Alles over de bloedsuikerwaarden 

Bloedsuiker, of glucose, is de belangrijkste suiker in het bloed van mensen en andere dieren. Glucose komt uit het voedsel dat we eten en is een belangrijke energiebron voor ons lichaam. Het behouden van een normale bloedsuikerwaarde is belangrijk voor een goede gezondheid, maar bepaalde leefgewoonten en ziekten kunnen ervoor zorgen dat de bloedsuikerwaarde te hoog of te laag is. In dit artikel gaan we dieper in op wat de bloedsuikerwaarde precies is, hoe hij wordt gemeten en waarom het belangrijk is hem in de gaten te houden. We bespreken ook de normale bloedsuikerwaarde en welke stappen je moet nemen als je bloedsuiker buiten het normale bereik valt. Lees verder voor meer informatie over de bloedsuikerwaarde en hoe je deze kunt reguleren.

Wat is de bloedsuikerwaarde?

De bloedsuikerwaarde is de concentratie glucose (suiker) in het bloed. Je bloedsuikerwaarde verandert in de loop van de dag, afhankelijk van wat je eet en drinkt. Aangezien glucose de belangrijkste energiebron van het lichaam is, heeft de mens een minimale bloedsuikerwaarde nodig om normaal te kunnen functioneren. Omgekeerd kan te veel suiker in het bloed na verloop van tijd de bloedvaten beschadigen en gezondheidsproblemen veroorzaken zoals diabetes, nierziekten of hartziekten (CDC, 2022).

Wie moet zijn bloedsuikerwaarde meten?

Mensen met diabetes

Als je diabetes hebt, is het belangrijk om regelmatig je bloedsuiker te meten om ervoor te zorgen dat deze goed wordt reguleert. Diabetes is een aandoening waarbij er te veel glucose (suiker) in het bloed zit. Diabetes treedt op wanneer het lichaam geen insuline produceert of het niet goed kan gebruiken (CDC, 2022). Insuline is een hormoon dat glucose in het bloed verplaatst naar de lichaamscellen om energie te produceren. Zonder voldoende insuline of een weerstand ertegen hoopt glucose zich op in het bloed, waardoor een hoge bloedsuiker ontstaat. Er zijn twee soorten diabetes: type 1 en type 2.

Diabetes type 1: Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam geen insuline produceert. Mensen met diabetes type 1 moeten levenslang insuline nemen om hun bloedsuiker onder controle te houden, via injecties of een insulinepomp. Diabetes type 1 ontstaat meestal op jonge leeftijd, maar kan ook bij volwassenen worden vastgesteld.

Diabetes type 2: Diabetes type 2 ontstaat wanneer het lichaam onvoldoende insuline produceert of niet goed gebruikt. In tegenstelling tot diabetes type 1 is het mogelijk diabetes type 2 zonder insuline te reguleren door veranderingen in leefstijl, zoals afvallen, een ander dieet en meer beweging.

Mensen zonder diabetes

Diabetes kan zich geleidelijk ontwikkelen en mensen merken soms niet dat ze het hebben totdat er ernstige symptomen optreden. Mensen die geen diabetes hebben maar wel risico lopen, kunnen hun bloedsuiker regelmatig controleren om er zeker van te zijn dat deze binnen een gezond bereik ligt (CDC, 2022). Risicofactoren voor diabetes type 2 zijn onder andere:

• Overgewicht
• In het stadium van prediabetes zitten
• Boven de 45 jaar zijn
• Een ouder, broer of zus hebben met diabetes type 2
• Zwangerschapsdiabetes (op dit moment of in het verleden)
• Inactiviteit
• Bepaalde etnische achtergronden, waaronder: Zwart, Turks, Zuid-Aziatisch of Marokkaans. Bepaalde etniciteiten lopen een hoger risico om op jongere leeftijd diabetes type 2 te ontwikkelen.

Bron: Thuisarts, 2021, CDC, 2022

Terwijl diabetes type 1 niet kan worden voorkomen, kan diabetes type 2 worden voorkomen door licht verhoogde bloedsuikers op te sporen en veranderingen in leefstijl aan te brengen voordat diabetes optreedt (pre-diabetes). Het meten van de bloedsuikerwaarde bij niet-diabetici kan ook helpen om diabetes te diagnosticeren die nog geen merkbare symptomen heeft veroorzaakt, zodat de behandeling kan beginnen voordat er complicaties optreden.

