Droge huid is een veelvoorkomend probleem dat veel mensen treft en verschillende oorzaken kan hebben. Een mogelijke, maar vaak over het hoofd geziene oorzaak zijn seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Genitale herpes (HSV) leidt tijdens het genezingsproces vaak tot droge, schilferige huid, terwijl syfilis in het secundaire stadium huiduitslag veroorzaakt die op de handpalmen en voetzolen droog kan zijn. Genitale wratten (HPV) kunnen door irritatie of behandeling droog worden. Bij AIDS zorgen problemen met het immuunsysteem en therapieën vaak voor een droge, schilferige huid.

Dit artikel geeft je uitgebreide informatie over welke soa’s droge huid kunnen veroorzaken, hoe je deze symptomen kunt herkennen, welke behandelmogelijkheden er zijn en hoe je door soa’s veroorzaakte huidproblemen kunt voorkomen. Zo kun je beter geïnformeerd zijn en de nodige stappen voor je gezondheid nemen. Als je je zorgen maakt over je symptomen, aarzel dan niet om een arts te raadplegen.

Krijg een uitgebreid overzicht van je seksuele gezondheid met de volledige SOA Test Compleet van Homed-IQ. Deze test controleert op vijf veelvoorkomende soa’s: chlamydia, gonorroe, trichomonas, HIV en syfilis. De test is eenvoudig en kan binnen enkele minuten thuis worden uitgevoerd. Voor de test is een klein druppeltje bloed uit de vinger nodig, samen met een urinemonster bij mannen of een vaginale uitstrijk bij vrouwen. Binnen enkele werkdagen ontvang je een laboratoriumgecertificeerd testresultaat, zonder dat je naar een arts of kliniek hoeft te gaan.

Inhoudsopgave

• Wat is een seksueel overdraagbare aandoening (soa)?
• Welke soa leidt tot een droge huid?
• Verband tussen soa en droge huid
• Kunnen soa’s langdurige huidproblemen veroorzaken?
• Hoe kan droge huid veroorzaakt door een soa worden onderscheiden van andere oorzaken?
• Diagnostische methoden voor droge huid veroorzaakt door soa’s
• Behandelopties en huidverzorgingsadviezen voor soa’s
• Preventie van soa’s en huidproblemen
• Samenvatting

Wat is een seksueel overdraagbare aandoening (soa)?

Een seksueel overdraagbare infectie, ook wel een soa (sexually transmitted infection) genoemd, is een infectie die door seksueel contact van persoon tot persoon wordt overgedragen. Dit kan gebeuren door vaginale, orale of anale seks. Soa’s worden veroorzaakt door bacteriën, virussen, parasieten of schimmels en kunnen, afhankelijk van de infectie en het aangetaste lichaamsdeel, verschillende symptomen veroorzaken. Veel mensen denken bij soa’s vooral aan symptomen in het genitale gebied, maar seksueel overdraagbare infecties kunnen ook andere delen van het lichaam, zoals de huid, aantasten. Bekende soa’s zijn chlamydia, gonorroe, herpes, HIV en syfilis (WHO, 2024).

Welke soa leidt tot een droge huid?

Droge huid kan een symptoom zijn van verschillende seksueel overdraagbare infecties. Het kan, maar hoeft niet altijd op een soa te wijzen. Praat met je arts om een juiste diagnose te krijgen. Hieronder vind je een aantal soa’s die vaak tot droge huid leiden:

