Hoe verbeter je de gezondheid van jouw lever en nieren?

De lever en de nieren zijn belangrijke organen in het lichaam die elke dag essentiële functies vervullen. De lever is het op één na grootste orgaan in het lichaam en is verantwoordelijk voor het verwerken en afbreken van alle stoffen in jouw lichaam en scheidt deze uit in het bloed of de gal. Dit omvat het metaboliseren van voedsel en medicijnen en het verwijderen van gifstoffen uit het lichaam. De nieren zijn twee boonvormige organen met als belangrijkste functie het filteren van overtollig water en afval uit het bloed tot urine. Naast deze primaire functies vervullen de lever en de nieren nog honderden andere taken die ervoor zorgen dat ons lichaam goed blijft functioneren.

Hoewel de lever en de nieren bepaalde schade kunnen verdragen, kan langdurige mishandeling onomkeerbare schade en zelfs uitval van deze vitale organen veroorzaken. Wilt je jouw lever- en nierfunctie laten controleren? Homed-IQ biedt zowel een leverfunctietest als een lever- en nierfunctietest aan die vanuit huis kunnen worden afgenomen en naar een medisch gecertificeerd lab zal worden verstuurd voor analyse. Je krijgt vervolgens in begrijpbare taal uitgelegd wat de status van de vitale lever en nierfuncties zullen zijn. Lees verder voor meer informatie over hoe je jouw lever en nieren levenslang gezond kunt houden.

1. Beperk de alcoholconsumptie

Te veel alcohol drinken kan de bloeddruk verhogen, bijdragen tot gewichtstoename, de nierfunctie verminderen en de lever beschadigen. Hoewel veel mensen denken dat alleen langdurige, zware drinkers littekens in de lever (cirrose) krijgen, kan onomkeerbare leverschade ontstaan door regelmatig in beperkte mate te drinken waarbij men per definitie niet dronken hoeft te worden (NHS, 2022). Wanneer alcohol een onderdeel wordt van iemands levensstijl, kan het moeilijk zijn om te herkennen wanneer de consumptie ongezond is geworden. Bijgewerkte richtlijnen voor alcohol in Nederland raden volwassenen aan niet te drinken of niet meer dan één glas per dag te drinken. In Duitsland adviseren de richtlijnen vrouwen om niet meer dan één drankje per dag te drinken, terwijl mannen niet meer dan twee drankjes per dag mogen drinken. Een drankje wordt gedefinieerd als een biertje, glas wijn of shotje (10-12 gram alcohol) (Europese Commissie, 2016). Het beperken van alcoholgebruik en het vermijden van overmatig drinken, gedefinieerd als de consumptie van meer dan 6 drankjes bij één gelegenheid, is uiterst belangrijk om de lever en nieren gezond te houden.

2. Volg een gezond dieet en beweeg voldoende

Het voorkomen van ziekten die schadelijk zijn voor de nieren, zoals diabetes en hoge bloeddruk, is belangrijk om je organen gezond te houden. Een gezond en gevarieerd dieet zonder overmatig zout en suiker verlaagt het risico op diabetes en hoge bloeddruk, en op overgewicht. Het handhaven van een gezond gewicht door middel van voeding is ook belangrijk voor de gezondheid van de lever, omdat overgewicht kan leiden tot leververvetting (Johns Hopkins, 2022). Tips voor een gezond dieet zijn onder meer:

• Kies voedsel met weinig of geen toegevoegde suiker
• Bak vlees in plaats van frituren
• Kook met kruiden in plaats van zout
• Lees voedseletiketten en controleer het gehalte aan zout, suiker, cholesterol en verzadigd vet
• Eet voedsel gemaakt van volle granen
• Eet bij elke maaltijd fruit of groenten
• Zorg voor minimaal 30 minuten beweging per dag

Bron: NIH, 2016

3. Houd diabetes, bloeddruk en hartaandoeningen onder controle

Ongecontroleerde diabetes en hoge bloeddruk kunnen de bloedvaten en cellen van de nieren beschadigen, en zijn de meest voorkomende oorzaken van chronische nierziekten (NIH, 2016). Bovendien is diabetes type 2 gekoppeld aan leververvetting: meer dan de helft van de mensen met diabetes type 2 heeft een niet-alcoholische leververvetting. Om deze aandoeningen te beheersen en jouw nieren en lever te beschermen, streef je naar het volgende:

• Houd je bloedsuiker en bloeddruk binnen de gestelde waarden. Voor diabetici kan dit betekenen dat je jouw bloedsuiker meerdere keren per dag moet controleren.
• Alle voorgeschreven medicijnen in te nemen zoals voorgeschreven. Het correct innemen van bloeddrukmedicatie is vaak van belang om nierschade te beperken.
• Houd je cholesterolgehalte onder controle. Hoge triglyceriden of andere cholesterol biomarkers houden verband met leververvetting en diabetes. Om jouw cholesterolgehalte thuis te controleren, kun je bijvoorbeeld de Cholesterol & Lipiden Test van Homed-IQ overwegen. Lees daarnaast onze blog om te leren hoe je jouw triglyceriden kunt verlagen.