Hoe meet je de bloedsuikerwaarde?

Er zijn verschillende soorten bloedsuikertesten die kunnen worden gebruikt om diabetes vast te stellen of te controleren. Het is belangrijk dat mensen met diabetes regelmatig hun bloedsuikerwaarde meten om er zeker van te zijn dat hun diabetes goed onder controle is.

Zelf de bloedsuiker testen

Mensen met diabetes moeten soms meerdere keren per dag hun bloedsuiker controleren, afhankelijk van hun type diabetes en hun behandelplan. Het zelf controleren van de bloedsuiker helpt mensen met diabetes te begrijpen hoe hun lichaam reageert op voedsel, lichaamsbeweging en medicijnen en ervoor te zorgen dat hun bloedsuiker binnen een gezond bereik blijft. Bloedsuikercontrole kan worden gedaan met een bloedsuikermeter, die het suikergehalte meet in een kleine hoeveelheid bloed, meestal uit de vingertop. Een continue glucose monitor (CGM) kan ook worden gebruikt om de bloedsuiker te meten. CGMs zijn apparaten die op de huid worden gedragen en waarmee de bloedsuikerwaarde continu kan worden gemeten zonder dat er in de vinger hoeft te worden geprikt (CDC, 2022).

Nuchtere bloedsuiker test

Een nuchtere bloedsuiker test kan worden gebruikt om diabetes vast te stellen en wordt uitgevoerd na 8-12 uur niet eten of drinken (behalve water), meestal na een nacht (Cleveland Clinic, 2021). Deze test wordt uitgevoerd door een zorgverlener en omvat het nemen van een bloedmonster uit de vingertop of ader. Een nuchtere bloedsuikerwaarde van 7,0 mmol/l (126 ng/dl) of meer wijst op diabetes. Een waarde tussen 6,1 en 6,9 mmol/l wijst op pre-diabetes (Mayo Clinic, 2022).

Glucose tolerantie test

Een glucose tolerantie test meet de bloedsuikerwaarde voor en na het drinken van een vloeistof die glucose bevat. Deze test kan worden gebruikt om diabetes of zwangerschapsdiabetes vast te stellen. Bij de test wordt de bloedsuiker gemeten bij het vasten (8-12 uur niets anders gegeten of gedronken dan water), gevolgd door het meten van de bloedsuiker 1, 2 of 3 uur na het drinken van de glucose vloeistof (Mayo Clinic, 2023). De bloedsuiker die bij deze test op diabetes wijst, hangt af van het tijdstip waarop de meting wordt verricht en of je al dan niet zwanger bent.

Willekeurige bloedsuikertest (niet op nuchtere basis)

Deze test meet je bloedsuiker op het moment dat je wordt getest en kan worden gebruikt om diabetes vast te stellen. Je hoeft voor deze test niet te vasten (niet nuchter te blijven). Een bloedsuikerwaarde, gemeten op niet nuchtere basis, van meer dan 11 mmol/l (200 ng/dl) wijst op diabetes (Mayo Clinic, 2023).

HbA1c-test

Een HbA1c-test meet de gemiddelde bloedsuikerwaarde over de afgelopen 2-3 maanden. Deze test kan worden gebruikt om mensen met diabetes te diagnosticeren en te controleren. HbA1c staat voor geglycosyleerd hemoglobine, ofwel hemoglobine met een laagje glucose. HbA1c ontstaat wanneer glucose zich hecht aan de rode bloedcellen in het lichaam. Hoe meer glucose in het bloed, hoe meer HbA1c wordt geproduceerd.

Aangezien rode bloedcellen een levensduur hebben van ongeveer 3 maanden en zich voortdurend vernieuwen in het lichaam, geeft het testresultaat aan of je gemiddelde bloedglucosewaarde over de afgelopen ~3 maanden binnen of buiten de grenswaarden ligt. Een HbA1c-waarde van meer dan 7,0% kan wijzen op diabetes. Voor mensen met diabetes ligt een streefwaarde voor het HbA1c meestal rond de 7%, maar dit kan afhangen van andere factoren zoals leeftijd. De arts kan je helpen een persoonlijk HbA1c-doel vast te stellen (CDC, 2022).

