Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) zijn een gevoelig onderwerp dat vaak gepaard gaat met halve waarheden en misverstanden. Veel mensen weten niet wat waar is en wat slechts een mythe is. Kunnen SOA’s worden overgedragen via toiletbrillen? Zijn ze altijd zichtbaar? Bieden condooms volledige bescherming? Dit soort vragen zorgt voor verwarring en leidt vaak tot verkeerde inschattingen of een vals gevoel van veiligheid.

In dit artikel worden de meest voorkomende mythen over SOA’s onder de loep genomen en vergeleken met feiten. Het doel is om duidelijkheid te scheppen, vooroordelen weg te nemen en het belang van preventie, testen en open communicatie te benadrukken. Want alleen wie goed geïnformeerd is, kan verantwoordelijk handelen en zichzelf en anderen beschermen.

Inhoudsopgave

• Betreffen SOA’s alleen bepaalde groepen mensen?
• Kunnen SOA’s via toiletbrillen of kussen worden overgedragen?
• Kun je een SOA herkennen aan zichtbare symptomen?
• Bieden condooms volledige bescherming tegen alle SOA’s?
• Verdwijnen SOA’s vanzelf?
• Samenvatting

Betreffen SOA’s alleen bepaalde groepen mensen?

Mythe:

Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) worden vaak gezien als een probleem dat alleen bepaalde groepen treft, zoals seksueel actieve jongeren, LGBTQ+-personen of mensen met meerdere sekspartners. Deze aanname stigmatiseert niet alleen specifieke bevolkingsgroepen, maar wekt ook ten onrechte de indruk dat andere mensen geen risico lopen.

Feit:

SOA’s kunnen iedereen treffen, ongeacht leeftijd, geslacht of seksuele geaardheid. Elke seksueel actieve persoon loopt risico op het oplopen of overdragen van een SOA. Verschillende factoren kunnen dit risico vergroten:

• Onbeschermde seks: Vaginale of anale seks zonder condoom vergroot het risico op een SOA aanzienlijk. Condooms verkleinen dit risico, maar verkeerd of inconsistent gebruik kan het risico verhogen.
• Orale seks: Ook bij orale seks is er kans op besmetting met een SOA.
• Meerdere sekspartners: Hoe meer sekspartners je hebt, hoe groter de kans op blootstelling aan een SOA.
• Eerdere SOA’s: Als je al eerder een SOA hebt gehad, loop je een hoger risico om opnieuw een SOA op te lopen.
• Gedwongen seksuele handelingen: Mensen die slachtoffer zijn van gedwongen seksuele handelingen, moeten medische hulp en ondersteuning zoeken.
• Alcohol- en drugsgebruik: Het gebruik van alcohol of drugs kan je beoordelingsvermogen beïnvloeden en risicovol gedrag in de hand werken.

Bron: Mayo Clinic, 2023

Kunnen SOA’s via toiletbrillen of kussen worden overgedragen?

Mythe:

Er bestaat een wijdverbreid misverstand dat SOA’s via toiletbrillen of dat alle SOA’s door kussen kunnen worden overgedragen. Deze gedachte veroorzaakt vaak onnodige angst en stigmatisering, vooral als het gaat om contact met openbare toiletten of het tonen van affectie.

Feit:

SOA’s worden meestal overgedragen door direct seksueel contact, zoals vaginale, anale of orale seks. Overdracht via toiletbrillen is extreem onwaarschijnlijk, omdat ziekteverwekkers (zoals virussen en bacteriën) buiten het lichaam slechts kort kunnen overleven. Slechts enkele infecties, zoals herpes, syfilis of gonorroe, kunnen via kussen worden overgedragen. Andere SOA’s, zoals chlamydia, hiv, trichomonas, HPV of hepatitis B, kunnen niet via kussen worden overgedragen. Goede bescherming en kennis over overdrachtswegen zijn essentieel om infecties te voorkomen (Britannica, 2024; Millar, 2022; Cleveland Clinic, 2024).

