Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
De HbA1c-test is een van de belangrijkste onderzoeken als het gaat om het controleren van de bloedsuikerspiegel en het vroegtijdig opsporen van diabetes. In tegenstelling tot eenmalige bloedsuikermetingen geeft deze test inzicht in de gemiddelde bloedsuikerconcentratie van de afgelopen 2–3 maanden, waardoor een langdurige beoordeling van de bloedsuikercontrole mogelijk is. Of het nu gaat om preventie, controle of aanpassing van een behandeling – de HbA1c-test speelt een cruciale rol in gezondheidszorg. Deze blog bevat alle belangrijke informatie over de HbA1c-test, inclusief hoe de test werkt, wat normale en verhoogde waarden zijn, en waarom en voor wie de test vooral relevant is.
Inhoudsopgave
- Wat is de HbA1c-test?
- Waarom is de HbA1c-test belangrijk?
- Normale en verhoogde HbA1c-waarden
- Wie zou een test moeten doen?
- Wanneer en hoe vaak moet de HbA1c-test worden uitgevoerd?
- Zijn er factoren die de HbA1c-waarden kunnen beïnvloeden?
- Wat is het verschil tussen een HbA1c-test en een bloedsuikertest?
- Samenvatting
Wat is de HbA1c-test?
De HbA1c-test is een bloedtest die het gemiddelde bloedsuikerniveau van de afgelopen 8–12 weken meet. Hierbij wordt gekeken hoeveel suiker (glucose) zich heeft gebonden aan hemoglobine, een onderdeel van de rode bloedcellen. De HbA1c-waarde (langetermijnsuiker) wordt weergegeven in procenten of millimol per mol (mmol/mol) en staat ook bekend als de A1c-test (MedlinePlus, 2022).
Hoe wordt de HbA1c-test uitgevoerd?
De HbA1c-test is eenvoudig en snel uit te voeren: een kleine bloedmonster wordt afgenomen – dit kan via een ader bij de huisarts of door een vingerprik thuis met een zelftest. Het monster wordt in een laboratorium geanalyseerd, waar het percentage geglyceerd hemoglobine (HbA1c) wordt gemeten. Voor de test is geen voorbereiding nodig en hij kan op elk moment van de dag, ongeacht maaltijden, worden uitgevoerd.
Waarom is de HbA1c-test belangrijk?
De HbA1c-test is essentieel voor het voorkomen, diagnosticeren en behandelen van diabetes. Hij geeft een overzicht van het gemiddelde bloedsuikerniveau en maakt zo een langdurige beoordeling van de bloedsuikercontrole mogelijk. Hier zijn de belangrijkste redenen:
- Preventie en vroege detectie: De test helpt om prediabetes of diabetes vroegtijdig op te sporen, vaak voordat er symptomen optreden, en verlaagt zo het risico op diabetesgerelateerde complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierproblemen en zenuwschade.
- Langetermijncontrole: In tegenstelling tot een eenmalige bloedsuikermeting laat de HbA1c-test zien hoe je bloedsuiker over een langere periode is geweest.
- Therapiebewaking: Diabetici kunnen met de test hun behandeling controleren en samen met hun arts optimaliseren.
- Onafhankelijk van maaltijden: De test is eenvoudig en flexibel, omdat hij niet wordt beïnvloed door korte-termijnschommelingen.
- Controle tijdens de zwangerschap: Bij zwangere vrouwen met zwangerschapsdiabetes kan de HbA1c-test helpen om de bloedsuiker op de lange termijn te monitoren en het risico voor moeder en kind te minimaliseren.
