Wist je dat de meeste infecties zoals chlamydia, gonorroe of HPV volledig onopgemerkt blijven? Veel seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) geven geen symptomen en kunnen onopgemerkt leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals onvruchtbaarheid of chronische pijn. In dit artikel lees je welke soa’s vaak asymptomatisch zijn, waarom regelmatige tests belangrijk zijn en hoe je je gezondheid effectief kunt beschermen.

Inhoudsopgave

• Welke soa’s verlopen vaak zonder symptomen?
• Hoe kan ik vaststellen of ik een asymptomatische soa heb?
• Wie zou zich moeten laten testen op asymptomatische soa’s?
• Welke risico’s zijn er bij onbehandelde asymptomatische soa’s?
• Hoe kan ik me beschermen tegen asymptomatische soa’s?
• Samenvatting

Welke soa’s verlopen vaak zonder symptomen?

1. Chlamydia: Ongeveer 70% van de vrouwen en 50% van de mannen hebben geen symptomen.
2. Gonorroe (druiper): 65-86% van de vrouwen en 15-55% van de mannen zijn asymptomatisch.
3. Humaan papillomavirus (HPV): De meeste HPV-infecties verlopen zonder symptomen.
4. Hiv: De periode waarin de infectie symptoomloos blijft, verschilt per persoon en kan variëren van enkele jaren tot wel 10 jaar.
5. Syfilis: Ongeveer 50% van de mensen met syfilis heeft geen symptomen.
6. Genitale herpes: 75-90% van de geïnfecteerden weet niet dat ze besmet zijn, omdat ze geen of slechts milde, nauwelijks merkbare symptomen hebben.

Bronnen: WHO, 2023; NHS, 2021; Cleveland Clinic, 2022; WHO, 2024; Cleveland Clinic, 2023; NHS, 2021

Hoe kan ik vaststellen of ik een asymptomatische soa heb?

Omdat er geen zichtbare of merkbare symptomen zijn, kan de aanwezigheid van een asymptomatische soa alleen worden vastgesteld met medische tests. Veelgebruikte diagnostische methoden zijn:

1. Bloedtesten: Hiermee kun je infecties zoals hiv, syfilis of hepatitis opsporen.
2. Urineonderzoek: Dit wordt gebruikt om infecties zoals chlamydia, gonorroe of trichomoniasis aan te tonen.
3. Uitstrijkjes: Bij uitstrijkjes van slijmvliezen (bijvoorbeeld uit de urinebuis, vagina, anus of keel) kunnen chlamydia, gonorroe (druiper), trichomoniasis, herpes, humaan papillomavirus (HPV), hiv of syfilis worden opgespoord.

Bronnen: MedlinePlus, 2024; Cleveland Clinic, 2023

Naast een soa-test bij de huisarts of de GGD bieden thuistests een discrete en handige manier om je te laten testen op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Aanbieders zoals Homed-IQ bieden verschillende tests aan, waaronder de soa-test compleet die meerdere infecties tegelijk controleert. Specifiekere opties zijn de chlamydia- en gonorroe-test, die deze veelvoorkomende bacteriële infecties opspoort, en de HPV-test, die controleert op het humaan papillomavirus. De uitvoering is eenvoudig en gebeurt thuis: je neemt zelf een monster af, stuurt dit naar een laboratorium en ontvangt de resultaten online.

Wie zou zich moeten laten testen op asymptomatische soa’s?

Neem altijd contact op met je arts om je persoonlijke risico en de juiste tests te bepalen. Regelmatige controles zijn vooral belangrijk als je een of meer van de volgende risicofactoren hebt:

• Personen die onbeschermde seks hebben gehad
• Mannen die seks hebben met mannen (MSM)
• Mensen met een bekende soa bij hun partner
• Seksueel contact met meerdere partners
• Eerder doorgemaakte soa: verhoogd risico op een nieuwe infectie
• Gebruik van middelen: alcohol of drugs bevorderen risicogedrag
• Niet-monogame relaties: geen duidelijke communicatie over gezondheid
• Partner uit regio’s met een hoge prevalentie van soa’s: gebieden met een hoge soa-incidentie

Bron: Mayo Clinic, 2023

Welke risico’s zijn er bij onbehandelde asymptomatische SOA’s?

