Hepatitis C is een ernstige virale ziekte die vooral de lever aantast. Het werd voor het eerst in de jaren ’80 als een afzonderlijk virus erkend en veroorzaakt ontstekingen in de lever die op lange termijn gezondheidsschade kunnen veroorzaken. De lever is een vitaal orgaan dat belangrijke functies vervult, zoals het ontgiften van het lichaam en het verwerken van voedingsstoffen. Hepatitis C verloopt in het beginstadium vaak zonder symptomen, waardoor vroege opsporing zonder preventieve onderzoeken moeilijk is. Wereldwijd zijn ongeveer 50 miljoen mensen getroffen door een langdurige (chronische) hepatitis C-infectie, en momenteel is er geen effectief vaccin tegen deze ziekte (WHO, 2024). In deze blog gaan we in op wat hepatitis C precies is, hoe het wordt overgedragen, en welke symptomen en behandelingsmogelijkheden er zijn.

Het soepel functioneren van onze lever is essentieel voor onze algemene gezondheid, aangezien de lever talrijke belangrijke functies in ons lichaam vervult. Tekenen die wijzen op een verstoring van de leverfunctie zijn niet onmiddellijk zichtbaar en ontwikkelen zich meestal geleidelijk, waardoor goede preventie des te belangrijker is. In dit verband biedt Homed-IQ een leverfunctietest aan die je gemakkelijk thuis kunt uitvoeren, zonder een afspraak met de dokter te moeten maken. Deze test meet de waarden van leverenzymen (ALT, Gamma-GT, ALP) en bilirubine in het bloed en geeft daarmee informatie over de functionaliteit van je lever. De resultaten worden geëvalueerd in een ISO-gecertificeerd laboratorium.

Inhoudsopgave

• Wat is Hepatitis C?
• Hoe wordt hepatitis C verspreid?
• Wat zijn de symptomen van hepatitis C?
• Hoe wordt hepatitis C gediagnosticeerd?
• Wie lopen er risico op hepatitis C?
• Geneesbaarheid en behandeling van hepatitis C
• Samenvatting

Wat is Hepatitis C?

Hepatitis C is een virale infectie die de lever aantast. De medische term hepatitis staat voor “leverontsteking”, en de “C” staat voor het specifieke hepatitis C-virus dat de infectie veroorzaakt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurende, d.w.z. acute, en langdurige infecties die tot ontstekingen en zwellingen leiden en het leverweefsel kunnen beschadigen, waardoor het niet meer functioneel is. Langdurige infecties kunnen gepaard gaan met ernstige gezondheidsproblemen zoals cirrose (= chronische leverziekte met littekenvorming en verlies van leverfunctie) en kanker. Naast hepatitis C zijn er ook de vormen A en B, waar we later kort op terug zullen komen (Mayo Clinic, 2023).

Hepatitis C en andere vormen:

De term hepatitis omvat in principe een groep van ziekten die leiden tot ontstekingen en schade aan de lever. Deze worden echter veroorzaakt door verschillende virussen (A, B, C). De tabel geeft een kort overzicht van de drie vormen en hoe ze worden overgedragen:

Van een acute hepatitis C spreekt men wanneer de ziekte zich nog in het beginstadium bevindt, waarbij symptomen zelden of slechts heel licht voorkomen en binnen enkele maanden kunnen verdwijnen. Bij de chronische, d.w.z. langdurige hepatitis C blijft het virus in het lichaam en blijft de lever beschadigen, wat leidt tot de reeds genoemde langetermijngevolgen zoals cirrose of leverkanker (Cleveland Clinic, 2022).

Hoe wordt hepatitis C verspreid?

Hepatitis C wordt overgedragen door direct contact met geïnfecteerd, d.w.z. met virussen belast bloed.. De overdracht van het virus van de ene geïnfecteerde persoon naar de andere kan plaatsvinden door activiteiten waarbij bloed vrijkomt. Dit gebeurt vaak door kleine snijwonden of verwondingen die in de volgende situaties kunnen optreden:

• Delen van spuiten: Veelvoorkomend onder drugsgebruikers die injectienaalden samen gebruiken.
• Van moeder op kind: Overdracht tijdens de geboorte van een geïnfecteerde moeder naar haar kind via de bloedbaan.
• Medische apparatuur die niet goed is gedesinfecteerd: Als een medisch apparaat eerder bij een geïnfecteerde persoon is gebruikt en vervolgens niet steriel is gemaakt, kan overdracht op de volgende persoon plaatsvinden.
• Tatoeages en piercings: Het risico is te wijten aan onvoldoende gesteriliseerde naalden.
• Bloedtransfusies en orgaantransplantaties: Bijzondere risico’s vóór de jaren 1990, toen bloedproducten niet routinematig op het virus werden getest.

