De WHO schat dat er in 2022 wereldwijd ongeveer 1,1 miljoen zwangere vrouwen geïnfecteerd waren met de seksueel overdraagbare infectie syfilis, wat heeft geleid tot meer dan 390.000 miskramen (WHO, 2024). Naast miskramen vergroten SOA’s tijdens de zwangerschap ook het risico op vroeggeboorte en infecties bij pasgeborenen. Veelvoorkomende infecties bij zwangere vrouwen zijn chlamydia, gonorroe, syfilis en hiv. Regelmatige tests en een vroege behandeling zijn essentieel om gezondheidsrisico’s voor moeder en kind te minimaliseren.

In dit artikel lees je hoe SOA’s de vruchtbaarheid kunnen beïnvloeden en hoe ze tijdens de zwangerschap op het kind kunnen worden overgedragen, wat tot complicaties kan leiden. Het biedt ook informatie over tests en veilige behandelingsopties en geeft advies over preventiemaatregelen om moeder en kind zo goed mogelijk te beschermen.

Omdat veel SOA’s vaak zonder symptomen verlopen, wordt een infectie vaak niet opgemerkt. Vooral na onbeschermde seks of met nieuwe sekspartners is een regelmatige test verstandig, zodat infecties zoals syfilis tijdig ontdekt en behandeld kunnen worden. Met de Homed-IQ-thuistest kun je je gemakkelijk thuis laten testen: het monster wordt naar een ISO-gecertificeerd laboratorium gestuurd en het resultaat is binnen enkele dagen online beschikbaar.

Inhoudsopgave

• Is zwangerschap mogelijk tijdens of na een SOA?
• Hoe beïnvloeden SOA’s de vruchtbaarheid en welke risico’s bestaan er bij onbehandelde infecties?
• Kunnen SOA’s tijdens de zwangerschap op de baby worden overgedragen?
• Kan ik mijn baby borstvoeding geven als ik een SOA heb?
• Welke schadelijke gevolgen kan de overdracht van een SOA hebben op een baby?
• Welke symptomen wijzen op een SOA tijdens de zwangerschap?
• Op welke SOA’s wordt tijdens de zwangerschap getest?
• Hoe worden SOA’s tijdens de zwangerschap behandeld, en zijn er veilige medicijnen?
• Welke voorzorgsmaatregelen kan ik nemen om mijn baby te beschermen tegen SOA’s?
• Samenvatting

Is zwangerschap mogelijk tijdens of na een SOA?

Ja, een zwangerschap is ondanks of tijdens een SOA mogelijk, omdat infecties de vruchtbaarheid vaak niet direct beïnvloeden. Onbehandelde SOA’s kunnen echter op de lange termijn complicaties veroorzaken die het moeilijker maken om zwanger te worden.

Hoe beïnvloeden SOA’s de vruchtbaarheid en welke risico’s bestaan er bij onbehandelde infecties?

Onbehandelde SOA’s kunnen de vruchtbaarheid op de lange termijn verminderen door ontstekingen en blijvende schade aan de voortplantingsorganen te veroorzaken. De meest voorkomende SOA’s, zoals chlamydia en gonorroe, kunnen leiden tot bekkenontstekingen (PID) en littekenvorming in de eileiders, wat het risico op onvruchtbaarheid en buitenbaarmoederlijke zwangerschappen verhoogt. Andere seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals Mycoplasma genitalium of hiv, kunnen ook leiden tot reproductieve complicaties en onvruchtbaarheid (CDC, 2024; Fertility Society of Australia, 2021).

Kunnen SOA’s tijdens de zwangerschap op de baby worden overgedragen?

Ja, bepaalde SOA’s kunnen tijdens de zwangerschap, de geboorte of bij het borstvoeden op het kind worden overgedragen en ernstige complicaties veroorzaken, zoals ontwikkelingsstoornissen, afwijkingen of zelfs miskramen. Hieronder staan enkele SOA’s en hun mogelijke overdrachtswegen opgesomd:

Kan ik mijn baby borstvoeding geven als ik een SOA heb?

Of borstvoeding geven mogelijk is met een SOA hangt af van het type infectie. Raadpleeg altijd je arts om de beste oplossing te vinden voor jouw situatie.