Veel mensen met diabetes of pre-diabetes weten niet dat ze het hebben. Als je geïnteresseerd bent om jezelf te testen, biedt Homed-IQ een Bloedsuiker (HbA1C) test die vanuit huis kan worden uitgevoerd. Als je meer wilt weten over methoden om op diabetes te testen, lees dan onze blog “Testen op diabetes – moet u een thuistest doen of naar een arts gaan?“.

4. Hepatitis voorkomen

Hepatitis is een leverontsteking die meestal wordt veroorzaakt door een virus. De meest voorkomende virussen zijn hepatitis A, B en C. Terwijl de meeste mensen volledig herstellen van hepatitis A zonder blijvende gezondheidseffecten, kunnen hepatitis B en C onomkeerbare leverschade of zelfs kanker veroorzaken (British Liver Trust, 2022). Om jezelf te beschermen tegen hepatitis, moet je zeker:

• Gebruik voorbehoedsmiddelen tijdens de seks
• Deel geen scheermesjes, nagelschaartjes of tandenborstels met anderen
• Laat je inenten tegen hepatitis A en B, of vraag de huisarts of je bent ingeënt tegen hepatitis als je het niet zeker weet.
• Pas op met vervuilde naalden in geval van drugsgebruik en/of gooi alle naalden veilig weg.
• Bezoek alleen tatoeage- en piercingshops met een vergunning en controleer of alle apparatuur correct is gesteriliseerd.
• Zorg ervoor dat alleen steriele apparatuur wordt gebruikt bij medische behandelingen in ziekenhuizen, vooral ook in buitenland.

Bron: British Liver Trust, 2022

Wil je jezelf testen op hepatitis B? De Hepatitis B bloedtest van Homed-IQ kan uitsluitsel geven en vanuit huis worden afgenomen.

5. Wees bewust van medicijnen en supplementen

Alle medicijnen die we innemen moeten worden verwerkt door onze lever en nieren. Hoewel we vaak medicijnen of supplementen nemen om onze gezondheid te verbeteren, kan verkeerd gebruik deze organen ernstig beschadigen. De meest voorkomende reden voor afkeuring en intrekking van medicijnen door de Amerikaanse Food and Drug Administration is vanwege door de medicijnen veroorzaakte leverschade (Goldkind & Lane, 2006). Hoewel de meeste supplementen die in de EU worden gekocht gereguleerd zijn en daarom grotendeels veilig voor menselijke consumptie, worden ze vaak gereguleerd door de voedingsindustrie en zijn ze daardoor niet onderworpen aan dezelfde tests als medicijnen (Coppens, 2018). Supplementen die je online koopt, zijn vaak niet gecertificeerd en in het slechtste geval kunnen deze ingrediënten bevatten die schadelijk zijn voor je gezondheid. Zorg ervoor dat je voordat je supplementen inneemt, goed het etiket en bijsluiter hebt gelezen leest en weet waar het product vandaan komt en of het voldoet aan de wettelijke vereisten. Bovendien kan overmatig gebruik van op het eerste gezicht veilige supplementen een effect hebben met andere medicijnen en daardoor lever- of nierschade veroorzaken. Om deze risico’s tot een minimum te beperken, raden we je aan het gebruik van supplementen eerst met je huisarts te bespreken en je te houden aan de aanbevolen dosering.

Naast supplementen kunnen ook medicijnen schadelijk zijn voor de lever en de nieren. Acetaminophen (paracetamol) is de meest voorkomende medicatie die de lever kan beschadigen. Hoewel normale consumptie van acetaminophen veilig is, kan het innemen van te veel tegelijk of hoge dosering over meerdere dagen de lever en nieren beschadigen (National Kidney Foundation, 2022). Evenzo zijn niet-steroïde ontstekingsremmende pijnstillers als ibuprofen, acetylsalicylzuur en naproxen de meest voorkomende medicijnen die nierschade veroorzaken door het veelvuldige gebruik. Zorg ervoor dat je met jouw arts spreekt voordat je regelmatig pijnstillers zonder recept inneemt, omdat deze ongemerkt schade aan lever en nieren kunnen veroorzaken.

Naast pijnmedicatie kunnen ook antibiotica, cholesterol medicatie (statines) en voorgeschreven laxeermiddelen de lever en nieren beschadigen, vooral wanneer ze niet correct of zonder recept worden gebruikt. Om de kans op door medicijnen veroorzaakte lever- of nierschade zo klein mogelijk te maken, neem je alleen medicijnen die zijn voorgeschreven, volg alle dosering aanwijzingen op en raadpleeg je huisarts als je je ziek begint te voelen na inname van een medicijn of supplement.

