De langetermijn-bloedsuikerwaarde, ook wel HbA1c genoemd, is een belangrijke indicator voor het gemiddelde bloedsuikerniveau over een periode van ongeveer drie maanden. Een hoge HbA1c-waarde kan wijzen op een verhoogd risico op de stofwisselingsziekte diabetes. De gezondheidscomplicaties van deze aandoening variëren van vermoeidheid tot ernstige hart- en vaatziekten. Daarom is het belangrijk om je bloedsuikerspiegel in het optimale bereik te houden. In dit artikel vind je zes tips om je HbA1c-waarde te verlagen. Met deze strategieën kun je op de lange termijn het risico op ernstige gezondheidsproblemen verminderen en je gezondheid bevorderen.

Een belangrijke stap om je gezondheid te behouden, is het regelmatig controleren van je bloedsuikerspiegel. Met de HbA1c-thuistest van Homed-IQ kun je je bloedsuikerspiegel gemakkelijk thuis testen en vervolgens laten analyseren in een gecertificeerd laboratorium. Deze bloedtest meet de HbA1c-waarde in je bloed, die je gemiddelde bloedsuikerspiegel van de afgelopen drie maanden aangeeft. Met deze test kun je niet alleen preventief iets voor je gezondheid doen door ziektes zoals prediabetes op te sporen, maar ook je energieniveau controleren en zo je levenskwaliteit en welzijn verbeteren.

Inhoudsopgave

• Wat is de HbA1c-waarde?
• Hoe wordt de HbA1c-waarde gemeten?
• Waarom is het belangrijk om de HbA1c-waarde te verlagen?
• Strategieën om de HbA1c-waarde te verlagen
  • 1. Let op een gezonde voeding?
  • 2. Beweeg je regelmatig?
  • 3. Let je op je gewicht?
  • 4. Probeer stress te minimaliseren en let op je mentale gezondheid?
  • 5. Ga je regelmatig naar de dokter?
  • 6. Houd je je aan een dagelijkse routine?
• Samenvatting

Wat is de HbA1c-waarde?

De langetermijnbloedsuikerwaarde (HbA1c), ook wel geglycosyleerd hemoglobine genoemd, is een belangrijke medische parameter die de gemiddelde bloedsuikerspiegel van de afgelopen twee tot drie maanden meet.

Hemoglobine is een eiwit in de rode bloedcellen dat een belangrijke rol speelt bij het zuurstoftransport in het lichaam. Wanneer suiker (glucose) in het bloed aanwezig is, bindt dit zich aan het hemoglobine en vormt een verbinding die HbA1c wordt genoemd. Hoe meer glucose er in het bloed zit, hoe meer HbA1c er wordt gevormd. Omdat de rode bloedcellen een levensduur van ongeveer drie maanden hebben, geeft de HbA1c-waarde informatie over de bloedsuikerwaarden gedurende deze periode (The British Diabetic Association, n.d.).

Bron: Care Hospitals, n.d.

Hoe wordt de HbA1c-waarde gemeten?

De HbA1c-waarde wordt bepaald door een bloedtest, die bij de dokter of met speciale testkits gemakkelijk thuis kan worden uitgevoerd. Bij deze test wordt een kleine bloedmonster afgenomen en in het laboratorium geanalyseerd om het aandeel van het hemoglobine te bepalen dat met glucose is verbonden (Mayo Clinic, 2022).

Een HbA1c-waarde van minder dan 5,7% wordt als normaal beschouwd en duidt op een goede bloedglucoseregeling.

• Een HbA1c-waarde van minder dan 5,7% wordt als normaal beschouwd en duidt op een goede bloedglucoseregeling.
• Een waarde tussen 5,7% en 6,5% kan duiden op prediabetes. Dit betekent dat de bloedglucosewaarden hoger zijn dan normaal, maar nog niet hoog genoeg om de diagnose diabetes te krijgen.
• Een HbA1c-waarde van 6,5% of hoger duidt op diabetes en vereist de juiste medische interventie voor bloedsuikercontrole.