1. Herpes (Herpes simplex-virus, HSV)
   Een herpesinfectie kan worden veroorzaakt door twee verschillende virustypen: HSV-1 en HSV-2. HSV-1 is vaker verantwoordelijk voor herpes rond de mond (maar kan ook genitale herpes veroorzaken), terwijl HSV-2 meestal genitale herpes veroorzaakt. Herpes wordt vaak herkend aan terugkerende blaasjes rond de geïnfecteerde plek, die droog, pijnlijk of jeukend kunnen zijn. Na het genezen van de blaasjes kan de huid droog en schilferig worden en kunnen er wondjes ontstaan rond de geïnfecteerde plek (WHO, 2024).
2. Syfilis
   Bij syfilis kan er in het secundaire stadium een huiduitslag optreden die soms tot huidveranderingen leidt, vooral op de handpalmen en voetzolen. Deze uitslag jeukt meestal niet en kan zich soms over het hele lichaam verspreiden (NHS, 2022).
3. Genitale wratten (Humaan papillomavirus, HPV)
   90% van bepaalde stammen van het Humaan papillomavirus (HPV) van de typen 6 en 11 veroorzaakt genitale wratten. Genitale wratten (die de geslachtsdelen en het rectum kunnen aantasten) zijn kleine, harde knobbeltjes met een ruwe oppervlakte. Ze leiden zelden direct tot droge huid, maar de aangedane huid kan jeuken, branden, ongemakkelijk aanvoelen of pijn doen in de buurt van de wratten. Door irritatie of behandeling, bijvoorbeeld met wrattenmiddelen, kunnen de aangetaste plekken droog en schilferig worden(Cleveland Clinic, 2024; Ratchanon S., n.d.).
4. HIV/AIDS
   HIV wordt geassocieerd met een aantal veelvoorkomende dermatologische aandoeningen. Bij AIDS kan de huid door de HIV-gerelateerde immuunproblemen droog en schilferig worden. Andere huidproblemen kunnen worden veroorzaakt door ontstekingen die ontstaan wanneer het immuunsysteem zich herstelt tijdens antiretrovirale therapie, of door de medicijnen zelf (Johns Hopkins Medicine, n.d., Lee, D. et al., 2007).

Huiduitslag en laesies kunnen ook voorkomen bij:

• Schurft, schaamluis
• Hepatitis A, B en C
• Molluscum contagiosum
• Humane herpesvirussen (HHV)
• Chlamydia trachomatis inclusief lymphogranuloma venereum (LGV)
• Neisseria gonorroe
• Mycoplasma genitalium

Bron: Australian STI Management and Guidelines, n.d.

Verband tussen soa en droge huid

Seksueel overdraagbare infecties kunnen de huid aantasten en in sommige gevallen tot droge huid leiden, wat verschillende oorzaken kan hebben:

• Huiduitslag, blaasjes en ontstekingsreacties: Herpes en syfilis veroorzaken huidlaesies die na genezing droge, gevoelige huid achterlaten, omdat de barrièrefunctie van de huid verstoord raakt.
• Veranderingen in het immuunsysteem: HIV beïnvloedt het immuunsysteem en veroorzaakt hormonale veranderingen die tot huidveranderingen kunnen leiden.
• Medicijnen voor de behandeling van soa’s: Medicijnen zoals antibiotica of antivirale middelen kunnen huidveranderingen als bijwerking hebben, vooral bij langdurig gebruik.

Bronnen: Cleveland Clinic, 2024, Ratchanon S., n.d., NHS, 2022

Kunnen soa’s langdurige huidproblemen veroorzaken?

Ja, seksueel overdraagbare aandoeningen kunnen langdurige huidproblemen veroorzaken. Bijvoorbeeld, herpes kan leiden tot terugkerende blaasjes die wonden of littekens achterlaten en de huidbarrière permanent veranderen(Albrecht, M., 2024).

Hoe kan droge huid veroorzaakt door een soa worden onderscheiden van andere oorzaken?

Huidveranderingen die worden veroorzaakt door een seksueel overdraagbare infectie (soa) gaan vaak gepaard met extra symptomen zoals blaasjes of jeuk in de genitale regio. Deze symptomen zijn vaak lokaal en beperkt tot de plek van de infectie. Daarentegen treedt droge huid, die door andere factoren zoals klimaatomstandigheden of andere huidaandoeningen wordt veroorzaakt, meestal meer algemeen op en tast grotere huidoppervlakken aan (niet alleen de genitaliën). Daarbij horen niet de typische soa-specifieke bijkomende symptomen. Om de precieze oorzaak van de huidproblemen vast te stellen en een geschikte behandeling te starten, is een medisch onderzoek essentieel.