Bron: Cleveland Clinic, 2022
Normale en verhoogde HbA1c-waarden
De HbA1c-waarde geeft aan hoeveel suiker zich op de lange termijn aan hemoglobine in het bloed heeft gebonden. Hoe hoger de waarde, hoe slechter de bloedsuikercontrole. Bepaalde waarden worden als normaal beschouwd, terwijl verhoogde waarden kunnen wijzen op prediabetes of diabetes. De onderstaande tabel laat de indeling van HbA1c-waarden en hun betekenis zien:
| HbA1c-waarde (%) | HbA1c-waarde (mmol/mol) | Betekenis |
| Onder 5,7 % | Onder 39 mmol/mol | Normale bloedsuikerspiegel |
| 5,7 % – 6,4 % | 39 – 47 mmol/mol | Prediabetes (verhoogd risico op diabetes) |
| 6,5 % of hoger | 48 mmol/mol of hoger | Diagnose: diabetes mellitus |
De indeling van HbA1c-waarden kan per laboratorium of gebruikte medische richtlijnen enigszins verschillen (DiabetesUK, 2024).
Wie zou een test moeten doen?
De HbA1c-test is een essentieel hulpmiddel om de bloedsuikerspiegel op de lange termijn te controleren, diabetes vroegtijdig op te sporen of de behandeling aan te passen. Vooral voor bepaalde risicogroepen en mensen met bestaande gezondheidsproblemen is deze test erg belangrijk.
- Mensen met prediabetes: Als bij je prediabetes is vastgesteld, is het belangrijk om regelmatig een HbA1c-test te doen om te zien of veranderingen in je levensstijl, zoals een gezond dieet en meer beweging, effectief zijn.
- Mensen met diabetes: Voor mensen die al diabetes hebben, helpt de test om de bloedsuikercontrole te monitoren en de behandeling te evalueren.
- Mensen met een verhoogd risico op prediabetes en diabetes: Dit geldt voor mensen met overgewicht, hoge bloeddruk, een familiegeschiedenis van diabetes of een ongezonde levensstijl.
- Zwangere vrouwen: Als je zwanger bent en zwangerschapsdiabetes hebt of een verhoogd risico daarop, helpt de test om je bloedsuikerspiegel tijdens en na de zwangerschap in de gaten te houden.
- Mensen met hormonale aandoeningen: Aandoeningen zoals het polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) of bepaalde schildklieraandoeningen kunnen je risico op diabetes verhogen, waardoor regelmatige tests nuttig zijn.
- Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken: Sommige medicijnen, zoals corticosteroïden of medicijnen tegen hoge bloeddruk, kunnen je bloedsuiker beïnvloeden en je risico op diabetes verhogen.
Het regelmatig uitvoeren van een HbA1c-test helpt om gezondheidsrisico’s vroegtijdig te herkennen en een effectieve preventie of behandeling mogelijk te maken (MacGill, 2023).
Wanneer en hoe vaak moet de HbA1c-test worden uitgevoerd?
Hoe vaak je de HbA1c-test moet doen, hangt af van je persoonlijke situatie en gezondheidstoestand. Over het algemeen worden de volgende aanbevelingen gedaan:
| Doelgroep | Aanbevolen frequentie van de HbA1c-test |
| Mensen zonder diabetes | Elke 1–3 jaar als je risicofactoren hebt (bijv. overgewicht, familiegeschiedenis). |
| Mensen met prediabetes | Minstens één keer per jaar om te controleren of er progressie is naar diabetes. |
| Mensen met diabetes | – Elke 3 maanden: Bij instabiele bloedsuikercontrole of aanpassing van de behandeling. – Elke 6 maanden: Bij stabiele bloedsuikerwaarden en goede regulatie. |
| Zwangere vrouwen | Aan het begin van de zwangerschap en bij vrouwen met diabetes of risicofactoren elke 4–6 weken. |
Bron: American Diabetes Association, 2014
Zijn er factoren die de HbA1c-waarden kunnen beïnvloeden?
