Vitamine B6 is een essentiële micronutriënt die een cruciale rol speelt in onze gezondheid. Maar wat gebeurt er als ons lichaam er niet genoeg van binnenkrijgt? Lees verder om meer te leren over de effecten van vitamine B6 tekort, hoe je het kan behandelen, en hoe je het kan voorkomen.

Wat is vitamine B6?

Vitamine B6 is een van de acht B-vitamines. Het behoort tot de familie van wateroplosbare vitamines, samen met vitamine C en de andere B-vitamines, zoals B1 (thiamine), B2 (riboflavine), B3 (niacine), B5 (pantotheenzuur), B7 (biotine), B9 (foliumzuur of folaat), en vitamine B12. In tegenstelling tot vetoplosbare vitamines, die in ons lichaam kunnen worden opgeslagen en gedurende langere tijd gebruikt, worden wateroplosbare vitamines niet in grote hoeveelheden opgeslagen. En als deze vitamines niet worden gebruikt, scheidt je lichaam ze uit. Dit betekent dat een regelmatige inname noodzakelijk is. Omdat het lichaam vitamine B6 niet zelf kan aanmaken, moet het binnenkomen via voedsel of supplementen. Vitamine B6 komt voor in veel voedingsmiddelen, waaronder vlees zoals kip en kalkoen, vis, volkorenproducten zoals haver en bruine rijst, kikkererwten, bananen, aardappelen, en zuivelproducten (NIH, 2023).

Wat zijn de functies van vitamine B6?

De belangrijkste functies van vitamine B6 in ons lichaam zijn:

• Eiwitstofwisseling: Vitamine B6 helpt bij de opbouw en afbraak van aminozuren, de bouwstenen van eiwitten. Dit proces is cruciaal voor de groei en het herstel van cellen in ons lichaam.
• Glucosemetabolisme: Ons lichaam gebruikt glucose (suiker) als belangrijkste energiebron. Vitamine B6 is cruciaal voor het omzetten van opgeslagen glucose in bruikbare energie.
• Cognitieve ontwikkeling: Vitamine B6 speelt een cruciale rol bij de productie van neurotransmitters, chemische boodschappers die signalen overbrengen tussen zenuwcellen in de hersenen. Dit ondersteunt het geheugen en mentale prestaties.
• Functie van het immuunsysteem: Vitamine B6 wordt in ons lichaam gebruikt om antilichamen, witte bloedcellen, en T-cellen te maken. Dit reguleert ons immuunrespons en helpt beschermen tegen infecties en ziekten.
• Hemoglobine productie: Vitamine B6 helpt bij de vorming van hemoglobine, een eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof vervoert naar cellen in het lichaam. Een tekort aan vitamine B6 kan bloedarmoede, een gebrek aan rode bloedcellen, veroorzaken.

Bron: Linus Pauling Instituut, 2023

Wat is een vitamine B6 tekort?

Een vitamine B6 tekort treedt op wanneer het lichaam niet genoeg vitamine B6 heeft om normaal te functioneren. Voor volwassenen wordt een dagelijkse inname van 1,3 tot 1,7 milligram vitamine B6 aangeraden. En een tekort kan ontstaan als iemand gedurende een langere periode niet genoeg vitamine B6 binnenkrijgt, of als het lichaam de vitamine niet effectief kan absorberen of gebruiken. Als algemene regel geldt dat een tekort aan vitamine B6 vaak samengaat met een tekort aan andere B-vitamines, zoals vitamine B12 en foliumzuur (B9). Hoewel een tekort aan vitamine B6 in eerste instantie geen symptomen kan hebben, kunnen de gezondheidseffecten na verloop van tijd merkbaarder worden (NIH, 2023).

Wat veroorzaakt een vitamine B6 tekort?

Een tekort aan vitamine B6 kan om verschillende redenen ontstaan, waaronder:

• Een onevenwichtig dieet: Als er niet genoeg vitamine B6-rijke voedingsmiddelen in je dieet zit, kan dit leiden tot een tekort.
• Auto-immuunziekten: Bepaalde auto-immuunziekten kunnen ervoor zorgen dat het lichaam moeite heeft om vitamine B6 efficiënt op te nemen en te gebruiken als gevolg van chronische ontstekingen. Denk aan coeliakie, de ziekte van Crohn, en andere darmaandoeningen.
• Genetische aandoeningen: Sommige zeldzame genetische aandoeningen kunnen het metabolisme van vitamine B6 in het lichaam verstoren. Deze aandoeningen veroorzaken vaak ernstige symptomen in de kindertijd die kunnen worden verbeterd met een behandeling met vitamine B6.
• Alcoholmisbruik: Het vermogen van het lichaam om vitamine B6 en andere B-vitamines te absorberen en op te slaan kan aangetast worden door chronisch alcoholmisbruik, wat kan leiden tot een tekort.
• Gebruik van bepaalde medicijnen: Bepaalde antibiotica, anti-tuberculose medicijnen, en andere medicatie kunnen een wisselwerking hebben met vitamine B6 en de absorptie of het gebruik ervan in het lichaam verstoren.

