Hoe lang duren allergische reacties?

Een plotselinge huiduitslag, aanhoudend niezen of jeukende ogen – allergische reacties kunnen vervelend zijn en variëren in duur. Terwijl sommige klachten na een paar minuten verdwijnen, kunnen andere dagen of zelfs weken aanhouden. Maar waarvan hangt de duur van een allergische reactie af?

In dit artikel lees je welke soorten allergische reacties er zijn, hoe lang typische symptomen duren en welke factoren de duur beïnvloeden. Daarnaast krijg je tips over wanneer je medische hulp moet inschakelen en hoe je allergische klachten zo snel mogelijk kunt verlichten.

Inhoudsopgave

• Wat is een allergie?
• Allergische reacties en hun indeling op basis van reactietijd
• Overzicht van verschillende allergietypes
• Hoe lang houden typische symptomen van een allergische reactie aan?
• Factoren die de duur van een allergische reactie beïnvloeden
• Hoe kun je een allergische reactie snel verlichten?
• Samenvatting

Wat is een allergie?

Een allergie is een overdreven reactie van het immuunsysteem op normaal onschadelijke stoffen, zogenaamde allergenen. Het lichaam ziet deze stoffen onterecht als een bedreiging en activeert afweermechanismen, wat leidt tot typische klachten zoals jeuk, huiduitslag, niezen, ademhalingsproblemen, gezwollen ogen of spijsverteringsklachten die kenmerkend zijn voor een allergische reactie (Cleveland Clinic, 2022).

Allergische reacties en hun indeling op basis van reactietijd

Allergische reacties kunnen worden ingedeeld op basis van de tijd die verstrijkt tussen contact met het allergeen en het optreden van symptomen:

1. Onmiddellijke-type allergieën (minuten tot uren): Dit is de meest voorkomende vorm, waarbij het immuunsysteem direct reageert na contact met het allergeen. Symptomen zoals huiduitslag, ademhalingsproblemen of jeuk verschijnen binnen enkele minuten tot maximaal twee uur.
2. Vertraagde-type allergieën (24–72 uur): Deze allergische reactie treedt later op, omdat niet antilichamen, maar specifieke immuuncellen betrokken zijn. Kenmerkend zijn huidreacties die pas één tot drie dagen na contact zichtbaar worden.
3. Chronische allergieën (weken tot maanden): Bij deze vorm blijven de symptomen langdurig aanhouden of keren ze steeds terug als contact met het allergeen niet wordt vermeden. Dit komt vooral voor bij milieuallergieën, die over een langere periode klachten veroorzaken.

Bron: Allergy and Asthma Network, 2025

Overzicht van verschillende allergietypes

Inhalatieallergieën

Inhalatieallergieën ontstaan wanneer allergenen via de luchtwegen het lichaam binnendringen. Ze veroorzaken vooral klachten aan de luchtwegen en ogen. Afhankelijk van het allergeen kunnen de symptomen seizoensgebonden of het hele jaar door optreden.

• Symptomen & duur: Niezen, jeukende ogen, verstopte of lopende neus, ademhalingsproblemen. De symptomen verschijnen meestal direct en blijven aanwezig zolang het allergeen in de omgeving is.
• Voorbeelden:
  • Pollenallergie (hooikoorts) – Seizoensgebonden klachten, onmiddellijke reactie
  • Huisstofmijtallergie: Symptomen het hele jaar door, chronisch
  • Schimmelallergie: Afhankelijk van blootstelling aan schimmel, vaak chronisch
  • Dierenhaarallergie: Symptomen treden op bij contact met dieren, vooral katten of honden

Contactallergieën

Deze allergieën ontstaan door direct huidcontact met bepaalde stoffen. De reactie treedt meestal vertraagd op en uit zich voornamelijk door huidveranderingen.

• Symptomen & duur: Huiduitslag, jeuk, blaasjes, droge huid. De reactie verschijnt 24–72 uur na contact (vertraagd type) en kan meerdere dagen aanhouden.
• Voorbeelden:
  • Nikkelallergie: Geïrriteerde huid door sieraden of metalen knopen
  • Geurstoffenallergie: Uitgelokt door parfums of cosmetica
  • Latexallergie – Vaak veroorzaakt door handschoenen, medische producten of condooms

Voedselallergieën

Bij een voedselallergie reageert het immuunsysteem overgevoelig op bepaalde eiwitten in voedingsmiddelen. Zelfs kleine hoeveelheden kunnen symptomen veroorzaken die variëren van milde huidreacties tot levensbedreigende klachten.

