Helicobacter pylori is een bacterie die wereldwijd bij veel mensen voorkomt. Hoewel veel mensen die besmet zijn met Helicobacter pylori geen symptomen vertonen, kan de bacterie toch leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Lees verder als je meer wilt weten over de symptomen, diagnose en behandeling van Helicobacter pylori.

Wat is Helicobacter pylori?

Helicobacter pylori, vaak aangeduid als H. pylori, is een kleine bacterie die voornamelijk in de menselijke maag leeft. H. pylori is bijzonder omdat het een van de weinige bekende organismen is die kan overleven in de zeer zure omgeving van de maag (National Cancer Institute, 2023).

Wereldwijd is naar schatting de helft van de bevolking besmet met H. pylori, waarbij in ontwikkelingslanden een hogere prevalentie is vastgesteld. De infectie met H. pylori vindt meestal plaats in de kindertijd en kan een leven lang aanhouden als deze niet wordt behandeld (Hooi et al., 2017). Bovendien wordt een infectie met H. pylori in verband gebracht met een verscheidenheid aan maag-darmziekten (National Cancer Institute, 2023).

Hoe komt Helicobacter pylori in het lichaam terecht?

Hoewel het mechanisme van overdracht nog niet volledig duidelijk is, wordt vermoed dat H. pylori meestal wordt overgedragen door het consumeren van besmet voedsel en water of door nauw contact met een besmet persoon. Ook contact met besmette ontlasting is een potentiële route van overdracht (MedlinePlus, 2022).

Wie loopt risico op een H. pylori-infectie?

H. pylori-infecties zijn wijdverspreid en kunnen mensen van alle leeftijden treffen, ongeacht geslacht of afkomst. Toch zijn er bepaalde risicofactoren die de kans op een infectie vergroten:

1. Geografische locatie: In ontwikkelingslanden is de infectiegraad hoger, wat te wijten kan zijn aan minder schone leefomstandigheden en slechtere waterkwaliteit.
2. Leefomstandigheden: Personen die in overvolle woonsituaties leven, zijn ook vatbaarder voor een infectie.
3. Socio-economische status: Mensen met een lage sociaal-economische status lopen een verhoogd risico, wat ook te wijten kan zijn aan mogelijke slechtere leefomstandigheden.

Bron: Mayo Clinic, 2022, Hooi et al., 2017

Welke symptomen veroorzaakt een H. pylori-infectie?

Veel mensen die besmet zijn met H. pylori vertonen geen symptomen. Bij sommigen kunnen echter de volgende symptomen optreden:

• Misselijkheid of braken
• Winderigheid en een opgeblazen gevoel
• Pijn of brandend gevoel in de bovenbuik
• Verlies van eetlust of onverklaarbaar gewichtsverlies

Deze symptomen zijn zeer niet-specifiek en kunnen ook op andere aandoeningen wijzen. Daarom is het belangrijk om bij klachten een arts te raadplegen om de exacte oorzaak vast te stellen.

Bron: John Hopkins, 2023

Welke ziekten worden in verband gebracht met Helicobacter pylori?

H. pylori is verantwoordelijk voor een verscheidenheid aan maag-darmziekten, waaronder: Onder andere:

1. Chronische gastritis: Chronische gastritis is een langdurige ontsteking van het maagslijmvlies. H. pylori kan zich aan de maagcellen hechten en ontstekingsreacties veroorzaken die leiden tot beschadiging van het maagslijmvlies. Deze reactie kan jarenlang asymptomatisch blijven, maar ook tot ernstige problemen leiden (Mayo Clinic, 2022).
2. Maagzweren en twaalfvingerige darmzweren: Deze zweren ontstaan wanneer de beschermende slijmlaag van de maag of de twaalfvingerige darm beschadigd raakt. H. pylori kan deze zweren bevorderen door ontstekingen te veroorzaken en de beschermende slijmlaag van de maag of de twaalfvingerige darm te beschadigen (Suerbaum & Michetti, 2002).
3. Maagkanker: H. pylori wordt geassocieerd met maagkanker, omdat de chronische ontsteking en herhaalde celschade door H. pylori na verloop van tijd kunnen leiden tot de ontwikkeling van kankercellen. Personen met een H. pylori-infectie hebben een aanzienlijk verhoogd risico op maagkanker (National Institute of Cancer, 2023).

Hoe wordt een H. pylori-infectie vastgesteld?

