De schildklier is een klein, maar belangrijk orgaan in het menselijk lichaam dat veel essentiële functies reguleert. De taken van de schildklier variëren van het reguleren van de stofwisseling en de lichaamstemperatuur tot aan de groei en zijn daardoor onmisbaar voor onze gezondheid. Maar wat gebeurt er als dit essentiële orgaan niet meer goed functioneert? Schildklierproblemen kunnen ons welzijn sterk beïnvloeden en worden vaak pas in een vergevorderd stadium herkend. Dit artikel gaat in op de betekenis en functie van de schildklier en geeft aanwijzingen voor symptomen en eerste waarschuwingssignalen wanneer de schildklier niet meer goed functioneert.

Een belangrijk onderdeel van het behouden van je gezondheid is regelmatige controle en aandacht voor de eerste veranderingen in je lichaam. Met de thuistests van Homed-IQ kun je je schildklierwaarden gemakkelijk thuis laten controleren door een gecertificeerd laboratorium. Voel je je bijvoorbeeld de laatste tijd futloos of merk je veranderingen in je gewicht? De schildkliertest biedt je de mogelijkheid om belangrijke biomarkers te testen die onder andere op een onder– of overfunctie van de schildklier kunnen wijzen. Let actief op je gezondheid en herken mogelijke problemen vroegtijdig.

Inhoudsopgave

• Betekenis en functie van de schildklier
• Veel voorkomende schildklierziekten
• Eerste tekenen en symptomen van schildklierproblemen
• Diagnose van schildklierproblemen
• Preventie en vroegtijdige opsporing
• Behandelingsopties
• Samenvatting

Betekenis en functie van de schildklier

De schildklier is een klein, vlindervormig orgaan in de hals dat een groot aantal levensbelangrijke functies in het lichaam reguleert. De hoofdfunctie van de schildklier is de productie en afgifte van hormonen die bijna alle organen en systemen beïnvloeden. De twee belangrijkste hormonen die door de schildklier worden geproduceerd, zijn thyroxine (T4), trijodothyronine (T3) en calcitonine. Deze hormonen worden gereguleerd door het hormoon TSH (thyroïd-stimulerend hormoon), dat in de hypofyse (de hersenaanhangselklier) wordt vrijgegeven. De schildklierhormonen spelen een belangrijke rol bij de volgende processen (Cleveland Clinic, 2022):

• Regulatie van stofwisseling en spijsvertering: Schildklierhormonen reguleren hoe het lichaam energie uit voedsel opneemt, verwerkt en opslaat. Een disfunctie kan leiden tot spijsverteringsproblemen zoals obstipatie of diarree.
• Regulatie van lichaamstemperatuur: De schildklierhormonen beïnvloeden de verwijding en vernauwing van bloedvaten, wat op zijn beurt cruciaal is voor de lichaamstemperatuur. Een onderfunctie kan leiden tot koudegevoeligheid, terwijl een overfunctie kan leiden tot meer zweten en hittegevoeligheid(Warner et al, 2013).
• Hart- en vaatstelsel: Hartslag, hartkracht en bloedstroom worden mede gereguleerd door schildklierhormonen. Een overactieve schildklier kan bijvoorbeeld leiden tot hartkloppingen of hartritmestoornissen (Deutsches Schilddrüsenzentrum, 2024).
• Groei en ontwikkeling: Schildklierhormonen zijn vooral belangrijk voor de groei van kinderen en jongeren. Studies tonen aan dat een onderfunctie van de schildklier tot groeivertragingen kan leiden (Weiss et al., 1996).
• Invloed op de hersenontwikkeling en geestelijke activiteit: Schildklierhormonen zijn cruciaal voor de hersenontwikkeling en cognitieve functies. Een tekort aan deze hormonen kan leiden tot concentratieproblemen en mentale vertraging (Deutsches Schilddrüsenzentrum, 2024).
• Invloed op botten, nagels, haar en huid: De schildklier beïnvloedt de conditie en sterkte van de botten, de groei en kwaliteit van nagels en haar, en de vernieuwing van huidcellen. Een disbalans kan bijvoorbeeld leiden tot een droge huid, osteoporose of haaruitval (Deutsches Schilddrüsenzentrum, 2024).
• Invloed op de vruchtbaarheid: De vruchtbaarheid wordt zowel bij vrouwen als bij mannen aanzienlijk beïnvloed door schildklierhormonen. Een verstoorde schildklierfunctie kan daarom bij vrouwen leiden tot menstruatiestoornissen en bij mannen tot stoornissen in de spermaproductie (Mayo Clinic, 2023).

