Het gevoel dat je iets wilt eten, vaak getriggerd door de geur of het zien van voedsel, wordt beschreven als eetlust. Heb je ooit het gevoel gehad dat je eetlust groter is dan normaal? Dit kan veel oorzaken hebben, van onschuldig tot serieuze aandoeningen. In deze blog gaan we de redenen voor een verhoogde eetlust onderzoeken en gaan dan in op acht oorzaken die je eetlust kunnen beïnvloeden.

Een toegenomen eetlust kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door veranderingen in de schildklierfunctie. Bij een hyperthyreoïdie wordt de stofwisseling versneld door het verhoogde hormoonniveau, wat leidt tot een toegenomen energiebehoefte en zo het hongergevoel versterkt. Een schildkliertest van Homed-IQ kan helpen dergelijke problemen vroegtijdig te ontdekken. Deze test kan thuis worden uitgevoerd en de monsters worden geanalyseerd in een gecertificeerd laboratorium.

Inhoudsopgave

• Wat zijn 8 redenen voor een verhoogde eetlust?
• 1- Gebrek aan vocht
• 2 – Slaaptekort
• 3 – Gebruik van medicijnen
• 4 – Psychologische factoren
• 5 – Voeding
• 6 – Medische aandoeningen
• 7 – Toegenomen energiebehoefte
• 8 – Eetstoornis
• Samenvatting

Wat zijn 8 redenen voor een verhoogde eetlust ?

De afbeelding toont de 8 redenen die gepaard gaan met een toename in eetlust, die we in de loop van de blog stap voor stap zullen bespreken.

Bron: eigen presentatie

1- Gebrek aan vocht

Een tekort aan vocht in het lichaam kan vaak leiden tot een versterkt hongergevoel, omdat het lichaam de dorstsignalen als honger misinterpreteert als we niet genoeg drinken. Dit kan ertoe leiden dat we meer eten, terwijl we eigenlijk alleen maar iets zouden moeten drinken. Het wordt aanbevolen om ongeveer 6-8 glazen water per dag te drinken (NHS, 2023). Deze hoeveelheid kan echter variëren afhankelijk van individuele factoren zoals het klimaat, activiteit en gezondheidstoestand. Vochtgebrek kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door te weinig waterinname, verhoogd zweten, hete temperaturen of gezondheidstoestanden die leiden tot een verhoogd vochtverlies, zoals koorts, braken of diarree (Cleveland Clinic, 2023).

2 – Slaaptekort

Voldoende en goede slaap speelt een belangrijke rol voor het menselijk lichaam en de algemene gezondheid. In Nederland geeft één op de vijf Nederlanders aan slaapproblemen te hebben (Pacheco & Singh, 2023). Te weinig slaap kan ook invloed hebben op ons eetgedrag, omdat slaaptekort de hormonen verstoort die ons hongergevoel reguleren en kan leiden tot ongezonde voedselkeuzes.

• Invloed van slaaptekort op de hormoonproductie: Slaap is belangrijk voor de regulering van onze hormonen, inclusief die welke ons hongergevoel sturen. Als we niet genoeg slapen, wordt er minder leptine geproduceerd, wat ervoor zorgt dat we ons verzadigd voelen. Het leptineniveau stijgt tijdens de slaap, wat ertoe leidt dat we ons minder hongerig voelen. Slaaptekort verlaagt echter het leptineniveau en verhoogt tegelijkertijd de productie van ghreline, dat ons hongergevoel versterkt (Egmond et al., 2022).
• Slaaptekort en slechte voedingskeuzes: Slaaptekort leidt vaak tot slechte eetgewoonten, omdat vermoeidheid de wilskracht kan verzwakken en kan leiden tot een voorkeur voor ongezonde snacks en grotere porties (NHS, 2022).
• Langere waakperioden en verhoogde energiebehoefte: Langer wakker zijn betekent ook dat het lichaam langer actief is en dus meer energie nodig heeft. Dit kan ook leiden tot een verhoogd hongergevoel, omdat het lichaam probeert de extra energiebehoefte met eten te dekken. Vooral nadelig kan deze verhoogde energiebehoefte zijn als het gecombineerd wordt met slechte eetgewoonten door slaaptekort.

Over het algemeen wordt aanbevolen om 7 tot 9 uur per nacht te slapen, hoewel deze range per persoon kan variëren. Naast de slaapduur is ook de kwaliteit van de slaap cruciaal (NHS, 2022).

