Creatinine is een afvalproduct van de afbraak van spierweefsel. Het wordt door de nieren uit het bloed gefilterd en via de urine uitgescheiden. Het meten van het creatininegehalte in het bloed en de urine helpt om de nierfunctie te beoordelen. Normale waarden in het bloed zijn 65-120 µmol/L (0,74-1,35 mg/dL) voor mannen en 52-92 µmol/L (0,59-1,04 mg/dL) voor vrouwen, terwijl ze in de urine 1768-28.000 µmol/L (20-320 mg/dL) voor mannen en 1768-24.300 µmol/L (20-275 mg/dL) voor vrouwen zijn.

Nieren hebben in het lichaam een belangrijke functie, zoals voor het aanmaken van hormonen, het voorzien in een optimale vochthuishouding en het filteren van afvalstoffen. Met de Lever- en nierfunctietest van Homed-IQ kom je erachter hoe het is gesteld met je nierfunctie. De test meet verschillende waardes, waaronder je creatinine waarde.

Wat is creatinine?

Creatinine, ook wel bekend als kreatinine, is een afbraakproduct dat in de spieren wordt gevormd en met een gelijkmatige snelheid wordt produceert. Hierna komt creatinine in je bloed terecht en wordt het in de nieren gefilterd en afgebroken. Hiervan wordt een klein deel uitgescheiden. Hierdoor ontstaat een balansspiegel in het bloed, die bepaald wordt door de snelheid van productie in de spieren en afbraak in en uitscheiding door de nieren (De Prostaatkliniek).

Wat zegt creatinine waarde?

De creatinine waarde geeft inzicht in het functioneren van de nieren in ons lichaam. Er is een constante concentratie van creatinine in het bloed aanwezig. Daarom is de creatinine waarde een prima indicator om vast te stellen of de nieren goed functioneren. De hoeveelheid afvalstoffen in het bloed bepalen hoe het met je nierfunctie is gesteld. De creatinine waarde bepaalt daarbij de hoeveelheid afvalstoffen die zich in het bloed bevinden. Met deze waarde is te schatten wat de hoeveelheid bloed is die de nieren per minuut filteren (eGFR) (Gezondheid en Wetenschap, 2018).

Wat is een normale creatinine waarde?

Creatinine kan zowel in het bloed als in de urine worden gemeten, hetzij via een eenvoudige urinemonster of als onderdeel van een 24-uurs urinemonster. Hierbij wordt de hoeveelheid creatinine in de urine die binnen 24 uur wordt uitgescheiden en verzameld, bepaald. De bijbehorende normale waarden zijn in de tabel te vinden. Zowel µmol/L als mg/dL worden gegeven, omdat verschillende regio’s en laboratoria verschillende meeteenheden gebruiken.

De normale creatinine waarde verschilt per persoon, waarbij er bij mannen meestal sprake is van een hogere creatininespiegel in het bloed dan bij vrouwen. Dat komt doordat mannen over meer skeletspieren beschikken. Zo geldt ook dat een persoon met meer spieren een hogere creatinine waarde heeft dan een persoon met minder spieropbouw.

Hoe hoog kan creatinine in de urine zijn?

Creatinine in de urine kan bij mannen oplopen tot 320 mg/dL (2830 µmol/L) en bij vrouwen tot 275 mg/dL (2430 µmol/L) in een willekeurig urinemonster. Bij een 24-uurs urinetest kunnen de waarden oplopen tot 2,5 g/24u (22 mmol/24u) voor mannen en 2,0 g/24u (18 mmol/24u) voor vrouwen.

Wat betekent een laag creatinine?

Een laag creatininegehalte in het bloed wijst meestal op een verminderde spiermassa, omdat creatinine een afvalproduct is van de spierstofwisseling. Dit wordt vaak gezien bij mensen met spierafbraak, ouderen of mensen die lijden aan ondervoeding. Het kan ook een indicatie zijn van ernstige leverziekte, waarbij de creatinineproductie verminderd is door een verminderde leverfunctie. In sommige gevallen kan zwangerschap het creatininegehalte verlagen (Dutch Journal of Medicine, 1990).

Een laag creatininegehalte in de urine wijst meestal op een verminderde nierfunctie of een slechte filtratieprestaties. Het kan zijn dat de nieren niet genoeg creatinine uit de bloedbaan verwijderen, wat kan wijzen op chronische nierziekte. Een laag creatininegehalte in de urine kan ook optreden als de urine te verdund is, vaak door overmatige vochtinname of bepaalde medicijnen die de urineproductie verhogen.