Ben je onzeker of je droge huid door een soa wordt veroorzaakt, of wil je meer weten over je gezondheid?

Droge huid die door een soa wordt veroorzaakt, kan gepaard gaan met andere symptomen zoals huiduitslag of jeuk. Om soa’s zoals chlamydia en gonorroe, die vaak symptoomloos zijn, vroegtijdig te ontdekken, is het belangrijk om je regelmatig te laten testen. De Homed-IQ zelftest voor chlamydia en gonorroe kan eenvoudig thuis worden uitgevoerd met een uitstrijkje of een urinemonster en biedt een snelle manier om je seksuele gezondheid te controleren.

Daarnaast biedt de SOA Test Compleet een uitgebreide screening op chlamydia, gonorroe, trichomonas, HIV en syfilis, om mogelijke infecties op te sporen.

Vrouwen zouden ook een HPV-test moeten overwegen, die onderzoekt op hoogrisico-HPV-typen die baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. Deze test is extra belangrijk, omdat HPV de meest voorkomende seksueel overdraagbare infectie is en sommige typen ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.

Diagnostische methoden voor droge huid veroorzaakt door soa’s

Om vast te stellen of een huidverandering door een seksueel overdraagbare infectie (soa) wordt veroorzaakt, zijn specifieke diagnostische onderzoeken nodig. Dit zijn onder andere:

• Anamnese: De arts vraagt naar symptomen, seksuele activiteiten en eerdere soa’s.
• Lichamelijk onderzoek: Huidverschijnselen zoals uitslag of blaasjes worden onderzocht.
• Laboratoriumonderzoeken:
  Afname van uitstrijkjes: Van de huid, slijmvliezen of genitale regio, om infecties aan te tonen.
  Bloedonderzoeken: Voor het opsporen van soa’s zoals HIV of syfilis.
  Urineonderzoeken: Voor de diagnose van chlamydia of gonorroe.

Bron: Mayo Clinic, 2023

Behandelopties en huidverzorgingsadviezen voor soa’s

De behandeling van droge huid die door een seksueel overdraagbare infectie (soa) is veroorzaakt, hangt af van de onderliggende infectie. Naast medicamenteuze behandeling zijn er huidverzorgingsmaatregelen die helpen om de symptomen te verlichten en de huidgezondheid te herstellen.

Behandeling van de onderliggende soa

De behandeling van de onderliggende soa omvat het gebruik van antibiotica (bijvoorbeeld voor syfilis, chlamydia, gonorroe) of antivirale middelen (bijvoorbeeld voor genitale herpes, HIV), afhankelijk van de specifieke ziekteverwekker. Een vroege diagnose en gerichte behandeling zijn essentieel (Mayo Clinic, 2023).

Huidverzorgingsaanbevelingen om droge huid te verlichten

Huidverzorgingsaanbevelingen om droge huid te verlichten omvatten het gebruik van:

Bron: Eigen illustratie, ontleend aan Mayo Clinic, 2023

• Lauwe douches in plaats van warm water
• Kort douchen
• Vermijd irriterende, geparfumeerde zepen met een pH-waarde (niet gelijk aan 3,8-4,4)
• Regelmatig hydrateren met huidvriendelijke crèmes zonder geurstoffen (met verzachtende ingrediënten zoals aloë vera, ceramiden of urea.
• Voldoende drinken
• De huid koelen bij jeuk
• Luchtdoorlatende en huidvriendelijke kleding dragen

Bron: Mayo Clinic, 2023

Preventie van soa’s en huidproblemen

De preventie van seksueel overdraagbare infecties (soa’s) en huidproblemen omvat een aantal belangrijke maatregelen die zowel beschermen tegen infecties als de gezondheid van de huid bevorderen. Dit omvat het consequent gebruik van condooms, wat het risico op overdracht van soa’s aanzienlijk vermindert. Ook zijn regelmatige soa-tests belangrijk, vooral bij wisselende sekspartners, om mogelijke infecties vroegtijdig op te sporen en te behandelen. Het verminderen van het aantal sekspartners kan ook het risico op infectie verlagen. Daarnaast is het belangrijk om open te praten met sekspartners over de soa-status en ervoor te zorgen dat beide partners vrij zijn van infecties. Wees voorzichtig bij het delen van voorwerpen zoals seksspeeltjes of ondergoed, omdat het risico op overdracht van infecties zoals schurft of schimmelinfecties kan toenemen (CDC, 2024).