3 – Medicijngebruik

Medicijnen kunnen een verscheidenheid aan bijwerkingen hebben, waaronder effecten op honger en eetlust. Tot de groepen medicijnen die vaak in verband worden gebracht met veranderingen in de eetlust behoren corticosteroïden, antidepressiva, antipsychotica, insuline en andere diabetesmedicijnen, en hormonale anticonceptiva. Deze medicijnen kunnen op verschillende manieren werken – sommige beïnvloeden direct de stofwisseling, terwijl andere de hormoonspiegels of neurotransmitters in de hersenen veranderen. De functies van de medicijnengroepen zijn als volgt:

Als je merkt dat een constante eetlust als bijwerking van je medicijnen optreedt en dit voor jou belastend is, is het belangrijk dat je met je dokter praat. Samen kunnen jullie mogelijke alternatieven of extra maatregelen bespreken (University of Rochester, 2024).

4 – Psychologische factoren

Stress heeft vaak een sterke invloed op ons eetgedrag en kan ervoor zorgen dat we meer eten. Onder stress produceert ons lichaam meer cortisol, dat bekend staat als het stresshormoon. Dit hormoon verhoogt onze trek in calorierijk en suikerrijk voedsel om ons van energie te voorzien in moeilijke situaties Bovendien leidt stress vaak tot emotioneel eten, waarbij mensen als reactie op stress grijpen naar voedsel dat snelle voldoening biedt, zoals chocolade, winegums of chips. Deze voedingsmiddelen, die vaak rijk zijn aan eenvoudige koolhydraten, verzadigen slechts kort en kunnen de drang naar meer eten verhogen (Harvard Health, 2021; Cleveland Clinic, 2020). Om emotioneel eten te doorbreken, let op:

1. Ontwikkel alternatieve strategieën voor stressbeheersing.
2. Houd een voedingsdagboek bij.
3. Plan regelmatig voedzame maaltijden en snacks om trek te voorkomen.

Bron: Mayo Clinic, 2022

5 – Voeding

Ook hoe en wat we eten beïnvloedt hoe hongerig we ons voelen. Hier wordt uitgelegd welke eetgewoonten of -keuzes ervoor kunnen zorgen dat je vaker honger hebt.

• Eiwittekort: Eiwitten zijn essentiële macronutriënten en spelen een belangrijke rol in onze voeding. Ze hebben een sterk verzadigend effect. Belangrijke bronnen van eiwitten zijn soja-eiwit, bonen, noten en mager, onbewerkt vlees, evenals zuivelproducten (Mayo Clinic, 2022).
• Vezeltekort: Vezels helpen de spijsvertering te vertragen, wat leidt tot een langer verzadigd gevoel. De aanbevolen dagelijkse eiwitinname voor een volwassene van 68 kg is 54 gram bij een overwegend zittende levensstijl (0,8 gram per kilogram lichaamsgewicht) en ligt tussen 82 en 115 gram voor fysiek actieve personen (1,2 tot 1,7 gram per kilogram) (Cleveland Clinic, 2023).
• Te weinig complexe en te veel eenvoudige koolhydraten: Bij eenvoudige koolhydraten zoals witte suiker, witmeel en snoep is er een snelle stijging en daling van de bloedsuikerspiegel. Dit komt omdat ze snel worden verteerd en de suiker direct in de bloedbaan komt. Complexe koolhydraten daarentegen, zoals volkorenproducten, bevatten langere suikerketens en vezels, die een langzamere spijsvertering bevorderen, de bloedsuikerspiegel gelijkmatiger laten stijgen en zorgen voor een langer verzadigd gevoel (Cherney, 2023).
• Te weinig gegeten: Als er te weinig calorieën worden geconsumeerd, voelt het lichaam zich niet voldoende voorzien van energie en zendt het hongersignalen uit die aansporen tot meer eten. Deze aanhoudende tekortkoming kan ertoe leiden dat het lichaam constant honger heeft.

In de afbeelding vind je enkele voorbeelden van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels, eiwitten en complexe koolhydraten. Het lezen van voedingsetiketten kan helpen om een evenwichtige voeding te waarborgen. Zo kun je de ingrediënten en voedingswaarden bekijken, vooral de hoeveelheden vezels, eiwitten en complexe koolhydraten.

Bron: Harvard Health, 2023

6 – Medische aandoeningen

Achter een ongebruikelijk sterk hongergevoel kunnen verschillende ziektes schuilgaan. Daarom leggen we enkele ziekten uit die kunnen leiden tot een verhoogde eetlust en hoe deze ziekten het hongergevoel beïnvloeden.