Kun je een SOA herkennen aan zichtbare symptomen?

Mythe:

Een veelvoorkomend misverstand is dat SOA’s altijd herkenbaar zijn aan typische symptomen. Klassieke tekenen van een SOA zijn:

• Ongewone afscheiding uit de vagina, penis of anus
• Pijn bij het plassen
• Huidgezwellen of knobbeltjes in de genitale of anale zone
• Uitslag
• Ongewone vaginale bloedingen
• Jeuk in het genitale of anale gebied
• Blaasjes, zweren of wratten rond de geslachtsdelen of anus
• Zelden: wratten in de mond- of keelholte

Bron: NHS, 2024

Feit:

SOA’s verlopen vaak zonder zichtbare of merkbare symptomen, vooral in de vroege stadia. Infecties zoals chlamydia, gonorroe of hiv kunnen lange tijd onopgemerkt blijven en onbewust worden overgedragen. Zelfs wanneer symptomen optreden, kunnen ze niet-specifiek zijn en wijzen op andere ziekten, wat de diagnose bemoeilijk (Mayo Clinic, 2024).

Bieden condooms volledige bescherming tegen alle SOA’s?

Mythe:

Veel mensen denken dat condooms 100% bescherming bieden tegen SOA’s. Deze aanname geeft vaak een vals gevoel van veiligheid en zorgt ervoor dat andere preventieve maatregelen, zoals regelmatige tests of vaccinaties tegen bepaalde ziekteverwekkers, worden verwaarloosd.

Feit:

Condooms bieden een hoge mate van bescherming, maar geen volledige bescherming tegen SOA’s. Ze verkleinen het risico aanzienlijk, vooral bij infecties die via vloeistoffen zoals sperma of vaginale afscheiding worden overgedragen, zoals hiv, chlamydia en gonorroe. Ze bieden echter geen volledige bescherming tegen SOA’s die via huid-op-huidcontact worden overgedragen, zoals herpes of syfilis. Ziekteverwekkers kunnen zich ook buiten het door het condoom bedekte gebied bevinden (CDC, 2024).

Verdwijnen SOA’s vanzelf?

Mythe:

Een veelvoorkomend misverstand is dat SOA’s vanzelf verdwijnen zonder behandeling. Veel mensen denken dat de symptomen vanzelf weggaan en dat de infectie daarmee genezen is. Dit zorgt er vaak voor dat er geen medische hulp wordt gezocht.

Feit:

De meeste SOA’s verdwijnen niet vanzelf en vereisen gerichte behandeling om de infectie te genezen of onder controle te houden. Slechts zeer weinig infecties verdwijnen door het eigen immuunsysteem, en zelfs dan is dit niet gegarandeerd. Bacteriële SOA’s zoals chlamydia, gonorroe en syfilis kunnen effectief met antibiotica worden behandeld, maar genezen niet zonder therapie. Als ze onbehandeld blijven, kunnen ze ernstige complicaties veroorzaken, zoals onvruchtbaarheid, chronische pijn of orgaanschade(ACOG, 2024).

Virale SOA’s zoals hiv, herpes simplex en hepatitis B blijven levenslang in het lichaam, omdat ze niet te genezen zijn. Met antivirale medicijnen kunnen ze echter goed worden gecontroleerd om de virusbelasting te verminderen en je gezondheid te beschermen. HPV kan in sommige gevallen door het immuunsysteem worden bestreden en geëlimineerd, maar dit gebeurt niet altijd. Sommige HPV-typen veroorzaken blijvende infecties die kunnen leiden tot genitale wratten of kanker (National Institute of Child Health and Human Development, 2017, Cleveland Clinic, 2024).