Samenvatting

Een seksueel overdraagbare infectie (soa) is een infectie die wordt overgedragen door seksueel contact en wordt veroorzaakt door bacteriën, virussen, parasieten of schimmels. De meest voorkomende soa’s zijn chlamydia, gonorroe, herpes, HIV en syfilis, die symptomen zoals droge huid kunnen veroorzaken. Deze droogheid kan optreden na het genezen van blaasjes bij genitale herpes of door huiduitslag bij syfilis. Diagnostische maatregelen zijn nodig om de oorzaak vast te stellen, gevolgd door een gerichte behandeling. Preventieve maatregelen zoals het gebruik van condooms en regelmatige soa-tests zijn belangrijk om infecties te voorkomen. Zelftests zoals de soa-tests van Homed-IQ bieden een eenvoudige, anonieme en snelle manier om je seksuele gezondheid te controleren.

Bronnen

Albrecht, M. (2024). Patient education: Genital herpes (Beyond the Basics). https://www.uptodate.com/contents/genital-herpes-beyond-the-basics/print#:~:text=Likelihood%20of%20recurrence%20—%20Genital%20herpes,initial%20HSV%20infection%20was%20acquired.

Australian STI Management and Guidelines. (n.d.). Skin rash and lesions – general. STI Guidelines. Op 30 september 2024 ontleend aan https://sti.guidelines.org.au/syndromes/skin-rash-and-lesions-general/

Centers for Disease and Control and Prevention (CDC). (2024, April 9). How to Prevent STIs | STI. CDC. Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.cdc.gov/sti/prevention/index.html

Cleveland Clinic. (2024). Warts: How To Identify, Causes, Types, Treatment Prevention. Cleveland Clinic. Op 30 september 2024 ontleend aan https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15045-warts#symptoms-and-causes

Johns Hopkins Medicine. (n.d.). HIV/AIDS and Skin Conditions. Johns Hopkins Medicine. Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/hiv-and-aids/hivaids-and-skin-conditions

Lee, D., Benson, C. A., Lewis, C. E., Grunfeld, C., Scherzer, R. (2007). Prevalence and factors associated with dry skin in HIV infection: the FRAM study. AIDS (London, England), 21(15), 2051–2057. https://doi.org/10.1097/QAD.0b013e3282eea51a

Mayo Clinic. (2023, August 25). Dry skin – Diagnosis and treatment. Mayo Clinic. Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-skin/diagnosis-treatment/drc-20353891

Mayo Clinic. (2023, September 8). Sexually transmitted diseases (STDs) – Diagnosis and treatment. Mayo Clinic. Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/diagnosis-treatment/drc-20351246

Mayo Clinic. (2023, September 8). Sexually transmitted diseases (STDs) – Diagnosis and treatment. Mayo Clinic. Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/diagnosis-treatment/drc-20351246

NHS. (2022). Syphilis. NHS. Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.nhs.uk/conditions/syphilis/

Ratchanon Sarwinee. (n.d.). Genital warts. https://www.google.com/url?q=https://www.medparkhospital.com/en-US/disease-and-treatment/genital-warts%23symptomssa=Dsource=docsust=1727703680537982usg=AOvVaw1_9rhy8yuLboAb6PHqz6KA

WHO. (2024, May 21). Sexually transmitted infections (STIs). World Health Organization (WHO). Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-%28stis%29WHO. (2024, September 13). Herpes simplex virus. World Health Organization (WHO). Op 30 september 2024 ontleend aan https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/herpes-simplex-virus