Wat is C-reactief proteïne (CRP)?

C-reactief proteïne (CRP) is een eiwit dat door de lever wordt geproduceerd. De lever geeft meer CRP af in de bloedbaan wanneer er een ontsteking in het lichaam is. Ontsteking maakt deel uit van de immuunrespons van het lichaam om de weefsels te beschermen en te helpen genezen (MedlinePlus). Ontsteking kan optreden als gevolg van een infectie, ziekte, auto-immuunziekte of na weefselschade. Een hoge CRP kan een teken zijn van een gezondheidstoestand die een ontsteking veroorzaakt. Een CRP-test wordt vaak gebruikt om ontstekingen door acute of chronische ziekten op te sporen en te controleren.

Een zeer gevoelige CRP-test (hs-CRP) is gevoeliger dan een gewone CRP-test en kan kleinere verhogingen van CRP opsporen. Verhoogd hs-CRP is in verband gebracht met een verhoogd risico op een hartaanval, beroerte en hartziekten (The Emerging Risk Factors Collaboration, 2010). Bovendien hebben mensen die een hartaanval hebben gehad meer kans op een nieuwe als ze een hoog hs-CRP-gehalte hebben (Mayo Clinic, 2022). Daarom worden hs-CRP-testen gebruikt als voorspeller van cardiovasculair risico (Harvard Health, 2017), samen met andere voorspellers zoals LDL en triglyceriden.

Wat is CRP?

CRP is een eiwit dat door de lever wordt afgegeven als reactie op een ontsteking (MedlinePlus). Verschillende aandoeningen kunnen een verhoging van CRP veroorzaken, denk aan infecties, verwondingen en andere ziekten. Lagere ontstekingsniveaus die worden gemeten door een hs-CRP-test kunnen erop wijzen dat er ontsteking is in de slagaders van het hart, wat het risico op een hartaanval of beroerte kan verhogen (Mayo Clinic, 2022). CRP en hs-CRP kunnen worden gemeten met een bloedtest. Deze testen kunnen de oorzaak van de ontsteking, of waar die vandaan komt, niet vaststellen. Dit betekent dat verhoogde hs-CRP kan voorkomen zonder dat het hart wordt beïnvloed.

Waarom is CRP belangrijk?

CRP wordt vaak gemeten om ontstekingen in het lichaam te ontdekken of te controleren. Deze ontsteking kan worden veroorzaakt door infecties, verwondingen of chronische ziekten. hs-CRP kan helpen het risico op een beroerte, hartziekte of een eerste en tweede hartaanval in te schatten (Harvard Health, 2017).

Wat zijn normale CRP-waarden?

Een normale CRP-waarde bij een volwassene zonder andere ontstekingsaandoeningen is minder dan 3 mg/l. Als CRP hoger is dan 3 mg/l, is er een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het is echter mogelijk dat een hoge CRP helemaal niets met je hart te maken heeft. Daarom moet het testresultaat worden geïnterpreteerd in relatie tot andere risicofactoren, zoals overgewicht, cholesterolgehalte en sigarettengebruik. Zeer hoge CRP-waarden kunnen het gevolg zijn van een ontsteking in het lichaam die medische aandacht vereist, zoals een infectie.

Uitleg van hs-CRP-waarden

< 1 mg/l: laag risico

1 tot 3 mg/l: matig risico

>3 mg/l: hoog risico

> 10 mg/l: infectie of ontsteking

Bron: Mount Sinai

Kan CRP te hoog of te laag zijn?

Er is geen CRP-niveau dat als te laag wordt beschouwd. Zoals hierboven vermeld, wordt een CRP-niveau van meer dan 3 mg/L beschouwd als een hoog risico voor hartziekten (Nehring, 2022).

Gerelateerde Markers

Lagere vitamine D-niveaus blijken geassocieerd te zijn met verhoogde CRP-waarden. (Zhou & Hyppönen, 2022). Met de vitamine D-test van Homed-IQ kun je vanuit het comfort van je eigen huis testen of je een tekort hebt aan deze vitamine. Bovendien wordt een hoog CRP niet altijd geassocieerd met hartproblemen en moet het worden beoordeeld naast andere metingen van het cardiovasculaire risico, zoals LDL-cholesterol (Ridker, 2002).

