Immunoglobuline G (IgG) is de meest voorkomende antistof in het menselijke immuunsysteem en speelt een centrale rol bij het afweren van infecties. Veranderde IgG-niveaus in het bloed kunnen wijzen op verschillende gezondheidsproblemen zoals auto-immuunziekten, chronische infecties en immuundeficiënties. Deze blog biedt een uitgebreid overzicht van de functies van IgG, de bijbehorende aandoeningen, evenals diagnose- en behandelingsmogelijkheden.

Inhoudsopgave

• Wat is Immunoglobuline G (IgG)?
• Verschil tussen IgG en andere immunoglobulinen
• Wanneer en waarom wordt een immunoglobuline bloedtest uitgevoerd?
• Ziekten en immunoglobuline G
• Behandelmethoden bij IgG-afwijkingen
• Samenvatting

Wat is Immunoglobuline G (IgG)?

Als antistof is immunoglobuline G (IgG) een belangrijk onderdeel van het menselijke immuunsysteem. Antistoffen, ook wel immunoglobulinen genoemd, zijn eiwitten die door het immuunsysteem worden geproduceerd om vreemde stoffen zoals bacteriën, virussen en toxines te herkennen en te neutraliseren. IgG is de meest voorkomende soort antistof en maakt ongeveer 75-80% van alle immunoglobulinen uit. Je vindt ze niet alleen in het bloed, maar ook in andere lichaamsvloeistoffen zoals lymfevocht. Er zijn verschillende subtypes van IgG (IgG1, IgG2, IgG3 en IgG4), die elk gespecialiseerde functies in het immuunsysteem vervullen (Britannica, 2024).

Functies van Immunoglobuline G (IgG)

Immunoglobuline G (IgG) is niet alleen de meest voorkomende antistof, maar ook een van de meest veelzijdige. Vooral zijn vermogen om verschillende ziekteverwekkers in verschillende delen van het lichaam te neutraliseren, maakt het onmisbaar voor het immuunsysteem. De functies van IgG zijn als volgt:

• Neutralisering van ziekteverwekkers: IgG kan virussen, bacteriën en toxines onschadelijk maken door eraan te binden en zo hun vermogen te blokkeren om cellen te infecteren.
• Langdurige immuniteit: IgG is belangrijk voor het immunologische geheugen. Dit betekent dat het het lichaam helpt om eerdere infecties te herinneren en sneller te reageren wanneer dezelfde ziekteverwekker opnieuw opduikt. Dit gebeurt door bepaalde geheugen-B-cellen, die bij herhaalde blootstelling snel IgG produceren.
• Markering van vreemde stoffen: IgG markeert vreemde stoffen zodat ze gemakkelijker door fagocyten kunnen worden herkend en verwijderd. Dit proces, opsonisatie genoemd, dient als startsignaal voor fagocyten om de gemarkeerde indringer te elimineren.
• Bescherming voor pasgeborenen: Immunoglobuline G kan door de moeder via de placenta aan het ongeboren kind worden overgedragen en het beschermen tegen infecties. Dit biedt pasgeborenen in de eerste levensmaanden belangrijke bescherming. Na de geboorte begint het kind zelf IgG te produceren, en de concentratie neemt geleidelijk toe.
• Activatie van afweerproteïnen: Immunoglobuline G (IgG) activeert het complementsysteem, een groep eiwitten in het bloed die helpen bij de eliminatie van ziekteverwekkers en hen gemakkelijker herkenbaar maken voor fagocyten.

Bron: Angel et al., 2023

Verschil tussen IgG en andere immunoglobulinen

Naast immunoglobuline G zijn er andere antistoffen die verschillende taken in het lichaam uitvoeren. De tabel hieronder geeft een kort overzicht van de soorten antistoffen en hun functies:

Bron: Cleveland Clinic, 2022

Wanneer en waarom wordt een immunoglobuline bloedtest uitgevoerd?

Een immunoglobuline bloedtest wordt uitgevoerd om de concentratie van IgG, meestal in combinatie met IgA en IgM, in het bloed te meten en afwijkingen vast te stellen die kunnen wijzen op verschillende gezondheidsproblemen. De normaalwaarden voor IgG kunnen variëren afhankelijk van leeftijd, geslacht en gebruikte testmethode, maar over het algemeen liggen de referentiewaarden voor volwassenen tussen 6.0 – 16.0 g/L (gram per liter) (NHS, 2022). Deze test wordt uitgevoerd met een eenvoudige bloedafname en wordt gebruikt om:

• Infecties te diagnosticeren
• Auto-immuunziekten te herkennen
• Immuundeficiënties te identificeren
• Het succes van vaccinaties te controleren

Wat betekenen positieve IgG-antistoffen?

Een positief IgG-antistofresultaat betekent dat er aantoonbare hoeveelheden immunoglobuline G in het bloed aanwezig zijn. Deze antistoffen zijn specifiek gericht tegen een bepaalde ziekteverwekker. Dit toont aan dat het lichaam momenteel, of in het verleden, met deze ziekteverwekker in contact is geweest en een immuunrespons en immuniteit tegen de betreffende ziekteverwekker heeft opgebouwd (Medline Plus, 2022).