• Symptomen & duur: Jeuk in de mond- en keelholte, huiduitslag (bijv. netelroos), zwellingen aan de lippen, tong of het gezicht, en spijsverteringsproblemen zoals misselijkheid, braken of diarree. In ernstige gevallen kan ademnood of een allergische shock optreden. De reactie treedt meestal op binnen enkele minuten tot twee uur (onmiddellijke reactie), maar soms pas na 24–72 uur (vertraagde reactie).
• Voorbeelden:
  • Pinda-allergie: Vaak ernstige reacties, onmiddellijke reactie
  • Koemelkeiwitallergie: Vooral bij kinderen, onmiddellijke of vertraagde reactie
  • Schaaldierenallergie: Komt vaak op latere leeftijd voor, onmiddellijke reactie

Geneesmiddelenallergieën

Een geneesmiddelenallergie ontstaat wanneer het lichaam bepaalde medicijnen als schadelijk beschouwt en een immuunreactie opwekt.

• Symptomen & duur: Huiduitslag, jeuk, zwellingen, koorts. Bij ernstige reacties kunnen ademhalingsproblemen of circulatiestoornissen optreden. De reactie kan direct of vertraagd (na 24–72 uur) optreden.
• Voorbeelden:
  • Penicilline-allergie: Vertraagde huidreacties of directe reacties
  • Pijnstillerallergie (bijv. ibuprofen of aspirine): Meestal vertraagde reactie met huidklachten
  • Contrastmiddelallergie: Kan sterke onmiddellijke reacties veroorzaken

Insectengifallergieën

Deze allergie treedt op na een steek van bijen, wespen of andere insecten. In ernstige gevallen kan een anafylactische reactie optreden, die levensbedreigend is.

• Symptomen & duur: Sterke zwelling, roodheid, jeuk op de steekplaats; in ernstige gevallen circulatieproblemen en ademhalingsmoeilijkheden. De reactie treedt meestal binnen enkele minuten op (onmiddellijke reactie).
• Voorbeelden:
  • Bijengifallergie
  • Wespengifallergie
  • Hoornaargifallergie

Bronnen: MedlinePlus, 2024; NHS, 2022; Mayo Clinic, 2024; Aafa, 2015

Hoe lang houden typische symptomen van een allergische reactie aan?

De duur van een allergische reactie hangt niet alleen af van het allergeen zelf, maar ook van individuele lichaamsfactoren. Sommige mensen reageren gevoeliger en langer op allergenen dan anderen. De onderstaande tabel geeft een indicatie van hoe lang typische symptomen gemiddeld kunnen aanhouden – maar de duur kan per persoon variëren.

Let op: Als symptomen langer aanhouden dan verwacht of erger worden, is het verstandig om een arts te raadplegen (Allergy and Asthma Network, 2025).

Wanneer moet je een arts raadplegen?

In de meeste gevallen zijn allergische reacties vervelend, maar ongevaarlijk. Een bezoek aan de dokter is echter nodig als:

• Erge benauwdheid of pijn op de borst optreedt.
• Er zwellingen in het gezicht of de keel ontstaan.
• Een allergische reactie langer dan een week aanhoudt.
• Medicatie niet werkt of de symptomen erger worden.

Bij een anafylactische reactie (plotselinge bloeddrukdaling, ademhalingsproblemen, circulatiestoornissen) moet direct een ambulance worden gebeld (Cleveland Clinic, 2022).

Factoren die de duur van een allergische reactie beïnvloeden

De duur van een allergische reactie hangt niet alleen af van het type allergie, maar ook van verschillende individuele en omgevingsfactoren. Terwijl sommige symptomen binnen enkele minuten verdwijnen, kunnen andere dagen of zelfs weken aanhouden.