Een H. pylori-infectie kan op verschillende manieren worden gediagnosticeerd, waaronder de volgende testen:

Ademtest: Bij een ademtest, ook wel ureum-ademtest genoemd, word je gevraagd een vloeistof te drinken die een specifieke stof bevat. Vervolgens moet je in een zakje uitademen, zodat het koolstofdioxidegehalte in de uitgeademde lucht kan worden gemeten. De stof is ureum. De H. pylori-bacteriën (indien aanwezig) breken de ureum in de oplossing die je hebt gedronken af en produceren daarbij koolstofdioxide in de uitgeademde lucht. Vijftien minuten na het drinken van de oplossing adem je uit in een tweede zakje. Als de hoeveelheid koolstofdioxide in de tweede monster hoger is dan in het eerste monster, is de test positief voor de aanwezigheid van H. pylori (Cleveland Clinic, 2020).

Bloedtest: Een bloedtest kan de aanwezigheid van antilichamen tegen H. pylori in het bloed van de patiënt detecteren. Deze methode is eenvoudig en kosteneffectief, maar kan geen onderscheid maken tussen actieve en eerdere infecties (MedlinePlus, 2021).

Stooltest:

1. Stool Antigeen Test. Dit is de meest voorkomende ontlastingstest om H. pylori op te sporen, waarbij wordt gezocht naar eiwitten (antigenen) die in verband worden gebracht met een H. pylori-infectie.
2. PCR Stooltest. Met een PCR-test (Polymerase Chain Reaction) kan een H. pylori-infectie in de ontlasting worden aangetoond. Deze test is echter duurder dan een ontlasting antigeen test en niet in alle medische faciliteiten beschikbaar (Mayo Clinic, 2022).

Gastroscopie: In sommige gevallen kan een arts een endoscopietest uitvoeren, ook bekend als een bovenste endoscopie. Deze test kan worden uitgevoerd om symptomen te onderzoeken die worden veroorzaakt door aandoeningen zoals een maagzweer of gastritis en die mogelijk te wijten zijn aan H. pylori. Tijdens het onderzoek wordt de maag en het eerste deel van de dunne darm (twaalfvingerige darm) onderzocht met behulp van een lang, flexibel buisje dat is uitgerust met een kleine camera (endoscoop) (Mayo Clinic, 2022).

Hoe wordt een H. pylori-infectie behandeld?

De behandeling van Helicobacter pylori-infecties is erop gericht de bacterie volledig uit het lichaam te verwijderen en daarmee het risico op maagzweren en andere ernstige complicaties te verminderen. De standaardbehandeling, die bekend staat als eradicatietherapie, omvat meestal het gelijktijdig gebruik van verschillende medicijnen:

1. Protonpompremmers (PPI’s): Deze medicijnen verminderen de hoeveelheid maagzuur die wordt geproduceerd. Het verminderen van de zuurproductie in de maag leidt tot een verminderde agressiviteit van het maagsap en dus tot een versnelde genezing van verwondingen in de maag.
2. Antibiotica: Gewoonlijk worden twee verschillende antibiotica voorgeschreven om de kans op effectieve uitroeiing van H. pylori te vergroten.
3. Bismutzouten (optioneel): In sommige gevallen kan een bismutzout (zoals bismutsubsalicylaat) worden toegevoegd. Dit medicijn beschermt het maagslijmvlies.

De behandeling duurt meestal 10-14 dagen, en na afloop van de behandeling kan na ongeveer 4 weken een vervolgtest worden uitgevoerd om te controleren of de infectie succesvol is geëlimineerd.

Bron: Mayo Clinic, 2022

Hoe kan ik mijn maag gezond houden?

Een gezonde maag is essentieel voor het algemeen welzijn. Hier zijn enkele praktische tips om een gezonde maag te bevorderen:

1. Evenwichtige voeding: Een uitgebalanceerd dieet met veel fruit, groenten en volle granen kan helpen om de maag gezond te houden. Deze voedingsmiddelen leveren vezels die de spijsvertering bevorderen en ontstekingen in het maagdarmkanaal kunnen voorkomen. Ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen moeten worden vermeden, terwijl ontstekingsremmende voedingsmiddelen zoals bessen of avocado kunnen helpen. Bovendien kunnen bepaalde soorten fruit en groenten fytonutriënten bevatten die de gezondheid van uw maag ondersteunen.
2. Hydratatie: Voldoende vochtinname is belangrijk voor de algehele gezondheid en met name voor de gezondheid van de spijsvertering. Water helpt voedsel door het spijsverteringssysteem te bewegen en kan het risico op obstipatie en andere spijsverteringsproblemen verminderen.
3. Alcohol en roken vermijden: Beide kunnen het maagslijmvlies irriteren en het risico op maagzweren en gastritis verhogen. Indien mogelijk moeten alcohol en roken worden vermeden of op zijn minst worden beperkt (Chuang, 2017).
4. Regelmatige lichaamsbeweging: Regelmatige lichamelijke activiteit kan de spijsverteringsfunctie verbeteren en het risico op obstipatie en andere spijsverteringsproblemen verminderen.
5. Stressmanagement: Chronische stress en een daarmee gepaard gaande hoge cortisolspiegel in het bloed kunnen de functie van het spijsverteringssysteem verstoren en leiden tot symptomen zoals maagpijn en een opgeblazen gevoel. Stressmanagementtechnieken zoals yoga, meditatie of diepe ademhalingsoefeningen kunnen helpen om het stressniveau en de cortisolspiegel te verlagen en de gezondheid van de maag te bevorderen.
6. Regelmatige medische controles: Reguliere gezondheidscontroles kunnen helpen om potentiële gezondheidsproblemen vroegtijdig te identificeren en te behandelen.
7. Goede hygiëne: H. pylori en andere maagdarmziekten worden vaak overgedragen via besmet voedsel en water. Om het risico te verkleinen, moet je regelmatig je handen wassen na toiletgebruik en voordat je voedsel bereidt.
8. Voorzichtig met medicijnen: Sommige medicijnen kunnen het maagslijmvlies irriteren. Als je regelmatig medicijnen gebruikt, bespreek dit dan met je arts om mogelijke risico’s te vermijden.