Het is mogelijk om je HbA1c-niveau thuis te controleren met de Bloedsuiker Test van Homed-IQ. Deze bloedtest houdt in dat er een bloedmonster via een vingerprik wordt afgenomen en naar een laboratorium wordt gestuurd voor analyse.

Bij welke bloedsuikerwaarde heb je diabetes?

De bloedsuikerwaarde die wijst op diabetes hangt af van het type test dat wordt gebruikt. Een nuchtere bloedsuikerwaarde van 7 mmol/l (126 ng/dl) of hoger, of een willekeurige bloedsuikerwaarde van 11,1 mmol/l (200 ng/dl) of hoger kan wijzen op diabetes. Een HbA1c-gehalte van meer dan 7% kan ook wijzen op diabetes.

Meestal is er meer dan één test nodig om diabetes vast te stellen. Vermoed je dat je diabetes hebt? Ga naar je dokter voor verder advies en onderzoek.

Wat is mmol/l en ng/ml?

Mmol/l staat voor millimol per liter en is een eenheid voor de concentratie van stoffen in een hoeveelheid vloeistof. Afhankelijk van het land wordt mmol/l of mg/dl (milligram per deciliter) gebruikt om bloedsuikermetingen uit te drukken. Een bloedsuikerwaarde van 5 mmol/l betekent bijvoorbeeld dat er 5 millimol glucose (suiker) per liter bloed is, of 90 milligram per deciliter bloed.

Wat is een gezonde bloedsuikerwaarde?

Een gezonde bloedsuikerwaarde (voor een niet-diabeticus) is over het algemeen minder dan 5,6 mmol/l na het vasten en minder dan 7,8 mmol/l 1,5 tot 2 uur na een maaltijd (Mayo Clinic, 2022). De afkappunten voor de diagnose van diabetes kunnen variëren en de testresultaten moeten door een arts worden geïnterpreteerd. Een hoge bloedsuikerwaarde (hyperglykemie) kan wijzen op diabetes.

Wat moet je doen als je een hoge bloedsuikerwaarde hebt?

Als je diabetes hebt, is het belangrijk dat je bloedsuikerwaarde niet te hoog wordt. Neem het volgende in acht:

• Overleg met je behandelend arts: Je arts kan advies geven over hoe je je bloedsuiker in de loop van de tijd kunt reguleren en je insulinedosis zo nodig kunt aanpassen.
• Controleer je bloedsuiker: Controleer je bloedsuiker regelmatig en bespreek eventuele veranderingen met je arts.
• Neem medicatie zoals voorgeschreven: Zorg ervoor dat je medicatie inneemt zoals voorgeschreven door je arts of zorgteam.
• Drink niet-suikervrije vloeistoffen: Uitdroging kan een hoge bloedsuiker veroorzaken.
• Controleer de hoeveelheid suikerhoudende of zetmeelrijke voedingsmiddelen die je eet: Deze voedingsmiddelen bevatten veel koolhydraten en kunnen snelle pieken in de bloedsuikerwaarde veroorzaken.
• Beweeg regelmatig: Probeer elke dag een lichte fysieke handeling in je routine op te nemen, zoals wandelen, fietsen of zwemmen.

Bron: NHS, 2023

Het is belangrijk te onthouden dat een hoge bloedsuiker gedurende een lange periode schade kan toebrengen aan organen en weefsels. Als je bloedsuiker hoog is, is het belangrijk om met je arts te bespreken hoe je je bloedsuikerwaarde het beste kunt reguleren. Terwijl sommige mensen hun bloedsuiker onder controle kunnen houden met veranderingen in levensstijl zoals dieet en lichaamsbeweging, hebben anderen medicijnen nodig om een gezonde bloedsuikerwaarde te behouden.

Wat moet je doen als je een lage bloedsuikerwaarde hebt?

