Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Gamma GT is een bloedwaarde die met een simpele vingerprik thuis te meten is. Deze bloedwaarde is onder meer belangrijk om te onderzoeken of er een probleem met de lever is. Homed-IQ biedt meerdere soorten thuistesten aan, waarbij aan de hand van een vingerprik de Gamma GT waarde is vast te stellen. Bijvoorbeeld met de leverwaarden bloedonderzoek, maar ook met de lever- en nierfunctie test.
Wat is de Gamma GT waarde?
De Gamma GT waarde ofwel gamma-glutamyltransferase (GGT) staat voor de bloedwaarde van een belangrijk enzym. Gamma GT is als enzym belangrijk omdat het voedingsstoffen omzet in stoffen die het lichaam gebruikt (Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde, 2016). Er is doorgaans sprake van een beperkte hoeveelheid die aanwezig is in het hele lichaam, waarbij de lever en nieren er het meest bij betrokken zijn. Hierdoor vindt een Gamma GT test dan ook plaats als onderdeel van een levertest of lever- en nierfunctietest. De uitslag van de waarde geeft een indicatie of je lever wel of niet goed functioneert.
Waarom is Gamma GT belangrijk?
Gamma GT wordt in de lever aangemaakt om een bijdrage te leveren aan de omzetting en vertering van voedingsstoffen. Op het moment dat de lever niet meer goed functioneert, is dat onder meer vast te stellen aan de hand van de GGT-waarde. Overigens gebeurt dit in combinatie met onder meer het testen van ALAT en ASAT bij een levertest. Een beschadigde lever kan voor gezondheidsklachten zorgen en bij ernstige leverbeschadiging kan er zelfs een levertransplantatie nodig zijn. Indien er sprake is van beschadiging aan de lever, functioneert de Gamma GT waarde als indicator voor het bepalen van deze schade.
Gamma GT-waarden
De volgende tabel geeft een overzicht van het normale bereik van Gamma GT-waarden:
| Leeftijd | Normaal Gamma-GT-waardebereik (U/l) |
| Zuigelingen (6 maanden) | < 231 U/l |
| Zuigelingen (7-12 maanden) | < 39 U/l |
| Kinderen (1-3 maanden) | < 20 U/l |
| Kinderen (4-6 jaar) | < 26 U/l |
| Kinderen (7-12 jaar) | < 19 U/l |
| Tieners (13-17 jaar) | < 52 U/l (mannen) en < 38 U/l (vrouwen) |
| Volwassenen (>18 jaar) | 10-66 U/l (mannen) en 5-39 U/l (vrouwen) |
Wat zijn normale Gamma GT waarden?
Bij normaalwaarden of referentiewaarden is erbij dit enzym een onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen. Voor mannen geldt een referentiewaarde van <66 U/L. Voor vrouwen ligt de referentiewaarde lager, namelijk tussen <39 U/L.
Wat is verhoogd Gamma GT?
Gamma GT is te hoog als het de streefwaarden overschrijdt. Gebaseerd op de standaard streefwaarden die de meeste laboratoria gebruiken, is Gamma GT te hoog als het hoger is dan 66 U/L bij mannen en 39 U/L bij vrouwen. Het is echter mogelijk dat een individu een GGT waarde heeft die iets boven deze streefwaarden ligt zonder werkelijke leverschade. In dat geval zijn verdere tests en begeleiding door een arts nodig.
Gamma GT testen
Door je Gamma GT waarde te testen krijg je inzicht in het functioneren van je lever en kom je erachter of er eventueel sprake is van een leverbeschadiging. De test van Homed-IQ is gemakkelijk thuis te doen door met een vingerprikje een beetje bloed af te nemen. Er vindt vervolgens een analyse van de bloedwaarde plaats door een gecertificeerd laboratorium om de Gamma GT waarde te bepalen. Hieruit blijkt of er sprake is van een normaalwaarde, een licht verhoogde waarde of een sterk verhoogde waarde.
De oorzaken van een te hoge Gamma GT waarde
Er zijn een aantal oorzaken aan te wijzen voor een te hoge Gamma GT waarde, waarbij er mogelijk sprake is van een aandoening aan de lever of galwegen. Bij een licht verhoogde waarde, geldt dat er een aantal aanwijsbare factoren van toepassing zijn, zoals alcoholgebruik, medicijngebruik, extreem overgewicht en leververvetting. Bij een sterk verhoogde waarde, geldt dat alcoholmisbruik mogelijk een oorzaak is, maar er kan ook sprake zijn van een belemmering om galvloeistof af te voeren (Maag Lever Darm Stichting, 2013). Bijvoorbeeld bij een vernauwing aan de galwegen of door galstenen. Zo zijn er nog een aantal andere oorzaken aan te wijzen voor een te hoge waarde:
- Ouderdom
- Hartinfarct of herseninfarct
- Diabetes
- Epilepsie
Zijn er ziektes gerelateerd aan Gamma GT?
Er zijn verschillende ziektes te relateren aan Gamma GT. De waarde kan bijvoorbeeld stijgen bij een aandoening of ziekte als diabetes en epilepsie. Ook hart- en vaataandoeningen vormen wat dat betreft een risico, want een hartinfarct of herseninfarct kunnen de GGT waarde ook hoger laten uitkomen dan de normaalwaarde. Daarnaast is levercirrose een aandoening die onder meer kan ontstaan door een alcoholverslaving.
Wat als de Gamma GT te hoog is?
Het kan zijn dat er meerdere symptomen waarneembaar zijn op het moment dat Gamma GT te hoog is. Overigens hoeven deze symptomen zich niet altijd voor te doen, want het komt ook voor dat er bij leverbeschadiging in het beginstadium helemaal geen symptomen aanwezig zijn. Indien er zich symptomen voordoen bij een te hoge Gamma GT, dan geldt doorgaans dat er sprake is van:
- Algeheel zwaktegevoel
- Vermoeidheid
- Afnemende eetlust
- Misselijkheid en buikpijn
- Geel gelaat of geel oogwit
Hoe verlaag ik mijn Gamma GT?
Er zijn meerdere manieren om Gamma GT te verlagen. Het is dan wel belangrijk om eerst de oorzaak te weten, want met het aanpakken van de oorzaak is de waarde te verlagen. Als je bijvoorbeeld te vaak en teveel alcohol drinkt, dan zorgt het stoppen daarmee voor een verlaging van de GGT waarde. De waarde kan zelfs na een paar weken al met de helft gezakt zijn. Doorgaans is na een drietal maanden de waarde dan weer op een normaal niveau aangekomen. Bij extreem overgewicht biedt afvallen uitkomst om de waarde te verminderen. Indien er een aandoening of ziekte aan ten grondslag ligt, zoals diabetes of epilepsie, is het aan te raden contact op te nemen met je huisarts.