De overdracht via seksueel contact is mogelijk, maar relatief zeldzaam. Het risico is verhoogd bij seksuele praktijken die waarschijnlijk tot verwondingen leiden. Het gebruik van een condoom wordt altijd aanbevolen, vooral bij wisselende partners (RKI, 2018).

Bron: European Centre for Disease Prevention and Control, 2017

Hoe wordt hepatitis C NIET verspreid?

Helaas zijn misverstanden en stigmatisering bij veel ziekten eerder regel dan uitzondering, zo ook bij hepatitis C. In een studie werd vastgesteld dat 95% van de deelnemers vanwege hun hepatitis C-diagnose stigmatisering ervoeren in hun dagelijks leven (Saine et al., 2020). Dit is in de meeste gevallen te wijten aan gebrek aan kennis over de overdrachtsroutes, angst voor besmetting en de associatie van hepatitis C met drugsgebruik (WHO, 2024). Daarom is het belangrijk te weten hoe hepatitis C niet wordt overgedragen, om een ondersteunende omgeving te creëren en onnodige zorgen te voorkomen.

Hepatitis C wordt niet overgedragen door alledaagse contacten zoals samen eten of drinken, omhelzen, handen schudden of het gebruik van dezelfde toilet. Ook door hoesten, niezen of insecten kan het virus niet worden overgedragen (Khatri, 2022).

Wat zijn de symptomen van hepatitis C?

In het begin veroorzaakt hepatitis C vaak geen symptomen, wat vroege herkenning bemoeilijkt. Bij een acute hepatitis C treden de eerste symptomen ongeveer een tot drie maanden op:

Bron: eigen presentatie afgeleid van MedlinePlus, 2024

Helaas treden bij een chronische hepatitis C-infectie de symptomen pas op wanneer de ziekte al ver gevorderd is en complicaties ontstaan. Een hepatitis C-voorzorgsonderzoek is daarom absoluut aan te raden. Tot de symptomen die wijzen op een gevorderde langdurige infectie behoren oedemen (vochtophopingen in de ledematen), ascites (gezwollen buik met vochtophopingen) en onverwacht gewichtsverlies (MedlinePlus, 2024).

Hoe wordt hepatitis C gediagnosticeerd?

Hepatitis C wordt doorgaans gediagnosticeerd met een bloedtest (anti-HCV-test), waarbij op antilichamen tegen het hepatitis C-virus wordt getest. Een positieve testuitslag kan zowel op een eerdere als op een huidige infectie duiden. Als de test positief is, worden verdere tests uitgevoerd om een actieve infectie te bevestigen. Dit is belangrijk omdat bij ongeveer 30% van de mensen die met het hepatitis C-virus (HCV) zijn geïnfecteerd, de infectie geneest door een sterke reactie van het immuunsysteem. Deze mensen hebben HCV-antilichamen in hun bloed, maar hebben geen behandeling nodig. Voor dit doel wordt een hepatitis C-virus-RNA-test gebruikt, die de aanwezigheid van het virale erfgoed in het bloed aantoont.

Afhankelijk van de gezondheidstoestand, symptomen en medisch advies zijn er meer diagnostische procedures om vast te stellen hoe ernstig de lever al beschadigd is. Dit omvat bijvoorbeeld een leverfunctietest of een leverbiopsie (afname en onderzoek van een monster van leverweefsel) (WHO, 2024).

Wie lopen er risico op hepatitis C?

