De meest voorkomende voedselallergieën

Voedselallergieën zijn een algemeen gezondheidsprobleem waar miljoenen mensen wereldwijd mee te maken hebben. Hoewel elk voedingsmiddel een allergie kan veroorzaken, worden de meeste voedselallergieën veroorzaakt door acht producten, die bekend staan als de belangrijkste voedselallergenen. Dit artikel geeft nuttige informatie over enkele van de meest voorkomende voedselallergieën, hoe je ermee om kunt gaan en hoe je een diagnose van een allergie kunt stellen.

Voedselallergieën begrijpen

Een allergie is een overreactie van het immuunsysteem op een stof die voor de meeste mensen ongevaarlijk is. Wanneer iemand allergisch is voor bepaald voedsel, beschouwt het immuunsysteem van het lichaam de eiwitten in dat voedsel als gevaarlijke indringers en zet het een aanval in. Deze reactie kan leiden tot verschillende symptomen, variërend van mild tot ernstig (NHS, 2021). Tijdens een allergische reactie veroorzaken IgE-antilichamen die specifiek zijn voor het allergeen een stortvloed van chemische stoffen die in het lichaam vrijkomen, waardoor de symptomen van allergieën zoals zwelling, jeuk, ademhalingsproblemen en netelroos ontstaan.

De geschatte levenslange prevalentie van voedselallergieën in Europa ligt tussen 0,1 en 6,0% van de bevolking (Nwaru et al., 2014). De prevalentie varieert echter sterk per geografische regio en wordt beïnvloed door factoren als genetica en blootstelling aan de omgeving. Voedselallergieën komen vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen en veel voedselallergieën lossen vanzelf op tijdens de kindertijd. Naar schatting heeft zes tot acht procent van de kinderen en drie procent van de volwassenen een voedselallergie (Mayo Clinic, 2021).

De meest voorkomende voedselallergieën

De meest voorkomende voedselallergenen zijn pinda’s, melk, eieren, vis, schaaldieren, tarwe, soja en noten. Deze acht voedingsmiddelen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 90% van alle voedselallergieën (FDA, 2023). Lees verder om meer te weten te komen over de acht meest voorkomende voedselallergenen.

Pinda-allergie

Pinda-allergie is één van de meest voorkomende voedselallergieën, vooral bij kinderen en is vaak voor het leven (FARE, 2021). Pinda’s zijn niet hetzelfde als noten (bijv. amandelen, cashewnoten of walnoten), want pinda’s behoren eigenlijk tot de familie van de peulvruchten. Allergische reacties op pinda’s kunnen ernstige en mogelijk levensbedreigende anafylaxie veroorzaken. Symptomen zijn huiduitslag, zwelling van het gezicht en de luchtwegen en spijsverteringsproblemen. Het vermijden van pinda’s en pindaproducten is cruciaal voor het beheersen van deze allergie, daarbij moeten mensen met een pinda-allergie altijd een epinefrine-injector (Epi-Pen) bij zich dragen voor het geval er anafylaxie optreedt.

Zuivelallergie

Een zuivelallergie is een immuunreactie op de eiwitten in koemelk. Het is één van de meest voorkomende allergieën bij kinderen, waar ongeveer 2-3% van de kinderen onder de drie jaar aan lijdt (FARE, 2021). Hoewel tot 75% van de kinderen een melkallergie ontgroeit, is het nog steeds één van de meest voorkomende voedselallergieën bij volwassenen. De symptomen kunnen variëren van mild, zoals netelroos en spijsverteringsproblemen, tot ernstig, zoals anafylaxie.

Het is cruciaal om een zuivelallergie te onderscheiden van lactose-intolerantie, een aandoening waarbij mensen het enzym missen om lactose, een suiker in melk, te verteren. Hoewel beide symptomen kunnen veroorzaken na het consumeren van melk, kan een zuivelallergie een ernstige levensbedreigende reactie veroorzaken, terwijl lactose-intolerantie dat niet kan. Bovendien kunnen mensen met lactose-intolerantie lactosevrije zuivelproducten consumeren of lactasetabletten gebruiken om zuivel te consumeren, terwijl mensen met een zuivelallergie het allergeen helemaal moeten vermijden.

