Wat is vitamine D?

Vitamine D is een van de vitaminesoorten die nodig is voor de opname van calcium in het bloed. Er zijn verschillende bronnen waaruit je vitamine D haalt, zoals zonlicht en bepaalde voeding. Een tekort aan deze vitaminesoort kan tot aandoeningen leiden. Met de thuistest Vitamine D van Homed-IQ kan je op een snelle en eenvoudige manier eventuele tekorten opsporen en maatregelen nemen.

Wat is vitamine D?

Vitamine D is in een vet oplosbaar hormoon, dat als functie heeft om in het lichaam zowel calcium als fosfaat op te nemen. Het lichaam maakt voor een groot deel zelf vitamine D aan. Dit gebeurt wanneer je huid wordt blootgesteld aan uv-straling van de zon. Er is in dit geval sprake van de aanmaak van vitamine D3. Vitamine D3 komt ook voor in een aantal voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong. Vitamine D2 wordt gevormd in bepaalde paddenstoelen en schimmels. 

Vitamine D heeft een belangrijke rol in je lichaam. Het zorgt voor de groei en het behoud van stevige botten en tanden, voor de werking en het herstel van je spieren en voor een goede werking van je immuunsysteem.

Waar zit vitamine D in?

Vitamine D komt voor een belangrijk deel voor in uv-straling van de zon. Via contact met de blote huid komt het vervolgens in je lichaam terecht. Er zijn daarnaast bepaalde voedingssoorten die deze vitamine bevatten, zoals haring, zalm, makreel, sardientjes in olie en zalm. Daarnaast komt vitamine D van nature voor in roomboter, avocado, vlees en ei. Overigens wordt in Nederland vitamine D toegevoegd aan onder meer margarine en halvarine. Verder bevat visolie, net als levertraan, deze vitamine en is vitamine D als supplement verkrijgbaar bij drogisterijen (Thuisarts, 2022).

• Zonlicht (uv-straling)
• Vette vis
• Avocado
• Ei
• Vlees
• Roomboter, margarine, halvarine
• Supplementen

Waarom is vitamine D belangrijk?

Vitamine D levert een belangrijke bijdrage aan meerdere lichamelijke processen. Het zorgt bijvoorbeeld voor het behoud van stevige botten en tanden en bevordert de groei daarvan bij kinderen. Ook helpt vitamine D bij het beperken van botontkalking, om op latere leeftijd de kans op osteoporose te verminderen. Daarnaast speelt de vitamine een rol bij de werking en het herstel van spieren. Ook is er sprake van een positieve invloed op de werking van het immuunsysteem.

Wat is een goede vitamine D waarde?

Een goede vitamine D waarde verschilt per leeftijdsgroep (Nederlands Huisartsen Genootschap, 2018):

• 30 tot 50 nmol/l: 0-4 jaar
• 50-75 nmol/l: 5 -64 jaar
• 75-100 nmol/l : > 65 jaar

Overigens is er een acceptabele waarde op een minimumniveau voor volwassenen als de vitamine D waarde uitkomt tussen 20 en 30 nmol/l. 

Kan je vitamine D te hoog of te laag zijn?

Vitamine D kan zowel te hoog als te laag zijn. Bij een te hoog niveau, geldt dat er meestal sprake is geweest van het langdurig innemen van vitamine D als supplement. Het komt vrijwel nooit voor dat er een te hoog niveau ontstaat door je voedingspatroon of door teveel zonlicht. 

Heb ik extra vitamine D nodig?

De meeste kinderen en volwassen hebben geen extra vitamine D nodig. Toch zijn er groepen die hier wel baat bij hebben (Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 2012):

• Kinderen van 0 tot 4 jaar. Veel kinderen in deze leeftijdscategorie krijgen te weinig vitamine D uit hun voeding binnen. Daarnaast wordt bij deze groep geadviseerd om ze zo goed mogelijk tegen de zon te beschermen. Een dagelijks supplement van 10 microgram wordt daarom aangeraden.
• Kinderen en volwassen tussen de 4 en 69 jaar die een donkere/getinte huid hebben, overdag niet genoeg in de zon komen of lichaamsbedekkende kleding dragen. Voor deze groep wordt ook een dagelijks supplement van 10 microgram aangeraden.
• Vrouwen tussen de 50 en 69 jaar. Hiervoor geldt ook het advies van 10 microgram extra per dag, omdat dit de botdichtheid verbeterd. 
• Zwangere vrouwen. Voor deze groep is voldoende vitamine D extra belangrijk. Een tekort kan niet alleen nadelig zijn voor de vrouw, maar ook ernstige gevolgen hebben voor een pasgeborene. 
• Iedereen van 70 jaar en ouder. 10 tot 20 microgram extra vitamine D per dag beschermt tegen botbreuken. Ouderen met een lichte huid die voldoende buitenkomen, hebben genoeg aan 10 microgram per dag.     

Hoe ontstaat een tekort aan vitamine D?

Te weinig vitamine D komt vooral voor als er sprake is van te weinig uv-straling op de huid. Daarnaast geldt voor mensen met een donkere huid, dat ze minder snel vitamine D aanmaken via zonlicht. Ook bij oudere mensen is dat het geval. Andere groepen die risico lopen op een tekort zijn jonge kinderen, die meestal nog niet genoeg vitamine D uit hun voeding halen en vaak goed beschermt worden tegen de zon.  

Is een tekort aan vitamine D gevaarlijk?