Bron: Eckelkamp, 2021

Regelmatige controle en interpretatie van de HbA1c-waarde is niet alleen belangrijk voor het vroegtijdig opsporen van (pre-)diabetes, maar ook voor het minimaliseren van het risico op ernstige gezondheidscomplicaties.

Waarom is het belangrijk om de HbA1c-waarde te verlagen?

Een hoge HbA1c-waarde is een teken dat de bloedsuikerspiegel over een langere periode niet goed wordt gereguleerd door het lichaam. Dit kan leiden tot ernstige gezondheidscomplicaties:

Mogelijke complicaties op korte termijn:

• Toegenomen dorst
• Frequent urineren
• Wazig zicht
• Vermoeidheid

Mogelijke complicaties op lange termijn:

• Hart- en vaatziekten (hartaanval, beroerte): Schade aan de bloedvaten
• Nierschade: overbelasting van de nieren, risico op nierfalen
• Zenuwbeschadiging (diabetische neuropathie): pijn, gevoelloosheid, bewegingsbeperking
• Oogziekten (diabetische retinopathie): schade aan de bloedvaten in het netvlies, risico op blindheid

Bronnen: Eckelkamp, 2021, Mayo Clinic, 2024.

Uit studies is gebleken dat een verbetering van je HbA1c met 1% bij mensen met type 1– of type 2-diabetes het risico op complicaties (zoals nierziekten), die te wijten zijn aan een slechte werking van de kleine bloedvaten, met 25% vermindert. Bovendien daalt het risico op oogziekten met 19%, op hartfalen met 16% en op amputaties of overlijden door perifere vaataandoeningen met 43% (Seery, 2023).

Voordelen van het verlagen van de HbA1c-waarde:

Uiteindelijk betekent het verlagen van je HbA1c-waarde niet alleen een vermindering van het directe gezondheidsrisico, maar ook een langetermijnverbetering van je algemene gezondheid. De voordelen van het verlagen van je HbA1c-waarde zijn onder andere:

• Minder risico op ernstige complicaties (en diabetes)
• Minder behoefte aan medicatie en medische interventies
• Verbeterde levenskwaliteit en welzijn
• Grotere onafhankelijkheid en meer energie

Strategieën om de HbA1c-waarde te verlagen

Om ernstige complicaties zoals hart- en vaatziekten te voorkomen, is het belangrijk om je HbA1c-waarde regelmatig te controleren. Met de bloedsuikertest van Homed-IQ kun je je HbA1c-waarde gemakkelijk thuis meten en zo je gemiddelde bloedsuikerwaarde van de afgelopen drie maanden bepalen. Daarnaast biedt Homed-IQ een hartgezondheidstest aan, die zowel voor preventie als voor patiënten met type 2-diabetes gebruikt kan worden, omdat deze zowel de bloedsuiker- als de cholesterolspiegel controleert. Gebruik deze tests om ziektes vroegtijdig te herkennen, preventieve maatregelen te nemen en je levenskwaliteit te verbeteren.

Hieronder vind je verschillende strategieën die je kunnen helpen om je HbA1c-waarde te verlagen:

1. Let op een gezonde voeding?

De juiste voeding speelt een cruciale rol bij het verlagen van je HbA1c-waarde. Een evenwichtig dieet kan helpen om je bloedsuikerspiegel te stabiliseren en schommelingen te voorkomen. Dit is niet alleen belangrijk voor mensen met diabetes, maar ook in het algemeen om je HbA1c-waarde op de lange termijn te verlagen.