Bron: Mayo Clinic, 2021; Harvard Health, 2023

Wat zijn de symptomen van vitamine B6 tekort?

Enkele van de meest voorkomende symptomen van een vitamine B6 tekort zijn:

1. Huidontsteking (dermatitis) of een schilferige uitslag
2. Kloven en zweren op de lippen en in de mondhoeken
3. Gezwollen tong
4. Verwarring
5. Depressie en stemmingswisselingen
6. Verzwakt immuunsysteem, wat leidt tot frequente infecties
7. Vermoeidheid en lusteloosheid
8. Bij kinderen kan een tekort aan vitamine B6 leiden tot groei- en ontwikkelingsproblemen.

Het is belangrijk om te weten dat deze symptomen niet specifiek zijn voor een tekort aan vitamine B6 en ook voor kunnen komen bij andere aandoeningen. Als je een van deze symptomen hebt en een tekort aan vitamine B6 vermoedt, moet je een arts raadplegen (McCulloch, 2023).

Vitamine B6 en ziektepreventie

Naast dat vitamine B6 je lichaam helpt bij het uitvoeren van essentiële processen, kan een voldoende inname van deze vitamine helpen het risico op hartaandoeningen te verminderen. Ook is vitamine B6 betrokken bij het reguleren van het homocysteïnegehalte in het bloed. Homocysteïne is een aminozuur dat in hoge concentraties in verband wordt gebracht met een risico op hartaandoeningen. Doordat vitamine B6 ondersteunt bij het afbreken van homocysteïne, kan het de hartgezondheid bevorderen en het risico op hart- en vaatziekten verminderen (Linus Pauling Institute, 2023).

Hoe wordt een vitamine B6 tekort gediagnosticeerd?

De diagnose van een vitamine B6 tekort kan worden gesteld door een combinatie van anamnese, lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek.

1. Anamnese en lichamelijk onderzoek: Je arts zal vragen stellen over je symptomen, dieet en mogelijke risicofactoren voor vitamine B6 tekort. Een lichamelijk onderzoek kan ook tekenen van een tekort aantonen.
2. Bloedonderzoek: Met een bloedonderzoek kan de hoeveelheid vitamine B6 in je bloed bepaald worden. Deze test kan ook gebruikt worden om vitamine B12 en foliumzuur tekorten uit te sluiten, die soortgelijke symptomen veroorzaken als een vitamine B6 tekort. Ook kan een bloedtest gebruikt worden om auto-immuunziekten of andere onderliggende oorzaken op te sporen.

Bron: NIH, 2023

Wil jij jouw eigen gezondheid vanuit huis controleren?

Homed-IQ’s Vitaminetekort test meet de niveaus van vitamine B12 en foliumzuur in je bloed, een tekort daarvan komt vaak voor in combinatie met een vitamine B6 tekort. Deze laboratorium-gecertificeerde test kan volledig thuis worden uitgevoerd en je ontvangt een laboratoriumrapport om mee te nemen naar je arts voor een follow-up.

Behandeling van vitamine B6 tekort

Bij de behandeling van een vitamine B6 tekort wordt het vitamine niveau in het lichaam herstelt en onderliggende oorzaken verholpen. De behandeling kan bestaan uit:

• Dieetveranderingen: Een hogere inname van vitamine B6-rijk voedsel is meestal de eerste stap om een tekort te corrigeren. Je arts kan je specifieke voedingsmiddelen aanraden of je doorverwijzen naar een voedingsdeskundige om je te helpen met dieet veranderingen zodat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.
• Supplementen: Voor ernstige tekorten of voor personen die vitamine B6 niet effectief kunnen opnemen uit voedsel, kunnen vitamine B6 supplementen worden aanbevolen. Supplementen mogen alleen worden ingenomen na overleg met een arts.
• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Als het tekort te wijten is aan een aandoening die de opname of het gebruik van vitamine B6 verstoort, moet de onderliggende oorzaak behandeld worden. Dit kan inhouden dat je stopt met medicijnen die het vitamine B6 niveau beïnvloeden, ondersteuning bieden bij alcoholisme, of een mogelijke darmziekte behandelen.

Bron: Mayo Clinic, 2021

Bronnen:

Vitamin B6 – Health Professional Fact Sheet. (2023, June 16). NIH Office of Dietary Supplements. Op 6 juli 2023 ontleend aan https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB6-HealthProfessional/#h3

Vitamin B6 | Linus Pauling Institute | Oregon State University. (n.d.). Linus Pauling Institute. Op 6 juli 2023 ontleend aan https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-B6

Vitamin B6 | The Nutrition Source | Harvard T.H. Chan School of Public Health. (n.d.). Harvard T.H. Chan School of Public Health. Op 6 juli 2023 ontleend aan https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/vitamin-b6/

Vitamin deficiency anemia – Symptoms & causes. (n.d.). Mayo Clinic. Op 6 juli 2023 ontleend aan https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vitamin-deficiency-anemia/symptoms-causes/syc-20355025#overview