Onbehandelde asymptomatische seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) kunnen ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid, zoals:

• Onvruchtbaarheid: Infecties zoals chlamydia en gonorroe kunnen bij mannen en vrouwen ontstekingen in de voortplantingsorganen veroorzaken, wat het risico op onvruchtbaarheid verhoogt.
• Chronische pijn: Dit kan het gevolg zijn van een bekkenontsteking bij vrouwen (veroorzaakt door chlamydia) of een bijbalontsteking bij mannen (veroorzaakt door onbehandelde gonorroe), wat langdurige klachten kan opleveren.
• Complicaties tijdens de zwangerschap: Onbehandelde soa’s kunnen leiden tot vroeggeboortes, miskramen of infecties bij pasgeborenen.
• Verhoogd risico op hiv: Beschadigde slijmvliezen door soa’s maken het makkelijker voor hiv om het lichaam binnen te dringen, waardoor het infectierisico toeneemt.
• Schade aan organen: Syfilis kan in een vergevorderd stadium verschillende organen aantasten, zoals het hart, de zenuwen en de hersenen.
• Verhoogd risico op kanker: Bepaalde HPV-typen kunnen leiden tot baarmoederhalskanker of andere soorten kanker.

Bronnen: WHO, 2024; Deal et al., 2004; CDC, 2023; NHS, 2022

Omdat veel soa’s asymptomatisch zijn, is het belangrijk om je regelmatig te laten testen, vooral als je een van de bovengenoemde risicofactoren hebt.

Hoe kan ik me beschermen tegen asymptomatische soa’s?

Om je te beschermen tegen asymptomatische seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s), zijn verschillende maatregelen nodig:

Samenvatting

Veel seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) verlopen zonder zichtbare symptomen en blijven daardoor vaak onopgemerkt. Tot de vaak asymptomatische infecties behoren chlamydia, gonorroe, HPV, hiv, syfilis en genitale herpes. Zonder diagnose en behandeling kunnen deze infecties ernstige gevolgen hebben, zoals onvruchtbaarheid, chronische pijn, orgaanschade of een verhoogd risico op hiv en kanker. De diagnose van asymptomatische soa’s vereist medische tests, zoals bloedonderzoek, urinemonsters of uitstrijkjes. Thuistests bieden een discrete en handige alternatief voor tests bij de dokter en leveren snelle resultaten. Zorg dat je goed geïnformeerd bent over het voorkomen van asymptomatische soa’s en laat zowel jezelf als je partner regelmatig testen.

Bronnen

Cleveland Clinic. HPV (Human Papillomavirus): Causes, Symptoms Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved October 3, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/11901-hpv-human-papilloma-virus

Cleveland Clinic. Herpes Simplex Virus (HSV): Types Symptoms, Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved October 3, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22855-herpes-simplex

Cleveland Clinic. (2023). STD/STI Testing: What To Expect. Cleveland Clinic. Retrieved November 27, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/std-testing

Deal, C., Cates, W., Peeling, R., & Wald, A. (2004). Long-term Clinical Sequelae of Sexually Transmitted Infections in Women. Emerging Infectious Diseases, 10(11), e2. https://doi.org/10.3201/eid1011.040622_02

Mayo Clinic. (2023). Sexually transmitted diseases (STDs). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/symptoms-causes/syc-20351240

MedlinePlus. (2024). Sexually Transmitted Infection (STI) Tests. https://medlineplus.gov/lab-tests/sexually-transmitted-infection-sti-tests/#:~:text=Used%20to%20diagnose%20HPV%2C%20chlamydia,urine%20out%20of%20the%20body.

NHS. Gonorrhoea – Symptoms. (n.d.). NHS. Retrieved October 3, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/gonorrhoea/symptoms/

NCI. HPV and Cancer – NCI. (2023, October 18). National Cancer Institute. Retrieved December 3, 2024, from https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/infectious-agents/hpv-and-cancer

NHS. (2021). Symptoms HIV and AIDS. https://www.nhs.uk/conditions/hiv-and-aids/symptoms/

NHS. (2022). Syphilis. https://www.nhs.uk/conditions/syphilis/

WHO. Syphilis. (2024, May 21). World Health Organization (WHO). Retrieved October 3, 2024, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/syphilis

WHO. Chlamydia. (2023, July 17). World Health Organization (WHO). Retrieved October 3, 2024, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/chlamydia