Ziekten en immunoglobuline G

Afwijkingen in het IgG-niveau, of het nu een verhoging of verlaging betreft, kunnen wijzen op verschillende gezondheidsproblemen. Dit overzicht beschrijft enkele ziekten die geassocieerd worden met veranderde IgG-niveaus:

Ziekten bij verhoogde IgG-niveaus

• Infectieziekten: Bij een acute infectie, zoals griep, Covid-19 of een bacteriële infectie, produceert het immuunsysteem meer IgG-antistoffen om de ziekteverwekkers te bestrijden. Deze antistoffen helpen de infectie af te weren en bieden daarna vaak een zekere immuniteit, waardoor de specifieke IgG-niveaus tijdelijk verhoogd kunnen blijven. Langdurig verhoogde IgG-niveaus kunnen wijzen op chronische infecties, zoals bijvoorbeeld bij een infectie met het Epstein-Barr-virus (ziekte van Pfeiffer).
• Auto-immuunziekten: Bij auto-immuunziekten produceert het immuunsysteem ten onrechte IgG-antistoffen die de eigen cellen en weefsels aanvallen. Bij systemische lupus erythematodes (SLE) richten deze antistoffen zich tegen verschillende organen en weefsels en veroorzaken ontstekingen en schade. Reumatoïde artritis (RA) is een ander voorbeeld, waarbij IgG-antistoffen een rol spelen en voornamelijk de gewrichten aanvallen.
• Leverziekten: Bepaalde leverziekten kunnen leiden tot een verhoging van het IgG-niveau, omdat de lever betrokken is bij de afbraak van eiwitten en dus ook van antistoffen. Bij levercirrose wordt normaal leverweefsel vervangen door littekenweefsel, wat de functie van de lever belemmert en leidt tot verhoogde IgG-niveaus, omdat de beschadigde lever IgG niet effectief kan afbreken.

Ziekten bij lage IgG-niveaus

Bij lage IgG-niveaus spreek je van een tekort aan IgG, wat wordt gekenmerkt door frequente en ernstige infecties van de luchtwegen, het maag-darmkanaal, chronische infecties en vertraagde genezing. De volgende ziekten kunnen leiden tot een laag IgG-niveau:

• Primaire immuundeficiënties: Dit zijn aangeboren ziekten die worden gekenmerkt door een disfunctie van het immuunsysteem en leiden tot een tekort aan IgG-antistoffen. Een voorbeeld is X-gebonden agammaglobulinemie, waarbij het lichaam geen B-cellen en daarmee geen IgG-antistoffen produceert, wat resulteert in een verhoogd risico op terugkerende infecties.
• Secundaire immuundeficiënties: Deze verworven ziekten beïnvloeden de productie van IgG en verzwakken het immuunsysteem. HIV/AIDS is een ziekte die immuuncellen aanvalt en de productie van IgG en andere antistoffen vermindert, wat leidt tot een verhoogde vatbaarheid voor infecties. Ook chemotherapie, een behandeling tegen kanker, kan immuuncellen beschadigen en de productie van IgG-antistoffen beïnvloeden.
• Verlies van IgG: Bepaalde ziekten kunnen leiden tot een verlies van IgG in het lichaam. Het nefrotisch syndroom is een nieraandoening waarbij grote hoeveelheden eiwit, inclusief IgG, via de urine worden uitgescheiden, waardoor het IgG-niveau daalt. Ook ernstige brandwonden kunnen leiden tot een aanzienlijk verlies van eiwitten en antistoffen zoals IgG via de beschadigde huid.

Bronnen: NHS, 2022; Cleveland Clinic, 2022

Behandelmethoden bij IgG-afwijkingen

Medische behandelmethoden

Bij verhoogde IgG-waarden kan de behandeling bestaan uit immuunsuppressieve medicijnen om de verhoogde immuunreactie te onderdrukken. Lage IgG-waarden worden vaak behandeld door het toedienen van immunoglobulinen, hetzij intraveneus, wat betekent dat de antistoffen direct in een ader worden gespoten, of subcutaan, wat betekent dat ze onder de huid worden geïnjecteerd. Deze immunoglobulinetherapie verhoogt het antistoffenniveau in het bloed en verbetert de immuunfunctie. Beide benaderingen zijn gericht op het in balans brengen van het immuunsysteem en het verlichten van de symptomen. Deze therapieën zijn echter vaak kostbaar en vereisen meestal regelmatige behandelingen (msdmanuels, 2023).

Levensstijlbehandelingmethoden

Hoewel het niet direct mogelijk is om de IgG-niveaus te verhogen, kan een gezonde levensstijl het immuunsysteem in zijn geheel versterken. Een uitgebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en effectief stressmanagement dragen bij aan het ondersteunen van het immuunsysteem en het bevorderen van de algemene gezondheid.

Samenvatting

Immunoglobuline G (IgG) is de meest voorkomende antistof in het menselijke immuunsysteem en speelt een cruciale rol bij het afweren van infecties. Veranderde IgG-waarden kunnen wijzen op verschillende gezondheidsproblemen zoals auto-immuunziekten, chronische infecties en immuundeficiënties. Immunoglobulinetests helpen deze veranderingen te diagnosticeren en passende behandelingsmaatregelen te nemen. De behandeling kan zowel medische benaderingen, zoals het toedienen van immunoglobulinen, als levensstijlmaatregelen omvatten om het immuunsysteem te versterken.

Bronnen

Antibodies: Definition, Types & Function. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved May 28, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/body/22971-antibodies

Fernandez, J. (n.d.). Selective Immunoglobulin Deficiency – Immune Disorders – MSD Manual Consumer Version. MSD Manuals. Retrieved May 29, 2024, from https://www.msdmanuals.com/home/immune-disorders/immunodeficiency-disorders/selective-immunoglobulin-deficiency

Immune system | Description, Function, & Facts. (2024, May 11). Britannica. Retrieved May 28, 2024, from https://www.britannica.com/science/immune-system

Immunoglobulins Blood Test. (2022, September 12). MedlinePlus. Retrieved May 28, 2024, from https://medlineplus.gov/lab-tests/immunoglobulins-blood-test/

Immunoglobulin – StatPearls. (n.d.). NCBI. Retrieved May 28, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513460/