Bronnen: Cleveland Clinic, 2022, Deutsches Schilddrüsenzentrum, 2024

Veel voorkomende schildklierziekten

Zoals eerder vermeld, is de schildklier een belangrijk orgaan voor het behoud van een optimale lichamelijke gezondheid. Een tijdige diagnose en behandeling van schildklieraandoeningen is essentieel om ernstige gezondheidsproblemen te voorkomen. Enkele van de meest voorkomende schildklieraandoeningen zijn in de onderstaande tabel opgesomd:

Bron: Deutsches Schilddrüsenzentrum, 2024

Eerste tekenen en symptomen van schildklierproblemen

De eerste tekenen van schildklierproblemen kunnen subtiel zijn en gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Daarom is het belangrijk om goed op veranderingen in je lichaam te letten en bij verdenking van schildklierproblemen een arts te raadplegen.

Vroege symptomen van schildklieraandoeningen zijn onder andere de volgende:

Bron: Afgeleid van Cleveland Clinic, 2022

• Vermoeidheid: Aanhoudende vermoeidheid ondanks voldoende slaap.
• Huidveranderingen: Droge huid, haaruitval of broos haar.
• Gewichtsveranderingen: Ongewone gewichtstoename of -afname.
• Menstruele onregelmatigheden: Onregelmatige of hevige menstruatiebloedingen bij vrouwen.
• Gevoeligheid voor kou of warmte: overmatig rillen of zweten.
• Stemmingswisselingen: Depressie, prikkelbaarheid of angst.

Bron: Cleveland Clinic, 2022

Voel je je niet zo lekker? Heb je onlangs gemerkt dat je snel geïrriteerd bent of dat je gewicht is veranderd?

Homed-IQ biedt een thuis-test voor de schildklier aan, waarmee je gemakkelijk je schildklierwaarden kunt controleren. Met deze test kun je T3, T4 en TSH meten, die kunnen wijzen op een over- of onderactieve schildklier. Daarnaast kun je gebruik maken van de gezondheidspreventietest, die je de mogelijkheid biedt om mogelijke gezondheidsproblemen vroegtijdig te detecteren en actief voor je gezondheid te zorgen.

Symptomen van schildklieraandoeningen

Hieronder vind je meer informatie over de symptomen van de hierboven genoemde schildklieraandoeningen.

Onderactieve schildklier (hypothyreoïdie)

• Extreme vermoeidheid, te snelle uitputting, gebrek aan energie, stemmingswisselingen
• Concentratieproblemen, hoofdpijn
• Gevoeligheid voor kou
• Verlies van eetlust
• Constipatie
• Verhoogde vatbaarheid voor infecties
• Gezwollen gezicht, tong en ogen
• Dof haar, haaruitval
• Gewichtstoename

Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier)

• Hartritmestoornissen, hoge bloeddruk
• Slaapstoornissen
• Gewichtsverlies
• Diaree
• Toegenomen zweten
• Cyclusstoornissen bij vrouwen
• Haaruitval
• Stemmingswisselingen, nervositeit, uitputting en zwakte

