Regelmatige tests op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) zijn belangrijk voor preventie en vroege opsporing van infecties zoals chlamydia, gonorroe en hiv. Mensen met regelmatig wisselende partners zouden zich elke 3 tot 6 maanden moeten laten testen; in monogame relaties is een jaarlijkse test vaak voldoende. Bij symptomen moet je direct getest worden. Dit artikel geeft aanbevelingen over wanneer soa-tests zinvol zijn, beschrijft de eerste tekenen van een infectie en legt uit waarom testen ook zonder symptomen belangrijk zijn. Daarnaast worden de beschikbare testmethoden toegelicht.

Inhoudsopgave

• Waarom is een soa-test belangrijk?
• Hoe vaak zou je je op een soa moeten laten testen?
  • Is een soa-test nuttig als je geen symptomen hebt?
  • Wat is het diagnostische venster en waarom is dit belangrijk voor betrouwbare testresultaten?
• Welke tests voor seksueel overdraagbare aandoeningen zijn beschikbaar en wat wordt er getest?
• Samenvatting

Waarom is een soa-test belangrijk?

Tests op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) zijn essentieel om infecties in een vroeg stadium op te sporen en te behandelen, vooral omdat veel soa’s zonder zichtbare symptomen verlopen en onbewust kunnen worden overgedragen. Onbehandelde soa’s kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals onvruchtbaarheid, chronische pijn en een verhoogd risico op hiv (NHS, 2024).

Hoe vaak zou je je op een soa moeten laten testen?

De optimale frequentie van tests hangt af van je seksuele gedrag en mogelijke risicocontacten:

• Elke 3-6 maanden bij verhoogd risico: Voor mensen met een verhoogd risico op een soa-infectie, vooral bij onbeschermde seks, wisselende partners of een partner met onbekende soa-status. Dit is ook aan te raden als er geen symptomen zijn. Regelmatige tests zorgen voor vroege opsporing en voorkomen de overdracht van infecties.
• Jaarlijkse test: Voor alle seksueel actieve personen wordt een jaarlijkse soa-test aanbevolen, ook zonder symptomen.
• Voor een nieuwe relatie: Als je een nieuwe partner hebt, is het verstandig om je te laten testen voordat je onbeschermde seks hebt.
• Bij symptomen van een soa: Als er symptomen optreden zoals branderigheid bij het plassen, ongebruikelijke afscheiding of pijn tijdens seks, moet je je direct laten testen.
• Bij zwangerschap: Tests zijn belangrijk zowel voor als tijdens de zwangerschap. Onbehandelde infecties kunnen leiden tot complicaties zoals vroeggeboorte, laag geboortegewicht en overdracht van de infectie op het kind.

Bron: CDC, 2024

Is een soa-test zinvol als je geen symptomen hebt?

Ja, ook zonder symptomen is een test op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) zinvol, omdat veel infecties onopgemerkt kunnen verlopen. Aandoeningen zoals chlamydia, gonorroe en hiv veroorzaken vaak geen klachten, maar kunnen op lange termijn ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken en ongemerkt worden doorgegeven. Een chlamydia-infectie verloopt in tot wel 70% van de gevallen bij vrouwen en 50% bij mannen zonder symptomen (Cleveland Clinic, 2023).

Wat is het diagnostische venster en waarom is dit belangrijk voor betrouwbare testresultaten?

Om een betrouwbaar soa-testresultaat te krijgen, moet altijd rekening worden gehouden met het diagnostische venster. Het diagnostische venster is de periode tussen het moment van infectie en het moment waarop de infectie betrouwbaar in de test kan worden aangetoond. Een te vroeg uitgevoerde test kan onterecht negatief zijn als er nog niet genoeg ziekteverwekkers aanwezig zijn. Het in acht nemen van deze periode is dus cruciaal voor een betrouwbaar testresultaat en om te voorkomen dat infecties ongemerkt worden doorgegeven. Het diagnostische venster verschilt per infectie: chlamydia is bijvoorbeeld 1-2 weken na een risicocontact aantoonbaar en gonorroe na ongeveer 2-6 dagen. Uitgebreide informatie vind je in onze blog “Wanneer kan je een soa test doen?”.

Welke tests voor seksueel overdraagbare aandoeningen zijn beschikbaar en wat wordt er getest?