Tot de algemene voedingstips voor het verlagen van je HbA1c-waarde behoren:

• Let op portiegroottes en vermijd overeten.
• Eet regelmatig, gelijkmatig verspreid over de dag, om je bloedsuikerspiegel constant te houden.
• Plan je maaltijden van tevoren om spontane ongezonde keuzes te vermijden.
• Houd desgewenst een dagboek bij over je voedselinname, medicatie en beweging.
• Let op de Glycemische Index (GI). Deze geeft aan hoe koolhydraatrijke voedingsmiddelen je bloedsuikerspiegel beïnvloeden; glucose heeft bijvoorbeeld een GI van 100.
• Overweeg advies van een diëtist om je individuele voedingsbehoeften te bespreken.
• Zorg voor een evenwichtige voeding.

Welke voedingsmiddelen zijn geschikt om HbA1c te verlagen?

• Vezelrijke voedingsmiddelen: Vezels vertragen de opname van suiker in de bloedbaan en verlagen zo de bloedsuikerspiegel. Hierbij horen volkorenproducten, groenten, fruit en peulvruchten.
• Eiwitten: Mager vlees, vis, eieren en plantaardige eiwitbronnen zoals bonen en noten kunnen helpen om je bloedsuiker stabiel te houden.
• Gezonde vetten: Meervoudig onverzadigde vetzuren beïnvloeden de insulineresistentie (d.w.z. de lichaamscellen reageren minder gevoelig op insuline) positief en ondersteunen de bloedsuikercontrole, zoals avocado’s, noten, vis en olijfolie.
• Vermijd suikerrijke voedingsmiddelen en dranken: Drink voornamelijk water en ongezoete dranken. Suikerrijke voedingsmiddelen en dranken kunnen leiden tot snelle bloedsuikerpieken en moeten daarom vermeden of sterk beperkt worden. Let erop dat veel voedingsmiddelen die op het eerste gezicht gezond lijken, veel suiker kunnen bevatten. Informeer je daarom bij het winkelen aan de hand van het etiket over de exacte voedingswaarden. Hieronder vind je een afbeelding met voorbeelden van fruit die veel suiker bevatten.

Bronnen: Rose, 2024, Deutsche Diabetes Hilfe, n.d.

Bron: Afgeleid van Jones, 2023.

2. Beweeg je regelmatig?

Regelmatige lichamelijke activiteit is een belangrijke factor om je HbA1c-waarde te verlagen. Lichamelijke activiteit verbetert de insulinegevoeligheid en helpt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Hierdoor kan het risico op ernstige ziekten zoals hartziekten en beroertes worden verlaagd.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt volwassenen aan om minstens 150 minuten per week aan lichamelijke activiteit te doen (Bayerisches Ärzteblatt, 2021). Aanbevolen worden regelmatige lichamelijke training en eenvoudige, in het dagelijks leven geïntegreerde maatregelen zoals regelmatig wandelen, traplopen of matige tot intense lichamelijke inspanning.

3. Let je op je gewicht?

Een gezond gewicht is belangrijk voor de regulatie van de bloedsuikerspiegel. Overgewicht kan de insulineresistentie verhogen en de stabiliteit van de bloedsuikerspiegel verstoren (Bayerisches Ärzteblatt, 2021).

Studies hebben aangetoond dat zelfs een matige gewichtsafname (bij mensen met overgewicht) van 5% binnen de eerste 6 tot 12 maanden een positief effect kan hebben op de HbA1c-waarde en de bloedsuikerregulatie kan verbeteren ( Nicholas et al., 2021). Om de langetermijnbloedsuikerwaarde blijvend te verlagen, wordt aanbevolen om af te vallen door regelmatige lichaamsbeweging en gezonde voeding, totdat een gezond gewicht is bereikt.

Hoe kun je gemotiveerd blijven om af te vallen?