Schildklierknobbels en kanker

• Geen symptomen in een vroeg stadium
• Voelbare of zichtbare knobbels en bulten in de nek
• Brok, benauwdheid, drukkend gevoel in de keel
• Drang om de keel te schrapen
• Moeite met slikken
• Moeite met ademhalen, kortademigheid
• Gewichtsverlies
• Algemene zwakte

Schildklierontsteking (bijvoorbeeld Hashimoto’s)

• Plaatselijke pijn
• Vermoeidheid, uitputting
• Slaapstoornissen
• Spier- en gewrichtsklachten

Bron: Afgeleid van Deutsches Schilddrüsenzentrum, 2024

Als je symptomen van een schildklieraandoening opmerkt, is het belangrijk om deze serieus te nemen. Een tijdig bezoek aan de dokter voor verdere begeleiding en onderzoek kan helpen om de oorzaak van de symptomen te achterhalen en passende maatregelen te nemen.

Diagnose van schildklierproblemen

Die diagnose van schildklierproblemen kan thuis of bij de dokter worden gesteld als onderdeel van reguliere gezondheidscontroles of wanneer symptomen optreden. Die diagnose van schildklierproblemen kan thuis of bij de dokter worden gesteld als onderdeel van reguliere gezondheidscontroles of wanneer symptomen optreden. De dokter onderzoekt de hals op veranderingen aan de schildklier. De volgende stap in de diagnose is vaak een bloedonderzoek, dat thuis of bij de dokter kan worden uitgevoerd. Hierbij worden onder andere de schildklierhormonen T3 en T4, de TSH-waarde en antistoffen gemeten, die kunnen wijzen op een mogelijke schildklieraandoening (Schilddrüsenzentrum Köln, 2024).

Zijn er meer onderzoeken nodig, dan worden beeldvormende technieken zoals echografie gebruikt. Een echografie van de schildklier helpt bij het identificeren van structuren en mogelijke afwijkingen zoals knobbels of vergrotingen. Als verdachte knobbels worden ontdekt, kan een fijne naald biopsie worden uitgevoerd om weefselmonsters te nemen en vast te stellen of de knobbels goedaardig of kwaadaardig zijn. In specifieke gevallen kunnen ook scintigrafieën, computertomografieën of magnetische resonantie beeldvormingen nodig zijn om de schildklierfunctie of de verspreiding van schildklierkanker nauwkeuriger te beoordelen (Schilddrüsenzentrum Köln, 2024).

Het exacte diagnoseproces hangt af van je individuele ziektegeschiedenis om een op maat gemaakt behandelplan te ontwikkelen. Een vroege en nauwkeurige diagnose is essentieel voor de best mogelijke behandeling van schildklieraandoeningen.

Preventie en vroegtijdige opsporing

Preventie en vroegtijdige opsporing spelen een belangrijke rol bij de behandeling van schildklieraandoeningen:

• Voldoende jodiumvoorziening: Een belangrijke preventieve aanpak is een adequate jodiumvoorziening, aangezien een jodiumtekort een veel voorkomende oorzaak is van schildkliervergroting of hypothyreoïdie.
• Regelmatige controles: Regelmatige controles zijn cruciaal voor de vroege opsporing van schildklieraandoeningen. Deze omvatten laboratoriumtests om de schildklierhormoonspiegels in het bloed te controleren.
• Holistische gezondheidsstrategieën: Daarnaast kunnen holistische gezondheidsstrategieën zoals een evenwichtig dieet, regelmatige lichaamsbeweging en effectief stressmanagement helpen om het risico op schildklieraandoeningen te verminderen en de levenskwaliteit te verbeteren.