SOA’s waarbij borstvoeding mogelijk is: Bij infecties zoals chlamydia en gonorroe, HPV kan borstvoeding worden gegeven omdat deze niet via de moedermelk worden overgedragen. Ook bij hepatitis B is borstvoeding veilig als de baby direct na de geboorte is ingeënt.

SOA’s waarbij borstvoeding niet wordt aanbevolen: Bij een hiv-infectie, actieve syfilis of herpeslaesies op de borst wordt borstvoeding afgeraden, omdat er een risico bestaat op overdracht naar het kind. Borstvoeding is alleen mogelijk als het kind niet in contact komt met een wondje.

Bronnen: NIH, 2019; HIV.gov, 2023; CDC, 2024; CDC, 2023.

Welke schadelijke gevolgen kan de overdracht van een SOA hebben op een baby?

De overdracht van een SOA op een baby kan, afhankelijk van de soort infectie, verschillende gevolgen hebben. Mogelijke gevolgen zijn:

• Laag geboortegewicht, doodgeboorte
• Oogontsteking, blindheid
• Longontsteking
• Gehoorverlies
• Hersenbeschadiging, hersenvliesontsteking
• Infectie in het bloed van de baby
• Acute hepatitis, chronische leverziekte

Bron: NIH, 2019

Welke symptomen wijzen op een SOA tijdens de zwangerschap?

Tijdens de zwangerschap kunnen SOA’s symptomen veroorzaken die ook voorkomen bij niet-zwangere vrouwen, zoals:

• Ongebruikelijk ruikende afscheiding
• Branderig gevoel bij het plassen
• Buikpijn
• Jeuk of roodheid
• Onregelmatige bloedingen

Omdat veel infecties echter zonder symptomen verlopen, zijn regelmatige onderzoeken belangrijk om de gezondheid van moeder en kind te beschermen (Mayo Clinic, 2023).

Wil je een overzicht van je seksuele gezondheid?

Tijdens de zwangerschap is het belangrijk om actief aandacht te besteden aan je seksuele gezondheid, omdat veel seksueel overdraagbare aandoeningen asymptomatisch zijn en onopgemerkt kunnen blijven, zelfs bij vrouwen die een zwangerschap plannen. Om het risico op een infectie te minimaliseren en de gezondheid van moeder en kind te waarborgen, zijn regelmatige SOA-tests aan te raden. Producten zoals de Chlamydia- en Gonorroe-test, de SOA-tes compleet en de SOA-test Plus van Homed-IQ bieden een eenvoudige manier om jezelf te testen en mogelijke infecties vroegtijdig op te sporen. Door SOA’s vroeg te identificeren en te behandelen, kun je niet alleen symptomen vermijden, maar ook complicaties tijdens de zwangerschap verminderen.

Op welke SOA’s wordt tijdens de zwangerschap getest?

Het wordt aanbevolen om zwangere vrouwen routinematig op bepaalde SOA’s te testen om het risico voor moeder en kind te minimaliseren. De lijst met aanbevolen testen omvat:

• Chlamydia en gonorroe: Routinetest, vooral voor jonge vrouwen en vrouwen met een verhoogd risico; herhaling in het derde trimester indien nodig.
• HIV: Test aan het begin van de zwangerschap en herhaling in het derde trimester indien nodig.
• Syfilis: Test aan het begin van de zwangerschap en herhaling indien nodig.
• Hepatitis B: Test aan het begin van de zwangerschap.
• HPV: Zwangere vrouwen moeten in dezelfde frequentie getest worden als niet-zwangere vrouwen.

Bron: CDC, 2024.

Hoe worden SOA’s tijdens de zwangerschap behandeld, en zijn er veilige medicijnen?

Sommige SOA’s kunnen tijdens de zwangerschap veilig behandeld worden. Bacteriële infecties zoals chlamydia, gonorroe, syfilis of trichomoniasis kunnen effectief behandeld worden met antibiotica die veilig zijn voor moeder en kind. Voor ongeneeslijke virusinfecties zoals herpes of hiv helpen antivirale medicijnen om het risico op overdracht naar de baby te verminderen en de symptomen te beheersen. Het is belangrijk dat alle behandelingen in overleg met je arts plaatsvinden om de beste en veiligste behandelmogelijkheden voor moeder en kind te garanderen (NIH, 2019).