Houd er rekening mee dat deze tips algemeen advies zijn en niet zijn afgestemd op individuele gezondheidsbehoeften of aandoeningen. Het is altijd raadzaam om een arts te raadplegen voordat je veranderingen aanbrengt in je dieet, lichaamsbeweging of medicatie.

Bronnen: NHS, 2023; Klein, 2022

Samenvatting

H. pylori is een veel voorkomende bacterie die de maag kan infecteren en symptomen kan veroorzaken zoals misselijkheid, een opgeblazen gevoel en buikpijn. De diagnose wordt meestal gesteld door een ademtest, een bloedmonster of een ontlastingmonster. De behandeling bestaat uit een combinatie van antibiotica en maagzuurremmers. Een gezonde levensstijl kan helpen om je maag gezond te houden en het risico op een H. pylori-infectie te verkleinen.

Bronnen

Chuang, Y.-S., Wu, M.-C., & et al. (2017). Effects of alcohol consumption, cigarette smoking, and betel quid chewing on upper digestive diseases: a large cross-sectional study and meta-analysis. Oncotarget, 8(44), 78011-78022. https://www.oncotarget.com/article/20831/text/

Good foods to help your digestion. (n.d.). NHS. Retrieved June 15, 2023, from https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/digestive-health/good-foods-to-help-your-digestion/

Helicobacter Pylori. (n.d.). Johns Hopkins Medicine. Retrieved June 15, 2023, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/helicobacter-pylori

Helicobacter pylori (H. pylori) and Cancer – NCI. (2023, April 12). National Cancer Institute. Retrieved June 15, 2023, from https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/infectious-agents/h-pylori-fact-sheet

Helicobacter pylori (H. pylori) infection – Diagnosis and treatment. (2022, May 5). Mayo Clinic. Retrieved June 15, 2023, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/h-pylori/diagnosis-treatment/drc-20356177

Helicobacter Pylori (H. Pylori) Tests. (2021, March 3). MedlinePlus. Retrieved June 15, 2023, from https://medlineplus.gov/lab-tests/helicobacter-pylori-h-pylori-tests/

Hellström, P.M. (2006). This year’s Nobel Prize to gastroenterology: Robin Warren and Barry Marshall awarded for their discovery of Helicobacter pylori as pathogen in the gastrointestinal tract. World Journal of Gastroenterology, 12(19), 3126. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4124396/

Hooi, J. K.Y., & et al. (August). Global Prevalence of Helicobacter pylori Infection: Systematic Review and Meta-Analysis. Gastroenterology, 153(2), 420-429. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0016508517355312

H. pylori (Helicobacter pylori ) Breath Test: What is It, How is it Done. (2020, November 20). Cleveland Clinic. Retrieved June 15, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/5217-h-pylori-helicobacter-pylori-breath-test–urea-breath-test

Madison, A., & Kiecolt-Glaser, J. K. (2019). Stress, depression, diet, and the gut microbiota: human–bacteria interactions at the core of psychoneuroimmunology and nutrition. Current Opinion in Behavioral Sciences, 28, 105-110. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352154618301608?via%3Dihub

Suerbaum, S. (2002). HELICOBACTER PYLORI INFECTION. The New England Journal of Medicine, 347(15), 1175-1185. https://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMra020542Taylor, C., & Dix, M. (n.d.). Improve Gut Health: Recognize the Signs of an Unhealthy Gut. Healthline. Retrieved June 15, 2023, from https://www.healthline.com/health/gut-health#foods-for-gut-health