Ja, er zijn verschillende factoren die HbA1c-waarden kunnen beïnvloeden. Aandoeningen die de levensduur van rode bloedcellen veranderen, zoals bloedarmoede, hemoglobinopathieën (bijv. sikkelcelziekte) of chronische nierinsufficiëntie, kunnen de waarden verhogen of verlagen. Ook een vitamine B12-tekort of ijzertekort kan de HbA1c-waarde beïnvloeden. Bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden of sommige bloeddrukverlagende middelen, kunnen eveneens invloed hebben. Daarnaast kunnen hevig bloedverlies of bloedtransfusies tot onnauwkeurige resultaten leiden. Daarom is het belangrijk om HbA1c-waarden altijd te interpreteren in de context van je algemene gezondheid en aanvullende laboratoriumwaarden (DiabetesUK, 2024).
Wat is het verschil tussen een HbA1c-test en een bloedsuikertest?
Een HbA1c-test meet het gemiddelde bloedsuikerniveau van de afgelopen 2–3 maanden, terwijl een bloedsuikertest het huidige bloedsuikergehalte op een specifiek moment meet. De HbA1c-test geeft dus een langetermijnoverzicht, terwijl de bloedsuikertest kortetermijnschommelingen laat zien, bijvoorbeeld na maaltijden of op een nuchtere maag. Beide testen vullen elkaar aan om een volledig beeld van je bloedsuikercontrole te krijgen.
Wil je je laten testen?
Met de bloedsuikertest (HbA1c) van Homed-IQ kun je je HbA1c-waarde gemakkelijk thuis testen – eenvoudig, discreet en betrouwbaar. Een duidelijke uitleg over hoe je de test uitvoert, vind je op ons YouTube-kanaal.
Naast deze test biedt Homed-IQ ook andere testen aan die zich richten op veelvoorkomende risicofactoren. De Hart- en vaatziekten test helpt je om je hartgezondheid beter te begrijpen door belangrijke biomarkers zoals cholesterol en ontstekingswaarden te meten. De Gewichtsbeheersing bloedtest analyseert stofwisselingswaarden zoals insuline en schildklierhormonen, die cruciaal zijn voor je gewicht en stofwisseling. Alle testen worden geanalyseerd in ISO-gecertificeerde laboratoria.
-
Bloedsuiker test (HbA1c)
€35,00 -
Hart- en vaatziekten test
€55,00 -
Gewichtsbeheersing bloedtest
€65,00
Samenvatting
De HbA1c-test meet het gemiddelde bloedsuikerniveau van de afgelopen 2-3 maanden en biedt een langetermijnbeoordeling van de bloedsuikercontrole. Dit maakt de test een belangrijk hulpmiddel voor de preventie en monitoring van diabetes. In tegenstelling tot een bloedsuikertest, die het huidige bloedsuikerniveau op een specifiek moment meet, geeft de HbA1c-test inzicht in het langetermijnverloop en voorkomt hij schommelingen zoals na maaltijden. De test is vooral relevant voor mensen met diabetes, prediabetes en risicofactoren zoals overgewicht of een familiegeschiedenis van diabetes, om de bloedsuikercontrole en behandeling te monitoren. Er zijn echter verschillende factoren die de resultaten kunnen beïnvloeden, waardoor het belangrijk is om de test altijd in samenhang met andere laboratoriumwaarden en je persoonlijke gezondheid te interpreteren.
Bronnen
A1C: What It Is, Test, Levels & Chart. (2022, November 22). Cleveland Clinic. Retrieved January 15, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/9731-a1c
Balingit, A., & Weatherspoon, D. (n.d.). The Hemoglobin A1C test: Uses, procedure, and target levels. MedicalNewsToday. Retrieved January 15, 2025, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/265443
Hemoglobin A1C (HbA1c) Test. (2022, September 6). MedlinePlus. Retrieved January 15, 2025, from https://medlineplus.gov/lab-tests/hemoglobin-a1c-hba1c-test/
What is HbA1c? | Blood Test | Target Levels. (n.d.). Diabetes UK. Retrieved January 15, 2025, from https://www.diabetes.org.uk/about-diabetes/looking-after-diabetes/hba1c