1. Hoeveelheid en type allergeen: Hoe groter de hoeveelheid allergeen die je binnenkrijgt, hoe langer en heviger de reactie kan zijn. Een minimale blootstelling aan pollen kan bijvoorbeeld slechts lichte irritatie veroorzaken, terwijl het eten van een allergeenbevattend voedingsmiddel urenlange of zelfs levensbedreigende symptomen kan geven.
2. Individuele gevoeligheid: Sommige mensen reageren extra gevoelig op bepaalde allergenen en hebben langdurige klachten, terwijl anderen snel klachtenvrij zijn.
3. Behandeling en tegenmaatregelen: Het tijdig innemen van antihistaminica of het vermijden van verdere blootstelling aan het allergeen kan de reactie verkorten. Zonder behandeling kunnen de klachten langer aanhouden.
4. Lichamelijke factoren: Het immuunsysteem speelt een belangrijke rol bij hoe snel je lichaam herstelt van een allergische reactie. Mensen met een verzwakt immuunsysteem of bestaande huidaandoeningen (zoals eczeem) hebben vaak langer last van klachten.
5. Duur van het contact met het allergeen: Bij chronische allergieën, zoals tegen huisstofmijt of schimmels, kunnen de symptomen blijven bestaan zolang het contact met het allergeen voortduurt.

Bronnen: Wu et al., 2021; Cleveland Clinic, 2023

Hoe kun je een allergische reactie snel verlichten?

Allergische reacties kunnen vaak worden verminderd of zelfs voorkomen als je op tijd de juiste maatregelen neemt. Hier zijn enkele effectieve strategieën: Hier zijn enkele bewezen strategieën:

✔ Vermijd allergenen: De beste bescherming is om contact met bekende allergietriggers zoveel mogelijk te beperken – bijvoorbeeld met speciale pollenfilters, hypoallergeen beddengoed of een allergeenarme voeding.

✔ Gebruik medicatie: Antihistaminica kunnen directe reacties verminderen, terwijl corticosteroïden helpen bij sterkere reacties. Bij ernstige allergieën kan een noodset met adrenaline nodig zijn.

✔ Bescherm je huid en slijmvliezen: Bij contactallergieën helpt het om irriterende stoffen te vermijden en de huid te verzorgen met hydraterende crèmes. Mensen met inhalatieallergieën kunnen baat hebben bij neusspoelingen en luchtreinigers.

✔ Overweeg hyposensibilisatie: Deze langdurige therapie kan je immuunsysteem laten wennen aan een allergeen en allergische reacties verminderen. Gedurende maanden tot jaren krijg je het allergeen toegediend in oplopende doses door een arts – via injecties (SCIT) of in tablet-/druppelvorm (SLIT). Dit is vooral effectief bij pollen-, huisstofmijt- en insectengifallergieën en kan de symptomen op lange termijn aanzienlijk verlichten – bij sommige mensen tot wel 80% (Bernardini et al., 2024; UMC Utrecht, 2025).

✔ Neem acute maatregelen: Bij milde reacties helpen koeling (bij huidreacties), veel drinken (bij voedselallergieën) of het verwijderen van het allergeen (bijv. neusspoelingen na blootstelling aan pollen).

✔ Raadpleeg een arts: Wie last heeft van ernstige of terugkerende allergieën, doet er goed aan een allergoloog te raadplegen om gerichte behandelstrategieën te ontwikkelen.

Door een combinatie van preventie, snelle behandeling en langdurige therapie kunnen allergische klachten vaak aanzienlijk worden verminderd (MedlinePlus, 2024).

Allergieën testen – Welke mogelijkheden zijn er?

Als je vermoedt dat je een allergie hebt, kan een allergietest helpen om de triggers te identificeren. Met de Homed-IQ thuistests krijg je snel en betrouwbaar duidelijkheid:

• Uitgebreide allergietest – Test op meer dan 295 allergenen, waaronder pollen, dierenharen, huisstofmijt, voedingsmiddelen en insectengif – ideaal als je jouw allergietriggers nog niet kent.
• Inhalatie-allergietest – Speciaal voor luchtwegallergieën zoals hooikoorts of huisstofmijtallergie. Analyseert allergenen in de lucht, zoals pollen, dierenharen en schimmels.

Beide tests zijn gebaseerd op een bloedanalyse, die je eenvoudig thuis kunt uitvoeren. De monsteranalyse vindt plaats in een gecertificeerd laboratorium, en je ontvangt een gedetailleerd rapport over je allergieën – helemaal zonder doktersbezoek.

Samenvatting

De duur van een allergische reactie kan sterk variëren – van enkele minuten tot meerdere weken. Terwijl onmiddellijke allergieën binnen enkele minuten optreden en na een paar uur afnemen, ontwikkelen vertraagde allergieën zich pas na 24–72 uur en houden ze langer aan. Chronische allergieën kunnen bij langdurige blootstelling aan het allergeen maandenlang klachten veroorzaken. Hoe lang allergische reacties aanhouden, hangt af van het type allergeen, je individuele gevoeligheid en mogelijke tegenmaatregelen.