Oorzaken van hoog CRP

Hoog CRP kan worden veroorzaakt door een infectie, letsel of chronische ziekten zoals reumatoïde artritis. Verhoogd hs-CRP kan worden veroorzaakt door leefstijlfactoren zoals ouder worden, roken, obesitas, diabetes, zwangerschap of slapeloosheid (Cleveland Clinic, 2022). Tijdens atherosclerose, of een verdikking van de slagaders met plaque, kan hs-CRP ook verhoogd zijn. Dit is het gevolg van ontsteking in de bloedvaten die zuurstof en voedingsstoffen van het hart naar de slagaders vervoeren (Johns Hopkins) en daarom wordt hs-CRP in verband gebracht met hart- en vaatziekten. .

De gevolgen van hoge hs-CRP

Hoge hs-CRP wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op cardiovasculaire gebeurtenissen, zoals hartaanvallen (Harvard Health, 2017). Daarom wordt het steeds vaker gebruikt als voorspeller voor toekomstige cardiale gebeurtenissen, vaak samen met andere voorspellers voor de gezondheid van het hart zoals bloeddruk, rookstatus en cholesterol.

Wat kan ik doen als mijn CRP-gehalte te hoog is?

Als het resultaat van de CRP-test verhoogd is, is het belangrijk om met de huisarts te praten. Als een hoge CRP wordt veroorzaakt door een medische aandoening, zal je arts de oorzaak vaststellen en zo nodig een behandeling starten. Als hs-CRP verhoogd is, kan de arts het cardiovasculaire risico beoordelen met aanvullende testen en zo nodig medicijnen voorschrijven met bijvoorbeeld statines. Bovendien kun je je levensstijl aanpassen om hs-CRP te verminderen en je hart gezond te houden. Deze veranderingen zijn bijvoorbeeld:

• Stoppen met roken
• Behoud een gezond gewicht
• Ontstekingsremmend voedsel eten, zoals volle granen, fruit, groenten, noten, bonen en vette vis
• Sporten en fit blijven

Bron: Johns Hopkins

Bronnen

Assessing Cardiovascular Risk with C-Reactive Protein. (2021, August 8). Johns Hopkins Medicine. https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/assessing-cardiovascular-risk-with-c-reactive-protein

C-reactive protein. (n.d.). Mount Sinai Health System. https://www.mountsinai.org/health-library/tests/c-reactive-protein

C-reactive protein concentration and risk of coronary heart disease, stroke, and mortality: an individual participant meta-analysis. (2010). The Lancet, 375(9709), 132–140. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(09)61717-7

C-Reactive Protein (CRP) Test. (n.d.). https://medlineplus.gov/lab-tests/c-reactive-protein-crp-test/

C-Reactive Protein (CRP) Test: What It Is, Purpose & Results. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/23056-c-reactive-protein-crp-test

C-reactive protein test – Mayo Clinic. (2022, December 22). https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/c-reactive-protein-test/about/pac-20385228

Harvard Health. (2017, March 21). C-Reactive Protein test to screen for heart disease: Why do we need another test? https://www.health.harvard.edu/heart-health/c-reactive-protein-test-to-screen-for-heart-disease

Nehring SM, Goyal A, Patel BC. C Reactive Protein. [Updated 2022 Jul 18]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441843/

Ridker, P. M., Rifai, N., Rose, L., Buring, J. E., & Cook, N. R. (2002). Comparison of C-Reactive Protein and Low-Density Lipoprotein Cholesterol Levels in the Prediction of First Cardiovascular Events. New England Journal of Medicine, 347(20), 1557–1565. https://doi.org/10.1056/nejmoa021993

Zhou, A., & Hyppönen, E. (2022). Vitamin D deficiency and C-reactive protein: a bidirectional Mendelian randomization study. International Journal of Epidemiology. https://doi.org/10.1093/ije/dyac087