Ei-allergie

Ei-allergie is een andere veel voorkomende allergie, vooral bij kinderen, hoewel velen deze allergie ontgroeien tegen de pubertijd (ACAAI, 2021). Ei-allergieën kunnen symptomen veroorzaken als huiduitslag, kortademigheid en maagpijn tot ernstige anafylaxie. Mensen met een allergie voor kippeneieren kunnen ook allergisch zijn voor andere soorten eieren, zoals eend en kwartel.

Mensen met een ei-allergie krijgen vaak het advies om ze helemaal te vermijden. Dit kan echter moeilijk zijn, omdat eieren een verborgen ingrediënt zijn in veel voedingsmiddelen. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn met voedingsmiddelen die sporen van eieren kunnen bevatten, zoals bepaalde gebakken producten, saladedressings of bewerkte voedingsmiddelen. Bepaalde vaccins kunnen ook ei-eiwit bevatten, waaronder gele koorts, hondsdolheid en griepvaccins (Bradley, 2022). Als je een ei-allergie hebt, spreek dan met je arts over welke vaccins je veilig kunt krijgen.

Visallergie

Visallergie is een allergische reactie op vissen met vinnen, zoals kabeljauw, heilbot, tonijn of zalm. Deze allergie komt vaak voor bij volwassenen en kan ernstige reacties veroorzaken (FARE, 2021). De symptomen verschijnen meestal binnen enkele minuten tot twee uur na het eten van vis en kunnen huidreacties, braken, spijsverteringsproblemen, ademhalingsproblemen en anafylaxie omvatten. Het is cruciaal voor mensen met een visallergie om alle soorten vis te vermijden, tenzij een arts bevestigt dat specifieke soorten veilig kunnen worden geconsumeerd.

Vis en schaaldieren zijn niet nauw verwant en het hebben van een visallergie betekent niet noodzakelijkerwijs dat je schaaldieren moet vermijden. Wel is het belangrijk om kruisbesmetting tussen vis en schelpdieren te vermijden.

Schelpdier allergie

Schelpdier allergie verwijst naar een allergische reactie als reactie op ofwel schaaldieren (garnalen, kreeft en krab) ofwel weekdieren (sint-jakobsschelpen, oesters, kokkels en mosselen) (ACAAI, 2019). Schaaldieren veroorzaken het grootste aantal allergische reacties, terwijl sommige mensen met een schelpdierallergie weekdieren kunnen eten zonder enige reactie. Dit moet echter bevestigd worden door een allergoloog voordat je welk type schelpdieren dan ook eet en wees waakzaam dat kruisbesmetting tussen schelpdieren kan voorkomen.

De symptomen van een schelpdier allergie kunnen mild zijn (netelroos en braken) tot ernstige symptomen (anafylaxie). Deze allergie is over het algemeen levenslang, en de beste aanpak is het volledig vermijden van schelpdieren.

Tarwe allergie

Een tarwe allergie is een immuunreactie op één van de eiwitten in tarwe. Deze allergie komt vaak voor bij kinderen, maar kan ook bij volwassenen ontstaan. De meest voorkomende symptomen van een tarwe-allergie zijn huiduitslag, misselijkheid, hoofdpijn, ademhalingsproblemen en in zeldzame gevallen anafylaxie. De meeste kinderen met een tarwe allergie zijn er op volwassen leeftijd overheen gegroeid – ongeveer 65% van de kinderen met een tarwe allergie is er overheen gegroeid op 12-jarige leeftijd (ACAAI, 2021).

Het is belangrijk om te weten dat tarweallergie verschilt van coeliakie, een auto-immuunziekte die door gluten wordt veroorzaakt en niet-celiacale glutengevoeligheid, waarbij sprake is van spijsverteringsproblemen als reactie op gluteninname, maar waarbij geen sprake is van een immuunreactie. De aanpak van tarwe-allergieën houdt in dat het allergeen volledig wordt vermeden. Hiervoor moet je weten welke voedingsmiddelen tarwe bevatten of geproduceerd zijn in een fabriek waar kruisbesmetting met tarwe kan hebben plaatsgevonden. Hoewel veel voedingsmiddelen tarwe bevatten (waaronder brood, crackers, pasta’s en andere producten waaraan tarwe is toegevoegd), is het mogelijk om tarweproducten te vervangen door andere granen zoals rijst, quinoa en haver.