Welke voorzorgsmaatregelen kan ik nemen om mijn baby te beschermen tegen SOA’s?

Om je baby te beschermen tegen SOA’s en een gezonde zwangerschap te ondersteunen, kun je de volgende voorzorgsmaatregelen nemen die het risico op overdracht verkleinen:

Bron: Eigen afbeelding

1. Regelmatige SOA-tests voor en tijdens de zwangerschap.
2. Beschermde seks om infecties te voorkomen.
3. Vaccinaties indien beschikbaar, bijvoorbeeld tegen HPV of hepatitis B.
4. Medisch advies en vroege behandeling van vastgestelde SOA’s voor extra veiligheid bij risicofactoren.
5. Open communicatie met partners over seksuele gezondheid en SOA-risico’s.
6. Informatie over SOA’s verzamelen om je bewust te zijn van de risico’s en weloverwogen beslissingen te nemen.

Samenvatting

SOA’s vormen tijdens de zwangerschap een aanzienlijk risico voor moeder en kind. Ze kunnen leiden tot miskramen, vroeggeboorten en ontwikkelingsstoornissen bij pasgeborenen. Tot de meest voorkomende infecties bij zwangere vrouwen behoren chlamydia, gonorroe, syfilis en hiv. Aangezien veel van deze infecties asymptomatisch verlopen en op het kind kunnen worden overgedragen, zijn regelmatige tests en preventieve maatregelen belangrijk om infecties vroegtijdig op te sporen en tijdig te behandelen.

Bronnen

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2020). Protect Your Baby for Life – When a Pregnant Woman has Hepatitis B. CDC. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/hepatitis-b/media/HepBPerinatal-ProtectWhenPregnant.pdf

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2023). Hepatitis B or C Infections | Breastfeeding. CDC. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/breastfeeding/breastfeeding-special-circumstances/maternal-or-infant-illnesses/hepatitis.html

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024). Infertility & STDs – STD Information from CDC. CDC Archive. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://archive.cdc.gov/www_cdc_gov/std/infertility/default.htm

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024). STI Screening Recommendations. CDC. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/std/treatment-guidelines/screening-recommendations.htm

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024, February 6). Herpes Simplex Virus and Breastfeeding | Breastfeeding special circumstances. CDC. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/breastfeeding-special-circumstances/hcp/illnesses-conditions/herpes.html

Centers of Disease Control and Prevention (CDC). (2024, April 8). About Congenital Syphilis | Syphilis. CDC. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/syphilis/about/about-congenital-syphilis.html

Fertility Society of Australia. (2021, April 1). Sexually transmitted infections (STIs). Fertility Society of Australia. Retrieved October 29, 2024, from https://www.fertilitysociety.com.au/wp-content/uploads/FSANZ-Sexually-transmitted-infections-STIs-April-2021.pdf

HIV.gov. (2023). Preventing Perinatal Transmission of HIV. HIV.gov. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.hiv.gov/hiv-basics/hiv-prevention/reducing-mother-to-child-risk/preventing-mother-to-child-transmission-of-hiv

Irshad, U., Mahdy, H., & Tonismae, T. (2023). HIV in pregnancy. In StatPearls. StatPearls Publishing. Retrieved October 29, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558972/

LaCour, D. E., & Trimble, C. (2012). Human papillomavirus in infants: Transmission, prevalence, and persistence. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 25(2), 93–97. https://doi.org/10.1016/j.jpag.2011.03.001

Mayo Clinic. Op 29 oktober 2024 ontleend aan (2023, September 8). Sexually transmitted diseases (STDs) – Symptoms and causes. Mayo Clinic. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/symptoms-causes/syc-20351240

National Institutes of Health (NIH). (2019). Sexually Transmitted Infections, Pregnancy, and. ORWH. Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://orwh.od.nih.gov/research/maternal-morbidity-and-mortality/information-for-women/sexually-transmitted-infections

World Health Organization (WHO). (2024, May 21). Sexually transmitted infections (STIs). World Health Organization (WHO). Op 29 oktober 2024 ontleend aan https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-(stis)