Lage bloedsuiker of hypoglykemie treedt op wanneer je bloedsuikerwaarde te laag wordt. Het kan vooral mensen met diabetes beïnvloeden die insuline gebruiken. Een lage bloedsuikerwaarde kan gevaarlijk zijn en het is belangrijk om onmiddellijk actie te ondernemen om deze te verhogen. Hieronder staan enkele stappen die je kunt nemen:

• Eet of drink snelwerkende koolhydraten: Snelwerkende koolhydraten bevatten suiker, honing, glucose tabletten, sap, snoep, of niet-dieet frisdrank.
• Controleer de bloedsuikerwaarde: Controleer je bloedsuiker 10 minuten na het nuttigen van de snelwerkende koolhydraten. Als er geen verandering is, neem dan meer snelwerkende koolhydraten en meet opnieuw na 10-15 minuten.
• Neem een snack of maaltijd: Zodra je bloedsuiker weer in het normale bereik is, moet je misschien een maaltijd of snack nemen die langzaam werkende koolhydraten bevat (zoals een snee brood of crackers met kaas) om een nieuwe daling van de bloedsuiker te voorkomen.
• Overleg met je arts: Als je een ernstig lage bloedsuiker hebt gehad of meerdere voorvallen van lage bloedsuiker vlak na elkaar, spreek dan met je arts. Mogelijk moet hij of zij wijzigingen aanbrengen in het zorgplan voor je diabetes.

Bron: NHS, 2020

Hoe kun je je bloedsuikerwaarde reguleren?

Het handhaven van een normale bloedsuikerwaarde is belangrijk om diabetes type 2 te voorkomen en ervoor te zorgen dat mensen met diabetes gezond blijven. Tips voor het beheren van je bloedsuiker zijn onder andere:

• Volg een gezond en evenwichtig dieet, met veel groenten, fruit, volkoren producten en eiwitrijk voedsel.
• Behoud een gezond gewicht
• Beweeg regelmatig
• Vermijd stress
• Meet regelmatig je bloedsuikerwaarde
• Eet op vaste tijden en sla geen maaltijden over
• Beperk alcohol, sap en frisdrank

Bron: CDC, 2022

Als je diabetes hebt, is het belangrijk om nauw samen te werken met je arts om je bloedsuikerwaarde onder controle te houden. Zo kun je complicaties in de toekomst voorkomen en een gezond en actief leven leiden.

Kortom, de bloedsuikerwaarde geeft aan hoeveel glucose er in het bloed aanwezig is en is een belangrijke indicator van onze gezondheid. Bloedsuiker kan op verschillende manieren worden gemeten en een bloedsuikertest kan worden gebruikt om diabetes vast te stellen of ervoor te zorgen dat de diabetes wordt gereguleerd. Een gezonde bloedsuikerwaarde kan worden bereikt door een gezonde en evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging, regelmatige bloedsuikermetingen en het gebruik van diabetes medicijnen zoals voorgeschreven.

Wil je thuis je gemiddelde bloedsuiker (HbA1c) meten? Probeer Homed-IQ’s Bloedsuiker Test.

Bronnen

All About Your A1C. (2018, August 21). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/managing-blood-sugar/a1c.html

Diabetes – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. (2023, January 20). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetes/diagnosis-treatment/drc-20371451

Diabetes Risk Factors. (2022, April 5). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/risk-factors.html

Fasting Blood Sugar: Screening Test for Diabetes. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21952-fasting-blood-sugar

Hyperglycaemia (high blood sugar). (2023). NHS Inform. https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/blood-and-lymph/hyperglycaemia-high-blood-sugar#:~:text=drink%20plenty%20of%20sugar%2Dfree,about%20how%20to%20do%20this

Manage Blood Sugar. (2021, April 28). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/manage-blood-sugar.html

Monitoring Your Blood Sugar. (2022, January 28). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/managing-blood-sugar/bloodglucosemonitoring.html

Prediabetes – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. (2022, November 19). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/prediabetes/diagnosis-treatment/drc-20355284

Prevent Diabetes Complications. (2022, November 3). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/problems.html

Thuisarts. (2021, November 22). Ik heb een verhoogde kans op diabetes type 2. Thuiarts. https://www.thuisarts.nl/diabetes-type-2/ik-heb-verhoogde-kans-op-diabetes-type-2

Website, N. (2022, September 16). Low blood sugar (hypoglycaemia). nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/low-blood-sugar-hypoglycaemia/

Wat is diabetes? (2022, July 7). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/diabetes.html#:~:text=With%20diabetes%2C%20your%20body%20doesn,vision%20loss%2C%20and%20kidney%20disease.