Omdat afvallen vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan is, hier zijn enkele tips die je kunnen helpen bij gewichtsbeheer:

• Stel realistische doelen voor jezelf: Begin met kleine, haalbare doelen en bouw geleidelijk op.
• Houd je voortgang bij: Documenteer je vooruitgang, eetgewoonten en sportactiviteiten om gemotiveerd te blijven. Dit kan bijvoorbeeld met een app of een dagboek.
• Beloon jezelf: Vier kleine successen met gezonde beloningen, zoals een wellnessdag.
• Zoek ondersteuning: Deel je doelen met vrienden of familie en zoek steun in een gemeenschap.
• Visualiseer je successen: Beeld je in hoe je je zult voelen en eruit zult zien wanneer je je doelen hebt bereikt.
• Varieer: Verander je trainingsroutine en probeer nieuwe gezonde recepten uit om verveling te voorkomen.
• Blijf flexibel: Wees bereid om je plannen aan te passen en te leren van tegenslagen, in plaats van ontmoedigd te raken.
• Informeer jezelf: Leer meer over voeding en fitness om beter te begrijpen hoe je lichaam reageert op veranderingen.

Bron: British Heart Foundation, n.d.

4. Probeer stress te minimaliseren en let op je mentale gezondheid?

Een andere factor is stress, die een sterke invloed kan hebben op de bloedsuikerspiegel. Als je gestrest bent, reageert je lichaam alsof het in gevaar is en bereidt het zich voor op een vecht-of-vluchtreactie. Hierbij worden stresshormonen zoals cortisol en adrenaline vrijgegeven, die de bloedsuikerspiegel verhogen (Cleveland Clinic, 2021). Bovendien beïnvloeden deze hormonen de juiste werking van insuline, wat kan leiden tot insulineresistentie (Diabetes UK, n.d.). Om stress te verminderen en de bloedsuikerspiegel te verlagen, is het belangrijk om regelmatig ontspanningstechnieken toe te passen. Neem de tijd voor activiteiten die je leuk vindt en waarbij je kunt ontspannen. Mindfulnessmeditatie en andere ontspanningstechnieken zoals yoga kunnen ook nuttig zijn. Voldoende slaap is ook belangrijk, omdat slaaptekort de afscheiding van stresshormonen bevordert.

5. Ga je regelmatig naar de dokter?

Regelmatige doktersbezoeken zijn belangrijk om je bloedsuiker op lange termijn te verbeteren en mogelijke gezondheidsrisico’s vroegtijdig te herkennen. Je dokter kan je HbA1c-waarde regelmatig controleren via tests en op basis daarvan je behandelstrategie individueel aanpassen. Daarnaast kan je dokter je adviseren om ziektes beter te begrijpen, nieuwe behandelingen uit te leggen en je te ondersteunen bij het aannemen van een gezonde levensstijl (Mayo Clinic, 2019).

Als alternatief bieden thuistests zoals de HbA1c-thuistest je de mogelijkheid om gemakkelijk vanuit huis je bloedsuikerspiegel te controleren en zelf je gezondheid te monitoren.

6. Houd je je aan een dagelijkse routine?

Een gestructureerde dagindeling kan aanzienlijk bijdragen aan het langdurig stabiliseren van je bloedsuikerspiegel, het bevorderen van algemene gezondheid, het verlagen van het risico op complicaties en het leiden van een gezonder leven (Meyhöfer, 2019).

Bijvoorbeeld door regelmatige maaltijden, geplande lichamelijke activiteiten, vaste slaaptijden, het gelijktijdig innemen van medicatie, stressmanagementtechnieken en regelmatige bloedsuikermetingen creëer je een stabiele basis voor je bloedsuikerbeheersing.

Samenvatting

De HbA1c-waarde, ook bekend als de langdurige bloedsuiker, is een belangrijke indicator voor de gemiddelde bloedsuikerregulatie over een periode van ongeveer drie maanden. Een hoge HbA1c-waarde duidt op onvoldoende bloedsuikerregulatie en verhoogt het risico op diabetesgerelateerde complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierschade en gezichtsproblemen. Om deze waarde te verlagen, zijn meerdere strategieën belangrijk. Dit omvat een gezond dieet, regelmatige lichamelijke activiteit, het beheersen van het lichaamsgewicht, het minimaliseren van stress, regelmatige medische controles en het handhaven van een stabiele routine. Deze tips zijn cruciaal om op lange termijn de bloedsuikerspiegel te verlagen en daarmee het risico op ernstige gezondheidsproblemen te verminderen.