1. Diabetes mellitus: Diabetes is een aandoening waarbij het bloedsuikerniveau permanent verhoogd is. Type 1 diabetes, een auto-immuunziekte, treedt op wanneer de alvleesklier weinig of geen insuline produceert, een hormoon dat nodig is voor het transport van suiker (glucose) vanuit het bloed naar de cellen. Bij type 2 diabetes, een stofwisselingsziekte, kan de alvleesklier wel insuline produceren, maar reageren de lichaamscellen er niet goed op. Hierdoor kan het lichaam de glucose niet goed gebruiken, waardoor het niet voldoende energie krijgt. Om deze energie te verkrijgen, blijft het lichaam hongersignalen sturen, wat resulteert in een verhoogde eetlust.
2. Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier): Bij deze ziekte produceert de schildklier te veel van de hormonen thyroxine (T4) en trijodothyronine (T3), waardoor de stofwisseling versneld wordt. Dit betekent dat het lichaam sneller energie verbrandt, wat de energiebehoefte verhoogt, d.w.z. het lichaam vraagt om meer voedsel en de eetlust neemt vaak toe.
3. Premenstrueel syndroom (PMS) en zwangerschap: Het premenstrueel syndroom (PMS) omvat een verscheidenheid aan symptomen die veel vrouwen ervaren in de dagen voor hun menstruatie. Tijdens deze periode en ook tijdens de zwangerschap kunnen hormonale schommelingen, vooral van oestrogeen en progesteron, het hongergevoel versterken. Tijdens de zwangerschap heeft het lichaam extra energie nodig voor de ontwikkeling van de foetus, wat leidt tot een verhoogde eetlust.
4. Psychische aandoeningen: Psychische aandoeningen zoals depressie en angststoornissen kunnen beïnvloeden hoe en hoeveel we eten. Emotionele stress kan ervoor zorgen dat we meer willen eten. Vaak is dit een poging van het lichaam om zichzelf te kalmeren of zich beter te voelen.
5. Cushing-syndroom: Kenmerkend voor het Cushing-syndroom is een verhoogde afgifte van het hormoon cortisol, dat onder andere de glucose- en vetstofwisseling beïnvloedt. De overproductie van cortisol kan de stofwisseling beïnvloeden, bijvoorbeeld door veranderingen in de bloedsuikerspiegel, wat kan leiden tot eetbuien en gewichtstoename.

Bron: Cleveland Clinic, 2019

Wanneer moet je een dokter raadplegen?

Als je regelmatig een ongewoon sterk hongergevoel hebt en dit vergezeld gaat van andere symptomen zoals gewichtsveranderingen, vermoeidheid of veranderingen in welzijn, moet je een dokter raadplegen. Dit geldt vooral als je vermoedt dat je aan een van deze ziektes lijdt.

Wil je zelf een overzicht krijgen van de veranderingen in je eetlust zonder een afspraak met de dokter te hoeven maken?

Naast de schildkliertest, die een mogelijke overactieve schildklier kan aangeven, biedt Homed-IQ ook een hormoontest voor vrouwen en een bloedsuikertest aan. De hormoontest voor vrouwen kan helpen bij het controleren van de hormonale balans, terwijl de bloedsuikertest de HbA1c-waarde meet, d.w.z. het gemiddelde bloedsuikerniveau van de afgelopen drie maanden. Een te hoge waarde kan een indicatie zijn van prediabetes of diabetes.

7- Verhoogde energiebehoefte

Mensen die veel energie verbruiken, zoals sporters of mensen met een fysiek veeleisende baan, hebben vaak een versterkt hongergevoel. Ze verbranden veel calorieën en hebben dus extra voedsel nodig om voldoende energie te leveren. Ook tijdens de zwangerschap of in de groeifase van tieners kan de eetlust toenemen, omdat het lichaam in deze fasen meer voedingsstoffen nodig heeft voor ontwikkeling. Zulke veranderingen in de eetlust zijn normaal en zelfs gezond, omdat ze aan de behoeften van het lichaam voldoen. Dus als je de laatste tijd meer aan sport doet, kan je verhoogde eetlust daar precies aan liggen (West, 2023).