Wat zegt een hoog creatininegehalte?

Een hoog creatininegehalte in het bloed is meestal een waarschuwingsteken van nierproblemen of schade. De nieren zijn verantwoordelijk voor het filteren van afvalstoffen zoals creatinine uit het bloed, en verhoogde niveaus geven aan dat ze deze functie niet goed vervullen. Chronische nierziekte, acute nierschade of aandoeningen zoals hoge bloeddruk en diabetes kunnen leiden tot aanhoudend hoge creatininewaarden. Andere oorzaken zijn een gebrek aan vocht, wat leidt tot een ophoping van creatinine in het bloed, of een eiwitrijk dieet, dat het creatininegehalte tijdelijk kan verhogen. Direct medisch ingrijpen is nodig om de ernst en de onderliggende oorzaak van het verhoogde creatininegehalte vast te stellen.

Een hoog creatininegehalte in de urine kan voorkomen wanneer de nieren grote hoeveelheden creatinine uitscheiden, wat kan wijzen op overmatige spierafbraak of een hoge eiwitinname. Het kan ook het gevolg zijn van uitdroging, waarbij de urine is verrijkt met afvalstoffen zoals creatinine. Bij atleten of mensen met veel spiermassa kan een hoog creatininegehalte in de urine normaal zijn, omdat de spierstofwisseling van nature meer creatinine produceert. Aanhoudend hoge niveaus kunnen echter ook duiden op een overbelasting van de nieren of een onderliggende stofwisselingsstoornis, dus het is belangrijk om de oorzaak te onderzoeken met aanvullende tests.

Creatinine testen

Het testen van de creatininespiegel geeft een beeld van jouw nierfunctie. Met de Lever- en Nierfunctietest van Homed-IQ kun je je creatinineniveaus en andere belangrijke waarden vanuit huis meten. De vingerprik en urinetest biedt inzicht in de volgende waarden: ALT, AST, GammaGT, Bilirubine, Albumine, Creatinine, eGFR en Alkalische Fosfatase. Op deze manier krijg je een zo volledig mogelijk beeld van zowel je nieren als je lever. Het voordeel van creatinine testen met een thuistest is dat je niet naar de huisarts hoeft. De analyse van de creatinine waarde en andere gehaltes vindt plaats in een gecertificeerd laboratorium.

De oorzaken van een te hoge creatinine waarde

Een te hoge creatinine waarde kent verschillende oorzaken. Bijvoorbeeld een sportblessure die spierschade veroorzaakte, of nierstenen. Een verminderde nierfunctie kan ook worden veroorzaakt door prostaatproblemen, bacteriële infecties die leiden tot nierontsteking of complicaties als gevolg van diabetes. Het is ook mogelijk dat het gebruik van bepaalde medicijnen de nierfunctie vermindert.

Zijn er ziektes gerelateerd aan creatinine?

Er zijn verschillende ziektes aan creatinine gerelateerd, zoals diabetes. Ook een te hoge bloeddruk heeft invloed op het functioneren van de nieren. Daarnaast zijn er meerdere nierziekten die tot nierfalen leiden, waardoor het creatininegehalte stijgt.

De gevolgen van een te hoge creatininewaarde

Er zijn niet altijd symptomen merkbaar als de waarde van creatinine hoger is dan de normaalwaarde. In het beginstadium van schade aan de nieren of lever zijn er meestal geen symptomen waarneembaar. In een later stadium kun je last krijgen van:

• Jeuk
• Misselijkheid
• Vermoeidheid
• Verlaagde immuniteit

Hoe krijg ik mijn creatinine omlaag?

De creatinine waarde is op verschillende manieren omlaag te krijgen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een oorzaak als hoge bloeddruk te bestrijden. In dat geval is het belangrijk om zout zoveel mogelijk uit je voedingspatroon te schrappen. Om de bloeddruk te verlagen kan je huisarts ook medicijnen voorschrijven. Stoppen met roken kan ook bijdragen aan het omlaag krijgen van creatinine. Bij overgewicht is het belangrijk om af te vallen. Daarnaast is het aan te raden om pijnstillers als NSAID’s niet te gebruiken, want deze hebben een negatief effect op de nierfunctie (Nierstichting).

Tip: lees ook ons artikel “Wat zijn nierbiomarkers en wat kunnen ze mij vertellen over mijn gezondheid?“