Personen die een hoger risico lopen om besmet te raken met hepatitis C zijn onder andere mensen die:

• drugs injecteren en hun spullen niet goed schoonmaken.
• voor juli 1992 een bloedtransfusie of orgaantransplantatie hebben ontvangen.
• nierdialyse ondergaan.
• vanwege hun beroep in contact zijn gekomen met bloed of besmette naalden (medisch personeel).
• tatoeages of lichaamspiercings hebben.
• in gevangenissen hebben gewerkt of geleefd.
• geboren zijn uit een moeder met hepatitis C.
• besmet zijn met HIV.
• in de laatste zes maanden meer dan één seksuele partner hebben gehad of een voorgeschiedenis met seksueel overdraagbare aandoeningen hebben.
• mannen die seks hebben of hadden met mannen.

Bron: CDC, 2023

Wil je zelf een overzicht krijgen?

Naast hepatitis C brengt ook hepatitis B aanzienlijke risico’s met zich mee voor de lever en de algemene gezondheid. Hepatitis B wordt overgedragen door bloed en besmette lichaamsvloeistoffen en is zeer besmettelijk, vooral door seksueel contact. Een test is vooral aan te raden als je onbeschermde seks hebt gehad of vaak van seksuele partner wisselt, om mogelijke leverschade vroegtijdig te herkennen. Naast een leverfunctietest biedt Homed-IQ ook een speciale hepatitis B-test aan, waarmee het hepatitis B-virus in het bloed kan worden aangetoond.

Geneesbaarheid en behandeling van hepatitis C

Hepatitis C is tegenwoordig goed te behandelen met antivirale medicijnen (DAA). In ongeveer 90% van de gevallen helpen deze medicijnen om de infectie te genezen, wat echter niet betekent dat je je niet opnieuw kunt infecteren. Hoewel er vaccins zijn voor hepatitis A en B, is dit voor hepatitis C nog niet het geval. Hoewel de aard en duur van de behandeling van persoon tot persoon kunnen verschillen, duurt de medicamenteuze therapie meestal ongeveer 8-12 weken. De behandeling gaat vaak gepaard met veranderingen in levensstijl, zoals het verminderen van alcoholconsumptie, veilige sekspraktijken, om verdere belasting van de lever te voorkomen (NHS, 2021).

Een vergevorderde hepatitis C-infectie die heeft geleid tot ernstige leverschade of cirrose kan intensievere medische behandeling vereisen en in sommige gevallen een levertransplantatie nodig hebben (Cleveland Clinic, 2022).

Samenvatting

Hepatitis C is een virusinfectie die voornamelijk de lever aantast en zowel in acute als chronische vorm voorkomt. Het wordt overgedragen via bloed-op-bloed contact, bijvoorbeeld door het gezamenlijk gebruik van spuiten of door onjuist gesteriliseerde medische apparatuur. Bij veel mensen verschijnen in eerste instantie geen symptomen, wat vroege detectie bemoeilijkt. Langetermijngevolgen kunnen ernstige leverschade zijn, zoals cirrose en kanker. De moderne behandeling met antivirale medicijnen heeft hoge genezingspercentages, maar er is momenteel geen vaccin tegen hepatitis C.

Bronnen

Clinical Overview of Hepatitis C | Hepatitis C. (2023, November 7). CDC. Retrieved June 26, 2024, from https://www.cdc.gov/hepatitis-c/hcp/clinical-overview/index.html

Facts about hepatitis C. (2017, June 26). European Centre for Disease Prevention and Control. Retrieved June 26, 2024, from https://www.ecdc.europa.eu/en/hepatitis-c/facts

Hepatitis C. (2024, April 9). World Health Organization (WHO). Retrieved June 26, 2024, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-c

Hepatitis C | HCV. (n.d.). MedlinePlus. Retrieved June 26, 2024, from https://medlineplus.gov/hepatitisc.html

Hepatitis C – Symptoms and causes. (2023, August 23). Mayo Clinic. Retrieved June 26, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hepatitis-c/symptoms-causes/syc-20354278

Hepatitis C: Symptoms, What it Is, Transmission & Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved June 26, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15664-hepatitis-c

Hepatitis C – Treatment. (n.d.). NHS. Retrieved June 26, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/hepatitis-c/treatment/

Khatri, M. (2022, December 16). Hepatitis C Transmission: How Hep C Is Spread & Contracted. WebMD. Retrieved June 26, 2024, from https://www.webmd.com/hepatitis/hepatitis-c-protecting-others