Soja-allergie

Soja-allergie is een veel voorkomende voedselallergie bij kinderen en wordt meestal op volwassen leeftijd ontgroeid (ACAAI, 2019). Symptomen van een soja-allergie zijn irritatie van de huid en slijmvliezen, braken, diarree, piepende ademhaling en in zeldzame gevallen anafylaxie. Soja komt veel voor in veel voedingsmiddelen, waaronder bewerkte voedingsmiddelen, de Aziatische keuken en flesvoeding, waardoor het lezen van etiketten een essentiële gewoonte is voor personen met deze allergie. Mensen met een soja-allergie kunnen vaak sojaderivaten eten, waaronder sterk geraffineerde sojaolie en sojalecithine. Overleg met je allergoloog of het veilig is om deze producten te consumeren (ACAAI, 2019).

Allergie voor boompitten

Een notenallergie is een allergie voor elke soort boomnoot, waaronder walnoten, amandelen, hazelnoten, pecannoten, cashewnoten en pistachenoten. Deze allergie verschilt van een pinda-allergie, die wordt beschouwd als een peulvrucht die verwant is aan bonen en soja. Een notenallergie komt veel voor bij zowel kinderen als volwassenen en is meestal levenslang (FARE, 2022). Bovendien zal ongeveer 50% van de mensen die allergisch zijn voor één boompit, ook allergieën hebben voor andere boompitten.

Mensen met een notenallergie lopen het risico op levensbedreigende anafylaxie. Het is belangrijk om alle soorten noten en hun producten te vermijden en een epinefrine-injector (epipen) bij je te dragen als je een notenallergie hebt.

Allergietesten

Begrijpen wat je symptomen triggert is een cruciale stap in het omgaan met een voedselallergie. Er zijn verschillende soorten allergietesten beschikbaar, waaronder huidpriktesten, bloedtesten en eliminatiediëten.

Bij een huidpriktest wordt een kleine hoeveelheid van het vermoedelijke allergeen op de huid aangebracht en vervolgens met een klein lancet in het gebied geprikt. Als er een klein rood bultje ontstaat, wijst dat op een mogelijke allergie. Deze test moet worden uitgevoerd onder toezicht van een arts, want er is een mogelijkheid van een ernstige allergische reactie. Huidpriktesten worden beschouwd als een betrouwbare indicator voor allergieën, maar kunnen bij bepaalde groepen niet mogelijk zijn vanwege de huidirritatie die ze veroorzaken.

Bloedtesten, ook bekend als IgE-testen, meten het niveau van specifieke IgE-antilichamen in het bloed in reactie op afzonderlijke allergenen. Deze test kan worden uitgevoerd in een huisartsenpraktijk of vanuit huis. Het voordeel van deze test is dat er geen risico is op een allergische reactie. Er kunnen echter aanvullende onderzoeken nodig zijn om definitief een allergie vast te stellen.

Bij een eliminatiedieet worden verdachte voedingsmiddelen een tijdlang uit het dieet verwijderd en vervolgens één voor één weer geïntroduceerd om vast te stellen welke de symptomen veroorzaken. Eliminatiediëten kunnen door je arts worden aanbevolen als niet bekend is dat je allergie ernstige symptomen zoals anafylaxie veroorzaakt.

Een andere vorm van allergietesten is de orale voedseluitdaging, die wordt beschouwd als de meest nauwkeurige methode om voedselallergieën vast te stellen. Onder nauw medisch toezicht consumeren patiënten het verdachte voedsel in geleidelijk toenemende hoeveelheden om te zien of er een allergische reactie optreedt (AAAI, 2020).

Wil je de reactiviteit van je lichaam controleren op meer dan 295 allergenen, waaronder alle gangbare voedselallergenen? De Allergietest Uitgebreid van Homed-IQ is een IgE-bloedtest die vanuit huis kan worden afgenomen. Nadat je je bloedmonster hebt afgenomen, stuur je het gewoon op naar ons gecertificeerde laboratorium voor analyse. Het uitgebreide laboratoriumrapport bevat informatie over de reactiviteit van je lichaam op elk afzonderlijk allergeen, die je kunt meenemen naar je arts voor vervolgonderzoek en zorg.