Er zijn verschillende tests voor seksueel overdraagbare aandoeningen, die afhankelijk van de aard van de infectie en de voorkeur voor een bepaalde testmethode verschillende soorten monsters vereisen. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste testmethoden en de infecties die ermee kunnen worden opgespoord:

1. Bloedtesten: Met een bloedtest kun je infecties zoals hiv, syfilis, hepatitis B en soms genitale herpes opsporen. Deze tests worden meestal uitgevoerd door een bloedafname bij de arts, maar sommige kunnen ook als zelftest thuis worden gedaan. Bloedtesten zijn bijzonder effectief om infecties in een vroeg stadium te herkennen.
2. Urineonderzoek: Urinetests zijn een betrouwbare methode om bacteriële infecties zoals chlamydia en gonorroe (druiper) in de urinewegen op te sporen. Een urinemonster is eenvoudig af te nemen en kan zowel door mannen als vrouwen worden gebruikt.
3. Uitstrijkjes: Uitstrijkjes worden gebruikt om infecties zoals chlamydia, gonorroe, trichomoniasis en HPV (humaan papillomavirus, vooral voor baarmoederhalsuitstrijkjes bij vrouwen) op te sporen. Ook bij blaasjes door genitale herpes kunnen uitstrijkjes worden afgenomen. Deze worden uitgevoerd door monsters te nemen uit het genitale gebied, de keel of het rectum, afhankelijk van risicofactoren en symptomen.
4. Speeksel- en keeltesten: Voor bepaalde infecties, zoals hiv (afhankelijk van de test), gonorroe en syfilis, zijn speekselmonsters of keeluitstrijkjes geschikt. Dit type test wordt vooral gebruikt bij mensen met orale risicocontacten.

Bron: MedlinePlus, 2024

Soa-tests voor thuisgebruik

Thuis-testkits voor seksueel overdraagbare aandoeningen zijn een discrete manier om jezelf op verschillende soa’s te testen. Deze kits bevatten meestal buisjes voor urinemonsters, wattenstaafjes voor uitstrijkjes en bloedafname-instructies voor een veilige monstername. De monsters worden naar een laboratorium gestuurd en de resultaten zijn vaak online beschikbaar. De betrouwbaarheid en nauwkeurigheid zijn hoog, maar bij een positieve uitslag wordt een bevestigingstest bij de huisarts aanbevolen (NHS, 2024).

Thuis-testen van Homed-IQ

Homed-IQ biedt verschillende thuis-testkits aan waarmee je je op veelvoorkomende soa’s kunt laten testen, discreet en eenvoudig vanuit huis. Thuis-testen zijn een goede optie als je liever niet naar de huisarts gaat en in de privacy van je eigen omgeving inzicht wilt krijgen in je seksuele gezondheid.

Een overzicht van alle soa-tests van Homed-IQ vind je hier. Of je nu specifiek op zoek bent naar tests voor individuele soa’s zoals chlamydia of syfilis, of een uitgebreide test wilt – Homed-IQ biedt je de juiste testoplossingen. De chlamydia- en gonorroe-test controleert op de twee meest voorkomende bacteriële soa’s, terwijl de SOA-Test Plus negen veelvoorkomende soa’s en bacteriële infecties opspoort. De testresultaten worden geanalyseerd in ISO-gecertificeerde laboratoria die ook door artsen en klinieken worden gebruikt.

Samenvatting

Regelmatige tests op soa’s zoals chlamydia, gonorroe en hiv zijn belangrijk voor preventie en vroege opsporing, vooral omdat veel soa’s zonder symptomen verlopen en onopgemerkt kunnen worden doorgegeven. Mensen met wisselende partners zouden zich elke 3–6 maanden moeten laten testen, terwijl in monogame relaties meestal een jaarlijkse test voldoende is. Bij symptomen is onmiddellijke testing noodzakelijk, en tests worden ook aanbevolen vóór nieuwe relaties en tijdens de zwangerschap om gezondheidsrisico’s te minimaliseren. Verschillende testmethoden, zoals bloed-, urine- of uitstrijkjestests, zorgen voor betrouwbare detectie afhankelijk van de soort infectie en persoonlijke behoeften.

Bronnen

Chlamydia: Causes, Symptoms, Treatment & Prevention. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved October 28, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4023-chlamydia

Find sexually transmitted infection (STI) testing and treatment. (n.d.). NHS. Retrieved October 28, 2024, from https://www.nhs.uk/nhs-services/sexual-health-services/find-sti-testing-and-treatment/

Getting Tested for STIs | STI. (2024, April 9). CDC. Retrieved October 28, 2024, from https://www.cdc.gov/sti/testing/index.htmlSexually Transmitted Infection (STI) Tests. (2024, October 3). MedlinePlus. Retrieved October 28, 2024, from https://medlineplus.gov/lab-tests/sexually-transmitted-infection-sti-tests/