Het verdwijnen van symptomen betekent niet dat de infectie weg is. Zonder behandeling blijft het risico bestaan dat je de infectie overdraagt aan seksuele partners, evenals de kans op langdurige gezondheidsproblemen. Regelmatig testen en vroegtijdige medische behandeling zijn daarom essentieel.

Met Homed-IQ kun je je gemakkelijk en discreet vanuit huis laten testen op seksueel overdraagbare aandoeningen. De tests zijn eenvoudig uit te voeren en bieden verschillende opties voor jouw behoeften: de chlamydia- en gonorroe-test controleert twee van de meest voorkomende SOA’s, de SOA-test Plus dekt zeven infecties, en de SOA-test Basic 4 geeft resultaten over de vier meest voorkomende SOA’s. Alle monsters worden in discrete verpakking verzonden, geanalyseerd in een gecertificeerd laboratorium en de resultaten worden veilig en snel online beschikbaar gesteld – zonder dat je naar een arts hoeft. Homed-IQ biedt zo een betrouwbare en comfortabele manier om je gezondheid te waarborgen.

Samenvatting

SOA’s kunnen iedereen treffen die seksueel actief is. Ze worden meestal overgedragen door direct seksueel contact, niet via toiletbrillen. SOA’s kunnen ook zonder symptomen verlopen, daarom is het belangrijk om je regelmatig te laten testen, zelfs als je geen klachten hebt. Condooms bieden een hoge mate van bescherming, maar geen volledige, vooral niet bij infecties die via huidcontact worden overgedragen. De meeste SOA’s verdwijnen niet vanzelf zonder behandeling en kunnen op de lange termijn ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals onvruchtbaarheid of chronische aandoeningen. Regelmatige tests, beschermingsmaatregelen zoals condooms en open communicatie zijn cruciaal om infecties te voorkomen en vroegtijdig te behandelen. Goed geïnformeerd zijn is de beste manier om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gezondheid én die van je partner.

Bronnen

ACOG. (2024). Chlamydia, Gonorrhea, and Syphilis. ACOG. Retrieved January 7, 2025, from https://www.acog.org/womens-health/faqs/chlamydia-gonorrhea-and-syphilis

Britannica. (2024, November 5). Sexually transmitted disease (STD). Britannica. Retrieved November 12, 2024, from https://www.britannica.com/science/sexually-transmitted-disease

CDC. (2024, January 19). Condom Use: An Overview | Condom Use. CDC. Retrieved January 7, 2025, from https://www.cdc.gov/condom-use/index.html

Cleveland Clinic. (2024). HPV (Human Papillomavirus): Causes, Symptoms & Treatment. Cleveland Clinic. Retrieved January 7, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/11901-hpv-human-papilloma-virus#outlook-prognosis

Cleveland Clinic. (2024, July 19). Can You Get an STI From Kissing? Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved January 7, 2025, from https://health.clevelandclinic.org/can-you-get-std-from-kissing

Mayo Clinic. (2024, March 12). Sexually transmitted disease (STD) symptoms. Mayo Clinic. Retrieved January 7, 2025, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081

Murphy, M., Millar, H. (2022, October 13). STDs and toilet seats: Possible risks and preventions. MedicalNewsToday. Retrieved November 12, 2024, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/can-you-get-stds-from-a-toilet-seat

National Institute of Child Health and Human Development. (2017, January 31). Is there a cure for sexually transmitted diseases (STDs) and sexually transmitted infections (STIs)? National Institute of Child Health and Human Development. Retrieved January 7, 2025, from https://www.nichd.nih.gov/health/topics/stds/conditioninfo/cure

NHS. (2024, May 13). Sexually transmitted infections (STIs). NHS. Retrieved January 7, 2025, from https://www.nhs.uk/conditions/sexually-transmitted-infections-stis/

Sexually transmitted diseases (STDs) – Symptoms and causes. (2023, September 8). Mayo Clinic. Retrieved January 7, 2025, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/symptoms-causes/syc-20351240