8 – Eetstoornis

Eetstoornissen kunnen ook een reden zijn voor een verhoogde eetlust. Een voorbeeld hiervan is de binge-eating-stoornis, waarbij vaak oncontroleerbare hongergevoelens en overmatig eten voorkomen, die kunnen worden veroorzaakt door emotionele problemen zoals stress of angst. Bulimia nervosa wordt gekenmerkt door eetbuien die vervolgens worden gecompenseerd door braken of het gebruik van laxeermiddelen, omdat de getroffenen bang zijn om aan te komen. Anorexia nervosa, ook wel bekend als anorexia, kan leiden tot een verhoogde eetlust wanneer het lichaam reageert op lange periodes van vasten en strenge voedselbeperkingen. In het geval van een eetstoornis is het essentieel om professionele hulp te zoeken om de eetstoornis en de onderliggende oorzaken effectief te behandelen (Cleveland Clinic, 2017).

Samenvatting

Een verhoogde eetlust kan veroorzaakt worden door een verscheidenheid aan factoren, van hormoonschommelingen zoals die voorkomen bij een overactieve schildklier, tot dehydratatie die vaak ten onrechte als honger wordt waargenomen. Ook slaaptekort en bepaalde medicijnen kunnen het hongergevoel beïnvloeden door de hormonen die het verzadigingsgevoel reguleren te verstoren. Psychische stress kan leiden tot emotioneel eten, waarbij mensen vaak naar snel verzadigende, ongezonde voedingsmiddelen grijpen. Ook een natuurlijk verhoogde energiebehoefte, bijvoorbeeld door sporten of in groeifasen, kan de eetlust verhogen. Evenzo vertonen eetstoornissen zoals bulimia of anorexia nervosa vaak een veranderd eetgedrag, wat in de meeste gevallen professionele behandeling vereist.

Bronnen

Biggers, A. (2023, July 28). Increased appetite: Why it happens, causes, and management tips. MedicalNewsToday. Retrieved June 23, 2024, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/increased-appetite

Chin, K. (n.d.). Simple Carbohydrates vs. Complex Carbohydrates. Healthline. Retrieved June 23, 2024, from https://www.healthline.com/health/food-nutrition/simple-carbohydrates-complex-carbohydrates

Eating Disorders. (n.d.). Cleveland Clinic Center for Continuing Education. Retrieved June 23, 2024, from https://www.clevelandclinicmeded.com/medicalpubs/diseasemanagement/psychiatry-psychology/eating-disorders/

High-protein diets: Are they safe? (n.d.). Mayo Clinic. Retrieved June 23, 2024, from https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/expert-answers/high-protein-diets/faq-20058207

How Stress Can Make You Eat More — Or Not At All. (2020, June 30). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved June 23, 2024, from https://health.clevelandclinic.org/how-stress-can-make-you-eat-more-or-not-at-all

Is 6 Hours of Sleep Enough? (2023, November 14). Sleep Foundation. Retrieved June 23, 2024, from https://www.sleepfoundation.org/sleep-faqs/is-6-hours-of-sleep-enough

Restivo, J., & Fung, T. (2023, December 1). High-protein foods: The best protein sources to include in a healthy diet. Harvard Health. Retrieved June 23, 2024, from https://www.health.harvard.edu/nutrition/high-protein-foods-the-best-protein-sources-to-include-in-a-healthy-diet

Sleep Hygiene – Wigan. (n.d.). WWL NHS Foundation Trust. Retrieved June 20, 2024, from https://www.wwl.nhs.uk/media/.leaflets/61d8276e8d91a8.96413296.pdf

31 High-Fiber Foods You Should Eat. (2023, March 9). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved June 23, 2024, from https://health.clevelandclinic.org/high-fiber-foods

Water, drinks and hydration. (n.d.). NHS. Retrieved June 23, 2024, from https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/food-guidelines-and-food-labels/water-drinks-nutrition/

Weight loss: Gain control of emotional eating. (n.d.). Mayo Clinic. Retrieved June 23, 2024, from https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/weight-loss/in-depth/weight-loss/art-20047342

Why Are You Dehydrated? 8 Common Reasons. (2022, June 27). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved June 23, 2024, from https://health.clevelandclinic.org/why-am-i-dehydrated

Why Does My Appetite Constantly Change? (2019, October 30). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved June 23, 2024, from https://health.clevelandclinic.org/why-does-my-appetite-constantly-change

Why stress causes people to overeat. (2021, February 15). Harvard Health. Retrieved June 23, 2024, from https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/why-stress-causes-people-to-overeat