6. Stoppen met roken

Sigaretten roken tast het hele lichaam aan, inclusief de lever en de nieren. Roken kan medicijnen tegen hoge bloeddruk beïnvloeden en de bloeddruk verhogen, waardoor de nieren worden belast en de schade door hoge bloeddruk wordt versneld. Bovendien kan roken de bloedstroom naar de organen vertragen, waardoor na verloop van tijd nierschade en meer diabetes gerelateerde complicaties ontstaan (National Kidney Foundation, 2022). Sigaretten roken wordt ook in verband gebracht met leveraandoeningen, waaronder fibrose en leverkanker (Rutledge & Asfgharpour, 2020). Stoppen met roken is moeilijk, maar verstandig om je algehele gezondheid op peil te houden en van je lever en nieren.

7. Blijf gehydrateerd

Water is belangrijk voor zowel de functie van de lever als de nieren. De lever heeft water nodig om afvalstoffen en gifstoffen uit het lichaam te spoelen, en deze functies kunnen vertragen als we uitgedroogd zijn. In de nieren is water belangrijk om voedingsstoffen naar de nieren te transporteren en afval naar de blaas te brengen in de vorm van urine. Uitdroging verhoogt het risico op nierstenen en urineweginfecties, en is daarom erg belangrijk voor onze gezondheid (National Kidney Foundation, 2018). Zorg ervoor dat je water drinkt nadat je wakker wordt, maar ook voor een maaltijd, na het sporten en voor het slapen gaan om uitdroging te voorkomen. Ongeveer 2 liter per dag wordt aanbevolen voor volwassenen, maar je kunt meer nodig hebben als je ziek bent of als het bijvoorbeeld buiten warm is (EUFIC, 2020).

8. Bij twijfel laat je testen

Als je risico loopt op een lever- of nierziekte, praat dan met de arts. Lever- en nierziekten in een vroeg stadium veroorzaken vaak weinig tot geen symptomen, en daarom kan een routinematige bloedtest een waardevol inzicht geven of er schade optreedt. Wil je liever vanuit huis testen? Probeer dan de Lever- en Nierfunctietest van Homed-IQ. De resultaten worden in begrijpbare taal met je gedeeld in combinatie met een PDF-laboratoriumrapport. Mocht het vervolgens nodig zijn dan kun je het testresultaat met je huisarts bespreken.

Bronnen

5 Ways to Be Kind to Your Liver. (2021, October 18). Johns Hopkins Medicine. Retrieved October 17, 2022, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/5-ways-to-be-kind-to-your-liver

Can Dehydration Affect Your Kidneys? (2022, February 1). National Kidney Foundation. Retrieved October 17, 2022, from https://www.kidney.org/newsletter/can-dehydration-affect-your-kidneys

Causes of Chronic Kidney Disease. (2016, October). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Retrieved October 17, 2022, from https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/chronic-kidney-disease-ckd/causes

Food Supplements in the European Union: the Difficult Route to Harmonization. (n.d.). RAPS. Retrieved October 17, 2022, from https://www.raps.org/news-and-articles/news-articles/2018/7/food-supplements-in-the-european-union-the-diffic

Goldkind, L., & Laine, L. (2006). A systematic review of NSAIDs withdrawn from the market due to hepatotoxicity: lessons learned from the bromfenac experience. Pharmacoepidemiology and Drug Safety, 15(4), 213–220. https://doi.org/10.1002/pds.1207

Health Promotion Knowledge Gateway. (n.d.). National low-risk drinking recommendations (or drinking guidelines) and standard units | Knowledge for policy. Retrieved October 17, 2022, from https://knowledge4policy.ec.europa.eu/health-promotion-knowledge-gateway/national-low-risk-drinking-recommendations-drinking-guidelines_en

How much water should you drink per day? (n.d.). Eufic. Retrieved October 17, 2022, from https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/how-much-water-should-you-drink-per-day

Looking after your liver. (2021, December 22). British Liver Trust. Retrieved October 17, 2022, from https://britishlivertrust.org.uk/information-and-support/liver-health-2/love-your-liver/looking-after-your-liver/

NHS website. (2022, September 27). Alcohol-related liver disease. nhs.uk. Retrieved October 17, 2022, from https://www.nhs.uk/conditions/alcohol-related-liver-disease-arld/

Preventing Chronic Kidney Disease. (2016, October). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Retrieved October 17, 2022, from https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/chronic-kidney-disease-ckd/prevention

Rutledge, S., & Asgharpour, A. (2020, December). Smoking and Liver Disease. Gastroenterol Hepatol (N Y), 16(12), 617–625. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34035697/

Smoking and Your Health. (2020, November 9). National Kidney Foundation. Retrieved October 17, 2022, from https://www.kidney.org/atoz/content/smoking

Which Drugs are Harmful to Your Kidneys? (2022, February 3). National Kidney Foundation. Retrieved October 17, 2022, from https://www.kidney.org/atoz/content/drugs-your-kidneys