Bronnen

Bayerisches Ärzteblatt. (2021). WHO-Leitlinien zu körperlicher Aktivität und sitzendem Verhalten. Bayerisches Ärzteblatt. Retrieved July 11, 2024, from https://www.bayerisches-aerzteblatt.de/fileadmin/aerzteblatt/ausgaben/2021/03/einzelpdf/BAB_3_2021_91_93.pdf

The British Diabetic Association. (n.d.). What is HbA1c? | Blood Test | Target Levels. Diabetes UK. Retrieved July 11, 2024, from https://www.diabetes.org.uk/guide-to-diabetes/managing-your-diabetes/hba1c

British Heart Foundation. (n.d.). How to keep going when it’s hard to lose weight. British Heart Foundation. Retrieved July 11, 2024, from https://www.bhf.org.uk/informationsupport/heart-matters-magazine/nutrition/weight/tips-for-keeping-going

Care Hospitals. (n.d.). HbA1c Test: Purpose, Procedures, Test Results and Normal Range. CARE Hospitals. Retrieved July 11, 2024, from https://www.carehospitals.com/diagnostics/hba1c-test

Deutsche Diabetes Hilfe. (n.d.). Was sind Ballaststoffe? | diabetesDE. Deutsche Diabetes-Hilfe. Retrieved July 11, 2024, from https://www.diabetesde.org/ballaststoffe

Diabetes UK. (n.d.). Stress and diabetes | The impact on your wellbeing. Diabetes UK. Retrieved July 11, 2024, from https://www.diabetes.org.uk/guide-to-diabetes/emotions/stress

Eckelkamp, S. (2021, May 24). Managing Diabetes: What Is HbA1c and What Is a Normal Level? imaware. Retrieved July 11, 2024, from https://www.imaware.health/blog/what-is-hba1c

Jones, J. (2023). Fruits with the highest amount of sugar. MedicalNewsToday. Retrieved July 11, 2024, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/fruit-with-the-highest-sugar#sweet-cherries

Mayo Clinic. (2019, December 20). Mayo Clinic Q and A: Why do I need an annual checkup if I’m healthy? Mayo Clinic News Network. Retrieved July 11, 2024, from https://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/mayo-clinic-q-and-a-why-do-i-need-an-annual-checkup-if-im-healthy/

Mayo Clinic. (2022, December 1). A1C test. Mayo Clinic. Retrieved July 11, 2024, from https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/a1c-test/about/pac-20384643

Mayo Clinic. (2024, March 27). Diabetes – Symptoms and causes. Mayo Clinic. Retrieved July 11, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetes/symptoms-causes/syc-20371444

Meyhöfer, S., Wilms, B., Oster, H. et al. Bedeutung des zirkadianen Schlafrhythmus für den Energiestoffwechsel. Internist 60, 122–127 (2019). https://doi.org/10.1007/s00108-018-0543-x

Nicholas, A. P., Soto-Mota, A., Lambert, H., & Collins, A. L. (2021). Restricting carbohydrates and calories in the treatment of type 2 diabetes: a systematic review of the effectiveness of ‘low-carbohydrate’ interventions with differing energy levels. Journal of Nutritional Science, 10, e76. doi:10.1017/jns.2021.67Rose, K. (2024). Diabetic diet: Best foods to eat and avoid with diabetes. MedicalNewsToday. Retrieved July 11, 2024, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/324416#chia-seeds

Rose, K. (2024). Diabetic diet: Best foods to eat and avoid with diabetes. MedicalNewsToday. Retrieved July 11, 2024, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/324416#chia-seeds