Behandelingsopties

De behandelingsopties voor schildklieraandoeningen zijn afhankelijk van het type aandoening, de ernst ervan en je individuele gezondheidsbehoeften. Bijvoorbeeld, bij een schildklieroverfunctie kan medicamenteuze behandeling worden toegepast, waarbij vaak thyreostatica worden gebruikt om de hormoonproductie te verminderen. Bij een schildklieronderfunctie wordt een hormoonvervangende therapie met kunstmatig geproduceerde schildklierhormonen uitgevoerd. Een andere optie is radioactieve jodiumtherapie, vooral bij schildklieroverfunctie of schildklierkanker, waarbij radioactief jodium wordt ingenomen om overtollig schildklierweefsel of kankercellen gericht te doden. In sommige gevallen, vooral bij grote schildklierknopen of bepaalde vormen van schildklierkanker, kan een chirurgische ingreep nodig zijn (Schilddrüsenzentrum Köln, 2024).

Samenvatting

Schilddrüsenprobleme kunnen zich manifesteren door subtiele en gemakkelijk te missen symptomen. Daarom is het belangrijk om goed op veranderingen in je eigen lichaam te letten en bij klachten of preventief een schildkliertest thuis of bij de dokter te laten doen. Symptomen zoals aanhoudende vermoeidheid, droge huid, haaruitval, ongewone gewichtsschommelingen, menstruatiestoornissen, gevoeligheid voor kou of warmte en stemmingswisselingen kunnen wijzen op een schildklieraandoening. Een vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om de kwaliteit van leven te verbeteren, de algehele gezondheid te bevorderen en ernstige complicaties te voorkomen.

Bronnen

A, W., K, G., & B, D. (2013, September 17). Thyroid hormone plays a key part in the vascular regulation of body temperature. | Karolinska Institutet. Retrieved July 4, 2024, from https://news.ki.se/thyroid-hormone-plays-a-key-part-in-the-vascular-regulation-of-body-temperature

Cleveland Clinic. (2022). Thyroid: What It Is, Function & Problems. Cleveland Clinic. Retrieved July 4, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/body/23188-thyroid

Deutsches Schilddrüsenzentrum. (2024). Hormone und Hormonproduktion der Schilddrüse | T3 & T4 Werte. Deutsches Schilddrüsenzentrum. Retrieved July 4, 2024, from https://www.deutsches-schilddruesenzentrum.de/wissenswertes/funktion-der-schilddruese/hormone-und-hormonproduktion-der-schilddruese/

Deutsches Schilddrüsenzentrum. (2024). Schilddrüsenerkrankungen | Symptome der erkrankten Schilddrüse. Deutsches Schilddrüsenzentrum. Retrieved July 4, 2024, from https://www.deutsches-schilddruesenzentrum.de/wissenswertes/schilddruesenerkrankungen/

Deutsches Schilddrüsenzentrum. (2024). Schilddrüse und Herz | Herzrasen bei Schilddrüsenüberfunktion. Deutsches Schilddrüsenzentrum. Retrieved July 4, 2024, from https://www.deutsches-schilddruesenzentrum.de/wissenswertes/schilddruese-und-herz/

Deutsches Schilddrüsenzentrum. (2024). Schilddrüse und Stoffwechsel. Deutsches Schilddrüsenzentrum. Retrieved July 4, 2024, from https://www.deutsches-schilddruesenzentrum.de/wissenswertes/schilddruese-und-stoffwechsel/

Mayo Clinic. (2023). Hypothyroidism and infertility: Any connection? Mayo Clinic. Retrieved July 4, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/female-infertility/expert-answers/hypothyroidism-and-infertility/faq-20058311

Schilddrüsenzentrum Köln. (2024). Diagnose. Retrieved July 4, 2024, from https://www.schilddruesenzentrum-koeln.de/wissenswertes/diagnose

Schilddrüsenzentrum Köln. (2024). Behandlung. Retrieved July 4, 2024, from https://www.schilddruesenzentrum-koeln.de/wissenswertes/behandlung

Weiss, R. E., & Refetoff, S. (1996). Effect of thyroid hormone on growth: lessons from the syndrome of resistance to thyroid hormone. Endocrinology and Metabolism Clinics, 25(3), 719-730.