd en stelt gebruikers in staat om proactief iets aan hun gezondheid te doen op basis van de resultaten. Als je opvallende waarden hebt, moet je die altijd met een dokter bespreken.

Hoe kan het homocysteïnegehalte worden verlaagd?

Dieetmaatregelen

Het innemen van B-vitamines kan helpen om een verhoogd homocysteïnegehalte te verlagen, op voorwaarde dat er geen andere onderliggende aandoening aanwezig is. Met name voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine B6, B12 en B9 (foliumzuur) hebben een positief effect op het homocysteïnegehalte. Hier zijn enkele voedingsmiddelen die rijk zijn aan B-vitamines:

• Vitamine B6: Bananen, avocado, gevogelte, zoals kip en kalkoen, vis, volkorenproducten, peulvruchten, zoals linzen en kikkererwten, aardappelen, noten en zaden
• Vitamine B9 (foliumzuur): Donkergroene bladgroenten, bijv. spinazie en boerenkool; linzen en bonen; avocado; citrusvruchten en sappen, zoals sinaasappels; broccoli; asperges; erwten; verrijkte ontbijtgranen
• Vitamine B12: Vis, vooral vette vis zoals zalm, makreel en sardines; vlees, vooral rood vlees zoals rundvlees; gevogelte; eieren; melk en zuivelproducten, zoals yoghurt en kaas; sommige verrijkte plantaardige melkalternatieven (bijv. sojamelk); verrijkte ontbijtgranen

Bron: NHS, 2023

Medische maatregelen

Voor mensen die vanwege ziekten of genetische factoren moeite hebben om homocysteïne te reguleren, kunnen aanvullende medische behandelingen nodig zijn:

• Vitaminesuppletie: Hooggedoseerde B-vitaminen-supplementen kunnen worden voorgeschreven, vooral als het dieet niet voldoende is of het lichaam moeite heeft om deze vitamines op te nemen. Overmatig gebruik van vitamine B-supplementen kan gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, dus het is essentieel om altijd de instructies van de arts te volgen en niet zelf te doseren.
• Medicijnen: Bij bepaalde onderliggende aandoeningen die het homocysteïnegehalte beïnvloeden, kunnen specifieke medicijnen nodig zijn.
• Regelmatige monitoring: Personen met hoge homocysteïnegehaltes moeten regelmatig worden getest om gezondheidsrisico’s, vooral voor hart- en vaatziekten, te minimaliseren.

Bron: MedlinePlus, 2021

Wil je meer weten over de gezondheid van je hart?

Homocysteïne is vooral van belang in de context van hart- en vaatziekten, waardoor een harttest bij zorgen over verhoogde waarden een waardevolle maatregel kan zijn. De Hart- en vaatziekten test van Homed-IQ is een belangrijk hulpmiddel om een beoordeling van het persoonlijke risico op hart- en vaatziekten te maken. De test meet belangrijke waarden zoals LDL-cholesterol, HDL-cholesterol, totaal cholesterol en triglyceriden en maakt een uitgebreide beoordeling van het cardiovasculaire risicoprofiel mogelijk. Bij opvallende waarden moet altijd een arts worden geraadpleegd.

Samenvatting

Homocysteïne is een belangrijke indicator voor de cardiovasculaire gezondheid en de cognitieve functie. Een onbalans in het homocysteïnegehalte kan wijzen op gezondheidsproblemen. Echter, deze waarde kan vaak positief worden beïnvloed door gerichte dieet- en levensstijlmaatregelen, mits er geen specifieke onderliggende aandoening aanwezig is. Vooral de B-vitamines spelen een cruciale rol in verband met het homocysteïnegehalte. Daarom is het belangrijk om regelmatige controles uit te voeren en indien nodig preventieve maatregelen te nemen.

Bronnen

Herrmann, W., & Obeid, R. (2011). Homocycsteine: a biomarker in neurodegenerative diseases. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine, 49(3), 435-441. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/CCLM.2011.084/html

High Homocysteine | Linus Pauling Institute | Oregon State University. (n.d.). Linus Pauling Institute. Retrieved August 7, 2023, from https://lpi.oregonstate.edu/mic/health-disease/high-homocysteine

Homocysteine as a Pathological Biomarker for Bone Disease. (2017, April 12). NCBI. Retrieved August 7, 2023, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5576446/

Homocysteine: Levels, Tests, High Homocysteine Levels. (2021, May 7). Cleveland Clinic. Retrieved August 7, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/21527-homocysteine

Homocysteine Test. (2022, September 28). MedlinePlus. Retrieved August 7, 2023, from https://medlineplus.gov/lab-tests/homocysteine-test/

The role of vitamin and microelement supplementation in the treatment of ethanol-induced liver disease. (2022, December 7). NCBI. Retrieved August 7, 2023, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9743330/

Soliman, M. (2022, March 7). Homocysteine levels: Symptoms, complications, and treatment. Medical News Today. Retrieved August 7, 2023, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/homocysteine-levels

Vitamin B12 – Health Professional Fact Sheet. (2022, December 22). NIH Office of Dietary Supplements. Retrieved August 7, 2023, from https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/

Vitamins and minerals – B vitamins and folic acid. (n.d.). NHS. Retrieved August 7, 2023, from https://www.nhs.uk/conditions/vitamins-and-minerals/vitamin-b/

Weikert, C., & et al. (2005). A Homocysteine Metabolism–Related Dietary Pattern and the Risk of Coronary Heart Disease in Two Independent German Study Populations. The Journal of Nutrition, 135(8), 1981-1988. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S002231662210355X