Een te lage vitamine D waarde zorgt ervoor dat calcium en fosfor uit voedingsmiddelen niet meer goed in je lichaam worden opgenomen. Dat heeft een negatieve invloed op de botontwikkeling, spierontwikkeling, behoud van sterke botten en behoud van spieren. Bovendien heeft een te lage vitamine D waarde tot gevolg dat je immuunsysteem mogelijk minder goed functioneert. Door een te lage waarde bestaat er bij kinderen risico op de Engelse ziekte en bij volwassenen op botontkalking (Voedingscentrum).

Zijn er ziektes gerelateerd aan een vitamine D tekort

Er zijn verschillende ziektes aan een vitamine D tekort gerelateerd, zoals botontkalking ofwel osteoporose. Bij botontkalking is er een verhoogd risico op botbreuken. Het zijn vooral vrouwen na de overgang die daar extra gevoelig voor zijn. Bij kinderen kan een tekort aan vitamine D ervoor zorgen dat het proces van botopbouw verstoord raakt. Dit heeft mogelijk tot gevolg dat er botbreuken ontstaan, of dat er zelfs sprake is van misvorming van botten. Gelukkig komt deze aandoening met de naam rachitis (Engelse ziekte) in Nederland vrijwel niet voor. Dat komt onder meer omdat er in Nederland op basis van de richtlijn van de EU aan flesvoeding vitamine D wordt toegevoegd. Ook wordt er bij kinderen tot 4 jaar een dagelijks supplement in de vorm van vitamine D druppels geadviseerd.  

Hoe kan ik mijn vitamine D waarde aanvullen?

Indien je vitamine D waarde niet goed is, dan is het allereerst belangrijk om meer zonlicht op je huid te laten komen. Probeer dagelijks minimaal vijftien tot dertig minuten in de buitenlucht te zijn en het liefst tussen 11:00 en 15:00 uur (Thuisarts, 2022). Verder is het aan te bevelen een tot twee maal per week vette vis te eten en andere voeding te nemen die vitamine D bevat. Het is overigens ook mogelijk om vitamine D dagelijks als supplement in te nemen, zoals in de vorm van tabletjes, capsules of druppels.

Hoe lang duurt het voordat vitamine D tekort is aangevuld?

Hoe lang het precies duurt voordat een vitamine D tekort weer is aangevuld, verschilt per persoon. Gemiddeld moet je rekening houden met drie tot zes maanden. Hoe groter het tekort dat je hebt opgelopen, hoe langer het duurt voordat je hiervan bent hersteld. 

Vitamine D testen 

De hoeveelheid vitamine D in het lichaam is op een relatief gemakkelijke manier te testen. Homed-IQ biedt daarvoor een thuistest aan, waarbij een vingerprikje voldoende is om de test uit te voeren. Na het verzenden van het monster onderzoekt een gecertificeerd laboratorium het testmonster om daarna de resultaten binnen een paar dagen beschikbaar te stellen. Het resultaat geeft aan wat het vitamine D-gehalte is het aantal ng/ml ofwel nanogram per millimeter.

Wanneer moet je je vitamine D waarde testen?

Er zijn een aantal redenen die aanleiding geven voor een test. Bijvoorbeeld als er sprake is van een hoger risico op een tekort aan vitamine D, zoals bij ouderen, mensen met een donkere huid, veganisten, vegetariërs en bij zwangerschap. Ook bij een ongezond eetpatroon of overmatig alcoholgebruik is het goed om de waarde te testen. Dat geldt eveneens voor mensen met een vetvrij of vetarm dieet en voor iedereen die weinig buiten komen. Het is ook aan te raden om je vitamine D waarde te laten testen als je last hebt van symptomen als zwakheid, depressie, vermoeidheid, pijnlijke gewrichten of spierpijn.

Is de vitamine D test van Homed-IQ betrouwbaar?

Ja, jouw testmonster wordt – net als al onze andere thuistesten – verwerkt en geanalyseerd in een gecertificeerd laboratorium. De laboratoria waar wij mee samenwerken worden ook gebruikt door ziekenhuizen, huisartsen en andere medische specialisten. 

Is deze vitamine D test een alternatief voor een bloedonderzoek via de huisarts?

Een bloedonderzoek via de huisarts verloopt op precies dezelfde manier als de thuistest van Homed-IQ. Het verschil is dat je de zelftest anoniem, vanuit het gemak van je eigen huis en op een zelf gekozen tijdstip kan afnemen. 

Hoe verloopt het testproces van de vitamine D test van Homed-IQ?

Onze vitamine D zelftest werkt erg eenvoudig. Door middel van een vingerprik neem je de test af. Vervolgens gebruik je het meegeleverde transportzakje en de retourenvelop om je sample op te sturen naar het lab. Binnen enkele dagen zijn jouw resultaten in te zien. 

Bronnen

Ik heb misschien extra vitamine D nodig | Thuisarts.nl. (2022, February 4). Thuisarts. https://www.thuisarts.nl/vitamine-d/ik-heb-misschien-extra-vitamine-d-nodig#hoe-kom-ik-aan-vitamine-d

Laboratory diagnostics. (2021, June). NHG Guidelines. https://richtlijnen.nhg.org/landelijke-eerstelijns-samenwerkingsafspraken/laboratoriumdiagnostiek#volledige-tekst-vitamine-d-deficintie

Voedingscentrum. (n.d.). Vitamine D. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-d.aspx#:~:text=Voor%20iedereen%20geldt%20een%20aanbevolen,via%20de%20zon%20en%20voeding.

Weggemans, R. M., Kromhout, D., & Van Weel, C. (2012, November 20). Gezondheidsraadadvies: nieuwe voedingsnormen voor vitamine D. NTvG. https://www.ntvg.nl/artikelen/gezondheidsraadadvies-nieuwe-voedingsnormen-voor-vitamine-d