Leven met voedselallergieën

Leven met voedselallergieën kan een uitdaging zijn, maar met de juiste hulpmiddelen en strategieën kunnen mensen een bevredigende en gezonde leefstijl hebben. Het vermijden van het allergeen is de primaire methode om voedselallergieën te beheersen (Mayo Clinic, 2021). Dit omvat het zorgvuldig lezen van voedseletiketten en het stellen van vragen over de voedselbereiding als je uit eten gaat. Het is ook belangrijk om familie, vrienden en school- of werkpersoneel voor te lichten over je allergieën, zodat ze kunnen helpen blootstelling te voorkomen.

In veel landen is het wettelijk verplicht om veel voorkomende voedselallergenen duidelijk op de ingrediëntenlijst van een voedingsmiddel te vermelden. Het is ook verplicht te melden of het voedsel is geproduceerd in een fabriek waar kruisbesmetting kan zijn opgetreden. Nieuwe wetgeving betreffende de etikettering van allergenen in voedingsmiddelen is van vitaal belang om te voorkomen dat per ongeluk allergenen worden geconsumeerd en een mogelijk dodelijke allergische reactie ontstaat.

Het bij je dragen van een epinefrine auto-injector (EpiPen) is cruciaal voor mensen met ernstige allergieën om mogelijke anafylaxie te behandelen (Mayo Clinic, 2021). Voor mensen met minder ernstige symptomen kunnen de reacties worden behandeld met antihistaminica. Regelmatige controles bij een zorgverlener worden ook aanbevolen om voedselallergieën te controleren, vooral bij kinderen die de allergie na verloop van tijd kunnen ontgroeien. Hoewel leven met voedselallergieën waakzaamheid vereist, kunnen ze met de juiste aanpak effectief worden beheerd, waardoor een gezond, volwaardig leven mogelijk is.

Bronnen

American College of Allergy, Asthma and Immunology. (2023). Egg Allergy | Causes, Symptoms & Treatment. ACAAI. https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/egg/

American College of Allergy, Asthma and Immunology. (2022). Wheat & Gluten Allergy | Symptoms & Treatment. ACAAI. https://acaai.org/allergies/types/food-allergies/types-food-allergy/wheat-gluten-allergy

American College of Allergy, Asthma and Immunology. (2022c, July 28). Soy Allergy | Causes, Symptoms & Treatment. ACAAI. https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/soy/

Bradley, J. (2022). What Vaccines Are Safe for People Allergic to Eggs? Verywell Health. https://www.verywellhealth.com/can-you-get-vaccines-if-you-are-allergic-to-eggs-1324082

FDA. (2023). Food Allergies. U.S. Food And Drug Administration. https://www.fda.gov/food/food-labeling-nutrition/food-allergies#:~:text=This%20law%20identified%20eight%20foods,peanuts%2C%20wheat%2C%20and%20soybeans.

Food Allergy Research & Education. (2018). Fish. FoodAllergy.org. https://www.foodallergy.org/living-food-allergies/food-allergy-essentials/common-allergens/fish

Food Allergy Research & Education. (2022). Peanut. FoodAllergy.org. https://www.foodallergy.org/living-food-allergies/food-allergy-essentials/common-allergens/peanut

Food Allergy Research & Education. (2021). Tree Nut. FoodAllergy.org. https://www.foodallergy.org/living-food-allergies/food-allergy-essentials/common-allergens/tree-nut

Food Allergy Research and Education. (2023). Milk. FoodAllergy.org. https://www.foodallergy.org/living-food-allergies/food-allergy-essentials/common-allergens/milk

Mayo Clinic. (2021, December 31). Food allergy – Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/food-allergy/symptoms-causes/syc-20355095

NHS. (2023, January 12). Food allergy. nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/food-allergy/

Nwaru, B. I., Hickstein, L., Panesar, S. S., Roberts, G., Muraro, A., & Sheikh, A. (2014). Prevalence of common food allergies in Europe: a systematic review and meta-analysis. Allergy, 69(8), 992–1007. https://doi.org/10.1111/all.12423

Shellfish Allergy | Causes, Symptoms & Treatment | ACAAI Public Website. (2022, April 13). ACAAI Public Website. https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/food/shellfish/

Tree Nut. (2023). FoodAllergy.org. https://www.foodallergy.org/living-food-allergies/food-allergy-essentials/common-allergens/tree-nut